Cơ sở đánh giá năng lực học sinh

Đổi mới kiểm tra, đánh giá là một khâu trọng yếu của quá trình đổi mới giáo dục phổ thông, trong đó định hướng đánh giá năng lực của học sinh là một yêu cầu then chốt.

Mục tiêu chính của việc thay đổi là tập trung chuyên sâu tăng trưởng năng lực của người học để nâng cao chất lượng huấn luyện và đào tạo cũng như chất lượng của nguồn nhân lực tương lai cho quốc gia. Từ đó đặt ra yếu tố bức thiết là cần thay đổi dạy học như thế nào để tăng trưởng năng lực của người học. Làm thế nào để đánh giá, giám sát mức độ năng lực mà người học đạt được ? Đánh giá kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức khác với đánh giá năng lực như thế nào ?Xét về mục tiêu hầu hết, đánh giá kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng là nhằm mục đích xác lập việc đạt kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức theo tiềm năng của chương trình giáo dục ; còn đánh giá năng lực là đánh giá khả năng học sinh vận dụng kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức đã học được vào xử lý yếu tố thực tiễn đời sống. So sánh ngữ cảnh đánh giá, một bên gắn với nội dung học tập được học trong nhà trường như kiến thức và kỹ năng, kỹ năng và kiến thức, thái độ thì một bên lại gắn với ngữ cảnh học tập và thực tiễn đời sống của học sinh. Nội dung đánh giá kỹ năng và kiến thức, kiến thức và kỹ năng tập trung chuyên sâu vào một môn học cụ thể, quy chuẩn theo việc người đó có đạt được hay không một nội dung đã được học. Còn đánh giá năng lực tập trung chuyên sâu ở nhiều môn học, nhiều hoạt động giải trí giáo dục và những thưởng thức của bản thân học sinh trong đời sống xã hội, quy chuẩn theo những mức độ tăng trưởng năng lực của người học. Về công cụ đánh giá, một bên dùng câu hỏi, bài tập, trách nhiệm trong trường hợp hàn lâm hoặc trường hợp thực còn một bên là trách nhiệm, bài tập trong trường hợp đơn cử, toàn cảnh thực. Như vậy, đánh giá năng lực của học sinh gồm có cả việc đánh giá kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng lập luận, thái độ, niềm tin, giá trị, nghĩa vụ và trách nhiệm xã hội, khả năng tiếp xúc, khả năng xử lý yếu tố, khả năng phát minh sáng tạo … của những em .

Khi đánh giá năng lực học sinh, giáo viên phải tổng hợp những giá trị : kỹ năng và kiến thức, kỹ năng và kiến thức, khả năng, phát minh sáng tạo …

Cụ thể, từ việc tham khảo các tiêu chí trong phiếu hướng dẫn chấm điểm bài văn nghị luận trong kỳ thi THPT đổi mới vừa rồi, chúng tôi xin gợi ý 6 tiêu chí đánh giá để xây dựng phiếu hướng dẫn cho điểm bài văn nghị luận theo hướng đánh giá năng lực phù hợp với tình hình thực tế như sau:

Thứ nhất, là nội dung: Tùy vào yêu cầu cụ thể của đề bài. Thứ hai, là hình thức ngôn ngữ, gồm: Chính tả, từ vựng, ngữ pháp, phong cách ngôn ngữ phù hợp, ngôn ngữ phù hợp với đối tượng tiếp nhận. Thứ ba, là kết cấu đầy đủ 3 phần gồm mở bài, thân bài, kết bài và phân đoạn hợp lý. Thứ tư, là khả năng lập luận gồm khả năng phân tích suy đoán, khả năng lập luận và sử dụng lý lẽ, khả năng đưa ra bằng chứng thuyết phục. Thứ năm, là liên kết và mạch lạc trong văn bản: Có sử dụng các phương tiện và phương thức liên kết; văn bản mạch lạc vì có liên kết nội dung và liên kết hình thức. Thứ sáu, là tính sáng tạo: Có ý tưởng sáng tạo và có sử dụng các hình thức ngôn ngữ sáng tạo. 

Sau khi xác lập được những tiêu chuẩn, tất cả chúng ta sẽ thực thi phân loại từng bước những mức độ chất lượng đơn cử. Các mức độ phân bậc này cần phải diễn đạt đúng chuẩn mức chất lượng tương ứng từ kém đến tốt. Tuy nhiên, việc phân loại và diễn đạt này vô cùng phức tạp và khó khăn vất vả. Hiện nay, trước khi việc làm chấm thi khởi đầu, tất cả chúng ta thường tổ chức triển khai chấm mẫu trước hội đồng giáo viên và luận bàn đáp án nhằm mục đích thống nhất cách chấm điểm. Tuy nhiên, chúng tôi nghĩ nên đính kèm theo hướng dẫn chấm thi những bài chấm mẫu dựa trên những trường hợp tiêu biểu vượt trội thì sẽ hiệu suất cao hơn .

ThS. Nguyễn Thành Ngọc Bảo (Trường ĐH Sư phạm TP.HCM)

Đánh giá năng lực của học sinh bao gồm cả việc đánh giá kiến thức, kỹ năng lập luận, thái độ, niềm tin, trách nhiệm xã hội, khả năng giao tiếp, khả năng giải quyết vấn đề… của các em.
Xổ số miền Bắc