Sản phẩm “xanh” – giải pháp hay “làm màu”?

Xu hướng tiêu dùng sản phẩm “xanh”

Hiện nay, xã hội tăng trưởng vượt bậc, người tiêu dùng ngày càng chăm sóc tới tiêu dùng mưu trí, vững chắc, cũng như những sản phẩm, dịch vụ thân thiện với thiên nhiên và môi trường, ngay từ khâu sản xuất đến tiêu thụ và sử dụng sản phẩm. Tiêu dùng ngày này không chỉ đơn thuần yên cầu về chất lượng, quyền lợi, giá tiền mà còn yên cầu tính xã hội, tính nhân văn trong từng sản phẩm. Chính thế cho nên, tiêu dùng sản phẩm “ xanh ” đang trở thành một khuynh hướng của xã hội tân tiến, ưu tiên cho bảo vệ sức khỏe thể chất, bảo vệ các nguồn tài nguyên cho thế hệ tương lai và nâng cao chất lượng sống của con người.

Trên thế giới, tiêu dùng “xanh” đã khá phổ biến và có những bước tiến vượt bậc ở các nước đang phát triển, khi thu nhập cá nhân và ý thức tiêu dùng ngày càng tăng lên. Các chuyên gia môi trường xem đây như một biện pháp “giải cứu trái đất” trước những biến đổi xấu của môi trường sống trên toàn cầu. Do đó, xu hướng sản xuất và sử dụng sản phẩm “xanh” dự báo sẽ tăng trưởng mạnh trong thời gian tới.

Giống như nhiều nước, Việt Nam đang phải đương đầu với yếu tố ô nhiễm thiên nhiên và môi trường. Tổng cục Môi trường thẳng thắn nhìn nhận, ô nhiễm trong không khí đang ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt quan trọng tại các thành phố lớn như Thành Phố Hà Nội và TP HCM. Ước tính mỗi năm Việt Nam có hơn 1,8 triệu chất thải nhựa được thải ra, nhưng có tới 73 % trong số đó không được tái chế, trong khi để phân hủy trọn vẹn các chất thải từ nhựa và nylon trung bình phải mất hàng trăm, thậm chí còn tới hàng nghìn năm. Việt Nam là 1 trong 5 vương quốc số 1 phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cho khoảng chừng 13 triệu tấn nhựa thải ra đại dương / năm và đứng thứ 4 trên quốc tế về rác thải nhựa. Bên cạnh đó, nước ta cũng đang phải đương đầu với rủi ro tiềm ẩn trở thành bãi tập kết rác toàn thế giới với lượng rác thải nhựa tăng đến 200 % trong năm qua. Đứng trước những thử thách như vậy, xu thế tiêu dùng “ xanh ” đã và đang nhận được sự đồng thuận rất lớn trong hội đồng, từ các doanh nghiệp, các đơn vị chức năng sản xuất, đáp ứng sản phẩm cho đến người tiêu dùng. Không những vậy, người tiêu dùng còn có hành động triển khai việc quay sống lưng, tẩy chay sử dụng sản phẩm của các doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường tự nhiên. Tại Việt Nam, tiêu dùng “ xanh ” đang là một xu thế mới và nhận thức của người tiêu dùng về sản phẩm “ xanh ” cũng đã được nâng cao. Dù chưa có những pháp luật riêng không liên quan gì đến nhau về tiêu dùng “ xanh ”. Tuy vậy, nhiều nội dung tương quan đến tiêu dùng “ xanh ”, tiêu dùng bền vững và kiên cố đã sớm được đưa vào chủ trương, được lồng ghép, lao lý trong nhiều văn bản của Đảng và Nhà nước. Tiêu dùng “ xanh ” là một nội dung trong Chiến lược tăng trưởng “ xanh ” tiến trình 2011 – 2020 và tầm nhìn đến năm 2050 của Việt Nam. Những năm qua, nhiều quy mô tiêu dùng “ xanh ” được hội đồng hưởng ứng như : gói rau, củ, quả bằng lá chuối ; dùng bình nước bằng thủy tinh ; ống hút bằng tre hoặc cỏ ; túi vải thay túi nylon … Theo khảo sát mới gần đây của Nielsen Việt Nam cho thấy, 80 % người tiêu dùng Việt sẵn sàng chuẩn bị chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm có cam kết “ xanh ” và “ sạch ”, sản xuất từ những nguyên vật liệu thân thiện với môi trường tự nhiên. Điều này cho thấy đã có sự biến hóa can đảm và mạnh mẽ trong nhận thức của người tiêu dùng Việt.

