Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập – TRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠO

Benzen (C6H6) được biết tới là một hiđrocacbon thơm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống. Ko chỉ vậy, Benzen còn là dung môi hữu cơ được sử dụng rộng rãi. Nó có cấu trúc khác với metan, ethylene hoặc axetylen. Vậy cấu trúc phân tử của benzen là gì? Hãy nêu tính chất vật lý và hóa học của benzen? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chúng trong bài viết hôm nay nhé!

Nêu khái niệm benzen?

Benzen là một Hiđrocacbon thơm ít tan trong nước nhưng dễ hòa tan trong dầu khoáng, dầu động vật và thực vật, dung môi hữu cơ, v.v., đặc trưng là chất phệ, sơn, vecni, hắc ín, cao su và nhựa đường, nhựa than đá, v.v.

Trong công nghiệp, benzen là vật liệu để tổng hợp nhiều hợp chất hữu cơ như anilin, clo benzen, nitrobenzen, phenol,… dùng làm dung môi hòa tan chất phệ.

Kể từ những năm 1970, benzen đã bị hạn chế sử dụng trong công nghiệp. Tại Việt Nam, việc cấm sử dụng hóa chất benzen trong công nghiệp đã được quy định tại Quyết định số 108 LB/QĐ.

Công thức phân tử của benzen là: C6H6.

  • Khối lượng phân tử: 78
  • Cấu trúc phân tử:

Cấu tạo phân tử của benzen.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Tính chất vật lý của benzen

Benzen (C6H6) là Chất lỏng ko màu, nhẹ hơn nước và ko tan trong nước. Benzen có thể hòa tan được nhiều chất như: dầu ăn, cao su, nến, iot… và nhiều dung môi hữu cơ khác. Benzen độc và dễ cháy.

C6H6 có khối lượng riêng 0,8786 g/cm3 chất lỏng, Nóng chảy ở 5,5 độ C, sôi ở 80,1 độ C. (Wikipedia)

Tính chất hóa học của benzen

Tính chất của Benzen có Các phản ứng hóa học đặc trưng như đốt cháy, thay thế và bổ sung. C6H6 có cả phản ứng thế và phản ứng cộng nhưng phản ứng cộng khó hơn C2H4 và C2H2.

Tìm hiểu tính chất hóa học.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen dễ cháy

Cũng như các hiđrocacbon khác, Benzen cháy trong oxi tạo CO2 và hơi nước. Tuy nhiên lúc benzen cháy trong ko khí, ngoài khí CO2 và hơi nước còn sinh ra muội than.

2C6H6 + 15O2 (nhiệt độ) → 12CO2 + 6H2O

Phản ứng thế với brom (phản ứng thế)

Đặc điểm cấu tạo của benzen: Lúc đun nóng hỗn hợp benzen và brom, có mặt bột sắt làm mất màu nâu đỏ của brom và có khí hiđro bromua bay ra.

Thí nghiệm với benzen và brom.  (Ảnh chụp màn hình)

C6H6(l) + Br2(l) (t, bột Fe) → C6H5Br (chất lỏng ko màu) + HBr(k)

Trong phản ứng trên, nguyên tử hiđro trong phân tử benzen được thay thế bằng nguyên tử brom.

Phản ứng cộng benzen

Benzen ko phản ứng với dung dịch Br2 chứng tỏ benzen khó tham gia phản ứng cộng như C2H4 và C2H2. Tuy nhiên, ở điều kiện nhiệt độ và xúc tác thích hợp, C6H6 tham gia phản ứng cùng với một số chất như H2,…

C6H6 + 3H2 (t, Ni) → C6H12

XÂY DỰNG NỀN TẢNG TOÁN HỌC VỮNG CHẮC CHO TRẺ NHỎ VỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC, CHI PHÍ RẺ DƯỚI 2K/NGÀY CÙNG CON KHỈ TOÁN.

Cách điều chế benzen?

Trong đời sống, benzen được sử dụng rất nhiều trong sản xuất dược phẩm hay các chất quan trọng phục vụ nhu cầu của con người. Vậy benzen được điều chế như thế nào? Hãy tham khảo ngay nội dung sau:

  • Điều chế benzen từ axetilen

Phản ứng trùng hợp axetilen xảy ra lúc có xúc tác là C và nung ở 600 độ C.

3CH = CH → C6H6

  • Điều chế benzen từ axit benzoic

C6H5COOH + NaOH → C6H6 + Na2CO3

  • Điều chế benzen từ chưng cất nhựa than đá

  • Điều chế từ xiclohexan bằng xúc tác Pt và đun nóng

C6H12 → C6H6 + 3H2

  • Điều chế từ n – hexan có xúc tác và đun nóng

C6H14 → C6H6 + 4H2

Xem thêm:

  • Hợp chất hữu cơ là gì? Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
  • Khí metan là gì? Trạng thái tự nhiên, tính chất, ứng dụng và điều chế

Ứng dụng của benzen

Trong công nghiệp, benzen được sử dụng trong một số ngành hóa học hữu cơ. Không những thế, chúng còn được sử dụng để tổng hợp monome trong sản xuất polyme cho chất dẻo, cao su và sợi.

Ứng dụng benzen sản xuất polime làm chất dẻo.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen cũng thường được sử dụng để sản xuất dung môi hòa tan các chất chẳng hạn như dầu mỡ, cao su, vecni. Được sử dụng để tẩy dầu mỡ cho xương, sợi, vải, len, nỉ, giặt khô, tẩy dầu mỡ tấm kim loại. Ngoài ra, dụng cụ có vết dầu mỡ người ta thường dùng benzen để tẩy rửa.

Benzen còn được dùng để chất sản xuất trong sản xuất chẳng hạn như nitrobenzene, anilin, phenol, thuốc nhuộm tổng hợp, dược phẩm, thuốc trừ sâu, sản xuất cumene, acetone và phenol.

Benzen có độc ko? Nó tác động như thế nào tới sức khỏe con người?

Ngoài những tác dụng tuyệt vời trên, benzen còn được gọi là một chất cực độc đối với sức khỏe và khả năng gây ung thư của chúng rất cao. Người bị ngộ độc benzen cấp tính sẽ có các biểu thị sau:

Những tác hại nguy hiểm của Benzen đối với sức khỏe.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

  • Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, lú lẫn.

  • Mất ý thức, hôn mê, mất sự ghi nhớ.

  • Mất thính lực.

  • Viêm phổi.

  • Bỏng, viêm kết mạc, giác mạc, mù màu.

  • viêm gan nhiễm độc.

  • viêm cầu thận.

  • Tổn thương tim mạch

Lúc ngộ độc mãn tính sẽ có 2 thời kỳ chính. Đó là:

  • Thời kỳ phát khởi khiến chúng ta bị: rối loạn tiêu hóa, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn huyết học.

  • Ở thời kỳ toàn phát sẽ xuất hiện các triệu chứng như chảy máu, thiếu máu, giảm bạch huyết cầu,…

Chúng ta có thể bị ngộ độc benzen thông qua các cách sau:

  • Trong thực phẩm, benzen được dùng để bảo quản thực phẩm, đặc trưng là nước giải khát đóng chai.

  • Benzen có trong ko khí lúc chúng ta sử dụng cho sản xuất công nghiệp thì khí này sẽ bay hơi. Hoặc trong chất thải xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Đối với người lao động khai thác dầu mỏ, người lao động sản xuất nhựa, người lao động sản xuất, chế biến nhựa,… để đảm bảo sức khỏe, bạn nên đi khám lang y thường xuyên và định kỳ 6 tháng nên thực hiện rà soát 1 lần. Nếu phát hiện dù chỉ một trường hợp ngộ độc thì phải tổ chức rà soát toàn thể người lao động bị phơi nhiễm. Về hiện tượng lâm sàng, chú ý tình trạng toàn thân: Cân nặng, ăn uống, ngủ nghỉ… Ngoài ra cần phát hiện tín hiệu chảy máu.

Bài tập benzen SGK Hóa học 9 có lời giải

Dựa vào kiến ​​thức trên, các em có thể tận dụng để giải một số bài tập trong SGK Hóa học lớp 9:

Vận dụng lý thuyết vào giải các bài tập Hóa học về benzen.  (Ảnh: Shutterstock.com)

Bài tập 1 (Trang 125 SGK Hóa 9)

Công thức cấu tạo đặc trưng của phân tử benzen là:

a) Phân tử có 6 vòng cạnh.

b) Phân tử có ba liên kết đôi.

c) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi xen kẽ với 3 liên kết đơn.

d) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi và 3 liên kết đơn.