Sản phẩm “xanh” có thực sự là giải pháp?

Xu hướng tiêu dùng sản phẩm “ xanh ” đang trỗi dậy và lôi cuốn hàng loạt ngành sản xuất đổi khác. Hàng loạt các sản phẩm thay thế sửa chữa đồ dùng một lần thân thiện thiên nhiên và môi trường sinh ra và được tiếp đón. Các kế hoạch sản xuất kinh doanh thương mại cũng quy đổi theo hướng này để giảm gánh nặng cho môi trường tự nhiên, đồng thời được ủng hộ và mang tính khả thi cao hơn trong sản xuất và tiêu dùng. Nhất là trong toàn cảnh dịch COVID-19, khi sức khỏe thể chất và bảo vệ môi trường tự nhiên sống trở thành mối chăm sóc số 1. Đánh vào tâm ý đó, nhiều sản phẩm “ xanh ” dần trở thành một kế hoạch marketing vô cùng mê hoặc và đem lại doanh thu khủng. Nhưng không phải sản phẩm nào được dán nhãn “ thân thiện với môi trường tự nhiên ” cũng có hiệu suất cao, thậm chí còn có nhiều sản phẩm còn khiến cho yếu tố nghiêm trọng hơn.

Ống hút nhựa là một trong những sản phẩm gây ô nhiễm môi trường được nhắc đến nhiều nhất. Có thể nói, cuộc chiến con người đối phó với ô nhiễm môi trường được bắt đầu từ một chiếc ống hút nhựa. Vào năm 2015, đoạn phim ghi lại hình ảnh một con rùa biển ở Costa Rica bị mắc kẹt với ống hút nhựa trong hốc mũi đã thổi bùng lên chiến dịch “nói không với ống hút nhựa”.

Thời gian sử dụng của một chiếc ống hút bằng nhựa rất ngắn, người dùng chỉ sử dụng ống hút để uống một cốc nước ngọt trong vòng 3 phút rồi vứt đi. Nhưng “ tuổi đời ” của chúng vẫn còn rất dài. Những chiếc ống hút chất đống thành các bãi rác khổng lồ và trôi xuống đại dương. Chúng gây ô nhiễm môi trường tự nhiên biển, cắm vào mũi và miệng sinh vật biển, phá vỡ hệ sinh thái biển và gây rối loạn chuỗi thức ăn. Người tiêu dùng ở nhiều vương quốc đã nỗ lực tìm kiếm sản phẩm thay thế sửa chữa. Trước “ cái chết ” của ống hút nhựa, trào lưu sử dụng ống hút giấy bùng nổ và nhanh gọn lan rộng ra toàn thế giới. Ống hút giấy được ra mắt sẽ trở thành sản phẩm sửa chữa thay thế tuyệt vời và hoàn hảo nhất cho ống hút nhựa, góp thêm phần giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ thiên nhiên và môi trường. Ống hút giấy phân hủy sinh học cấu trúc từ loại giấy hạng sang được tráng bằng nhựa axit polylatic ( PLA ). Tương tự nhựa PE được sử dụng trong ống hút nhựa, PLA cũng có năng lực chống thấm nước. PLA hoàn toàn có thể thuận tiện phân hủy và không gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường khi bị đốt cháy. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng giấy tốt hơn nhựa nhưng chưa hẳn đã tốt. Bởi trong quy trình sản xuất ống hút giấy đồng nghĩa tương quan với việc nhà sản xuất phải triển khai một quy trình dài, gồm có trồng cây, đốn cây, ép thành ống giấy, … Chưa kể trong quy trình sản xuất và luân chuyển, sản phẩm này cần sử dụng đến các nhiêu liệu hóa thạch như xăng, dầu và một số ít loại nhựa khác. Hình ảnh những chiếc ống hút giấy được bọc trong túi nhựa làm dấy lên câu hỏi : “ Ống hút giấy có thật sự thân thiện với môi trường tự nhiên ? ”.