Chọn câu đúng nhất trong các câu trên.

Câu trả lời gợi ý:

Chọn câu c) đúng.

Bài tập 2 (Trang 125 SGK)

Một số học trò viết công thức cấu tạo của benzen như sau:

Bài tập 2.  (Ảnh: Chụp màn hình)

Hãy cho biết công thức nào đúng, sai và vì sao?

Câu trả lời gợi ý:

Công thức cấu tạo đúng của benzen: b), d), e)

(a) sai vì 2 liên kết Pi trong 2 nguyên tử C nằm kề nhau (sai về vị trí liên kết đôi)

(c) là sai vì có 5 C . nguyên tử

Bài tập 3 (Trang 125 SGK)

Cho benzen phản ứng với brom để tạo ra brombenzene:

a) Viết phương trình hóa học (ghi rõ điều kiện phản ứng).

b) Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brombenzen. Cho rằng hiệu suất phản ứng là 80%.

Câu trả lời gợi ý:

a) Phương trình phản ứng:

C6H6 + Br2(Fe) → C6H5Br + HBr.

b) nC6H5Br = 15,7/157 = 0,1 mol.

Theo phương trình: nC6H6 = nC6H5Br = 0,1 mol.

Vì H = 80% nên:

mC6H6 = 0,1. 78 : 80% = 9,75(g)

Bài tập 4 (Trang 125 SGK)

Chất nào sau đây có thể làm mất màu dung dịch brom? Giảng giải và viết phương trình hóa học (nếu có).

a) C6H6.

b) CH2=CH–CH=CH2.

c) CH3–CHẤT.

đ) CH3–CH3.

Câu trả lời gợi ý:

Chỉ có chất b) và c) làm mất màu dung dịch brom. Vì trong phân tử có liên kết đôi và liên kết ba tương tự như C2H4 và C2H2.

b) CH2=CH–CH=CH2 + 2Br2(dd) → CH2Br–CHBr–CHBr–CH2Br.

Hoặc: CH2=CH–CH=CH2 + Br2 → CH2Br–CHBr–CH=CH2

c) CH3–C CH + 2Br2 → CH3–CBr2–CHBr2

Hay CH3–C CH + Br2 → CH3–CBr = CHBr

Bài tập hóa học Benzen dành cho học trò tự luyện

Bài 1: Chất nào sau đây có thể tham gia phản ứng trùng ngưng tạo polime?

A. benzen B. toluen C. 3 propan D. styren

Bài 2: Chất nào sau đây làm mất màu dung dịch KMnO4 ở nhiệt độ thường?

A. benzen B. toluen C. propan D. styren

Bài 3: Benzen phản ứng với Br2 theo tỉ lệ mol 1:1 (có mặt bột Fe), thu được thành phầm hữu cơ là

A.C6H6Br2 B.C6H6Br6

C. C6H5Br D. C6H6Br4

Bài 4: Benzen phản ứng với H2 dư có mặt bột Ni xúc tác, thu được

A. hex-1-en B. hexan

C. 3 hex-1-in D. Xiclohexan

Bài 5: Phản ứng của Benzen với clo tạo thành C6H6Cl6 xảy ra trong các điều kiện sau:

A. Có bột Fe xúc tác B. Có ánh sáng khuếch tán

C. Với dung môi nước D. Với dung môi CCl4

Bài 6: Dãy các nhóm thế thực hiện phản ứng thế vào vòng benzen dễ dàng hơn và thuận tiện cho vị trí m- là:

A. -CnH2n+1, -OH, -NH2 B. –OCH3, -NH2, -NO2

C. –CH3, -NH2, -COOH D. –NO2, -COOH, -SO3H

Bài 7: Phản ứng nào sau đây ko xảy ra:

A. Benzen + Cl2 (as) B.Benzen + H2 (Ni, tº)

C. Benzen + Br2 (đ) D.Benzen + HNO3 /H2SO4 (đ)

Bài 8: Cho benzen + Cl2(as) ta được dẫn xuất clo là A. Vậy A là:

A.C6H5Cl Bp-C6H4Cl2 C.C6H6Cl6 Dm-C6H4Cl2

Bài 9: Cho benzen phản ứng với lượng dư dung dịch HNO3 đặc có xúc tác H2SO4 đặc để điều chế nitrobenzen. Khối lượng Nitrobenzen có thể điều chế từ 19,5 tấn benzen (hiệu suất phản ứng là 80%) là bao nhiêu?

Bài 10: Chất X là đồng đẳng của benzen, có công thức đơn giản nhất là C3H8. Công thức phân tử của X là?

Bài 11: Đốt cháy hoàn toàn ankylbenzen X thu được 7,84 lít CO2 (dktc) và 3,6 gam H2O. Công thức phân tử của X là?

Trên đây Khỉ đã giới thiệu với các bạn về tính chất vật lý, tính chất hóa học, cấu tạo phân tử của Benzen C6H6. Kỳ vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn. Nếu cần tìm hiểu thêm về nhiều môn học khác, bạn có thể truy cập website để có thêm nhiều kiến ​​thức thú vị nhé!

[toggle title=”xem thêm thông tin chi tiết về Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập” state=”close”]

Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập

Hình Ảnh về: Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập

Video về: Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập

Wiki về Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập

Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập -

Benzen (C6H6) được biết tới là một hiđrocacbon thơm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống. Ko chỉ vậy, Benzen còn là dung môi hữu cơ được sử dụng rộng rãi. Nó có cấu trúc khác với metan, ethylene hoặc axetylen. Vậy cấu trúc phân tử của benzen là gì? Hãy nêu tính chất vật lý và hóa học của benzen? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chúng trong bài viết hôm nay nhé!

Nêu khái niệm benzen?

Benzen là một Hiđrocacbon thơm ít tan trong nước nhưng dễ hòa tan trong dầu khoáng, dầu động vật và thực vật, dung môi hữu cơ, v.v., đặc trưng là chất phệ, sơn, vecni, hắc ín, cao su và nhựa đường, nhựa than đá, v.v.

Trong công nghiệp, benzen là vật liệu để tổng hợp nhiều hợp chất hữu cơ như anilin, clo benzen, nitrobenzen, phenol,… dùng làm dung môi hòa tan chất phệ.

Kể từ những năm 1970, benzen đã bị hạn chế sử dụng trong công nghiệp. Tại Việt Nam, việc cấm sử dụng hóa chất benzen trong công nghiệp đã được quy định tại Quyết định số 108 LB/QĐ.

Tìm hiểu benzen là gì?  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Công thức phân tử của benzen là: C6H6.

  • Khối lượng phân tử: 78
  • Cấu trúc phân tử:

Cấu tạo phân tử của benzen.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Tính chất vật lý của benzen

Benzen (C6H6) là Chất lỏng ko màu, nhẹ hơn nước và ko tan trong nước. Benzen có thể hòa tan được nhiều chất như: dầu ăn, cao su, nến, iot… và nhiều dung môi hữu cơ khác. Benzen độc và dễ cháy.

C6H6 có khối lượng riêng 0,8786 g/cm3 chất lỏng, Nóng chảy ở 5,5 độ C, sôi ở 80,1 độ C. (Wikipedia)

Tính chất hóa học của benzen

Tính chất của Benzen có Các phản ứng hóa học đặc trưng như đốt cháy, thay thế và bổ sung. C6H6 có cả phản ứng thế và phản ứng cộng nhưng phản ứng cộng khó hơn C2H4 và C2H2.

Tìm hiểu tính chất hóa học.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen dễ cháy

Cũng như các hiđrocacbon khác, Benzen cháy trong oxi tạo CO2 và hơi nước. Tuy nhiên lúc benzen cháy trong ko khí, ngoài khí CO2 và hơi nước còn sinh ra muội than.

2C6H6 + 15O2 (nhiệt độ) → 12CO2 + 6H2O

Phản ứng thế với brom (phản ứng thế)

Đặc điểm cấu tạo của benzen: Lúc đun nóng hỗn hợp benzen và brom, có mặt bột sắt làm mất màu nâu đỏ của brom và có khí hiđro bromua bay ra.