Sản phẩm “xanh” - giải pháp hay “làm màu”? ảnh 1

Ngay cả việc lựa chọn túi giấy thay vì túi nylon cũng không thân thiện với thiên nhiên và môi trường như hầu hết mọi người nghĩ. Người tiêu dùng không hề chú ý đến đặc thù túi giấy tạo ra ô nhiễm không khí và nước nhiều hơn túi nylon và cũng thực sự cần nhiều nguồn năng lượng hơn để tái chế. Bởi túi giấy chiếm nhiều khoảng trống hơn trong các bãi chôn lấp và cần nhiều khí đốt hơn để luân chuyển. Đồng thời, việc sử dụng ống hút giấy, túi giấy tượng trưng cho bảo vệ thiên nhiên và môi trường hoàn toàn có thể gây công dụng ngược. Nhiều người dùng lầm tưởng rằng chỉ bằng việc sử dụng sản phẩm giấy thay sản phẩm nhựa đã là đủ. Các sản phẩm thân thiện với môi trường tự nhiên lúc bấy giờ không khác gì một “ giấy cấp phép ” cho người tiêu dùng liên tục vô trách nhiệm với vạn vật thiên nhiên hơn. Theo nhà nghiên cứu Philipp Sapozhnikov tại Viện Hải dương học Shirshov, vi hạt nhựa ở trong mọi thứ, đến ngay cả các sản phẩm được cho là “ xanh ”. Và cách tốt nhất để giảm ô nhiễm từ ống hút nhựa là bạn hãy uống trực tiếp đồ uống từ ly thay vì phải dùng ống hút, dù là nhựa hay giấy. Cũng như hãy sử dụng túi vải có chu kì sử dụng dài thay cho nylon hay túi giấy. Cùng với nỗ lực giảm tải về nguồn năng lượng và ô nhiễm khí hậu, các chính phủ nước nhà đang tăng cường nỗ lực thực thi nhiều giải pháp, trong đó có việc tăng cường sản xuất các loại xe xe hơi điện. Điều đó đang làm bùng nổ số lượng xe điện trong tương lai gần.

Xe ô tô điện có thể không sản sinh ra khí thải trong quá trình vận hành, nhưng chúng chỉ thực sự “xanh” khi điện được sạc vào. Mặc dù pin lithium-ion được Chính phủ Mỹ phân loại là chất thải không nguy hại nhưng một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng có thể gây ô nhiễm nước.

Nếu không được thu gom, giải quyết và xử lý đúng cách, lithium sẽ thấm vào nguồn nước. Không chỉ vậy, các chất có trong pin xe điện như niken, coban, mangan và các sắt kẽm kim loại khác hoàn toàn có thể gây ra mối rình rập đe dọa lớn hơn cả lithium so với đời sống con người và hệ sinh thái. Đối với pin lithium-ion, các hãng xe điện sẽ cần tăng gấp ba lần vận tốc sản xuất hiện tại. Vì vậy, việc tái chế pin là rất thiết yếu, nếu không, hậu quả hoàn toàn có thể còn tồi tệ hơn nhiều so với tai hại ô nhiễm nhựa đang bủa vây các đại dương. Nhất là khi tỷ suất pin được tái chế hiện tại rất thấp, chỉ có 5 % tổng số lithium-ion đang được tái chế. Ống hút giấy, túi giấy, xe xe hơi điện, … đều là những sản phẩm “ xanh ” mang trong mình thiên chức bảo vệ môi trường tự nhiên. Nhưng thực tiễn, tiêu thụ ít thì luôn tốt hơn việc sử dụng một sản phẩm “ xanh ”. Vì lẽ đó, tất cả chúng ta cần tối ưu xu thế tiêu dùng “ xanh ” và lựa chọn sử dụng những sản phẩm thực sự “ xanh ” chứ không chỉ trên nhãn mác.

Xổ số miền Bắc