Thí nghiệm với benzen và brom.  (Ảnh chụp màn hình)

C6H6(l) + Br2(l) (t, bột Fe) → C6H5Br (chất lỏng ko màu) + HBr(k)

Trong phản ứng trên, nguyên tử hiđro trong phân tử benzen được thay thế bằng nguyên tử brom.

Phản ứng cộng benzen

Benzen ko phản ứng với dung dịch Br2 chứng tỏ benzen khó tham gia phản ứng cộng như C2H4 và C2H2. Tuy nhiên, ở điều kiện nhiệt độ và xúc tác thích hợp, C6H6 tham gia phản ứng cùng với một số chất như H2,…

C6H6 + 3H2 (t, Ni) → C6H12

XÂY DỰNG NỀN TẢNG TOÁN HỌC VỮNG CHẮC CHO TRẺ NHỎ VỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC, CHI PHÍ RẺ DƯỚI 2K/NGÀY CÙNG CON KHỈ TOÁN.

Cách điều chế benzen?

Trong đời sống, benzen được sử dụng rất nhiều trong sản xuất dược phẩm hay các chất quan trọng phục vụ nhu cầu của con người. Vậy benzen được điều chế như thế nào? Hãy tham khảo ngay nội dung sau:

  • Điều chế benzen từ axetilen

Phản ứng trùng hợp axetilen xảy ra lúc có xúc tác là C và nung ở 600 độ C.

3CH = CH → C6H6

  • Điều chế benzen từ axit benzoic

C6H5COOH + NaOH → C6H6 + Na2CO3

  • Điều chế benzen từ chưng cất nhựa than đá

  • Điều chế từ xiclohexan bằng xúc tác Pt và đun nóng

C6H12 → C6H6 + 3H2

  • Điều chế từ n – hexan có xúc tác và đun nóng

C6H14 → C6H6 + 4H2

Xem thêm:

  • Hợp chất hữu cơ là gì? Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
  • Khí metan là gì? Trạng thái tự nhiên, tính chất, ứng dụng và điều chế

Ứng dụng của benzen

Trong công nghiệp, benzen được sử dụng trong một số ngành hóa học hữu cơ. Không những thế, chúng còn được sử dụng để tổng hợp monome trong sản xuất polyme cho chất dẻo, cao su và sợi.

Ứng dụng benzen sản xuất polime làm chất dẻo.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen cũng thường được sử dụng để sản xuất dung môi hòa tan các chất chẳng hạn như dầu mỡ, cao su, vecni. Được sử dụng để tẩy dầu mỡ cho xương, sợi, vải, len, nỉ, giặt khô, tẩy dầu mỡ tấm kim loại. Ngoài ra, dụng cụ có vết dầu mỡ người ta thường dùng benzen để tẩy rửa.

Benzen còn được dùng để chất sản xuất trong sản xuất chẳng hạn như nitrobenzene, anilin, phenol, thuốc nhuộm tổng hợp, dược phẩm, thuốc trừ sâu, sản xuất cumene, acetone và phenol.

Benzen có độc ko? Nó tác động như thế nào tới sức khỏe con người?

Ngoài những tác dụng tuyệt vời trên, benzen còn được gọi là một chất cực độc đối với sức khỏe và khả năng gây ung thư của chúng rất cao. Người bị ngộ độc benzen cấp tính sẽ có các biểu thị sau:

Những tác hại nguy hiểm của Benzen đối với sức khỏe.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

  • Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, lú lẫn.

  • Mất ý thức, hôn mê, mất sự ghi nhớ.

  • Mất thính lực.

  • Viêm phổi.

  • Bỏng, viêm kết mạc, giác mạc, mù màu.

  • viêm gan nhiễm độc.

  • viêm cầu thận.

  • Tổn thương tim mạch

Lúc ngộ độc mãn tính sẽ có 2 thời kỳ chính. Đó là:

  • Thời kỳ phát khởi khiến chúng ta bị: rối loạn tiêu hóa, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn huyết học.

  • Ở thời kỳ toàn phát sẽ xuất hiện các triệu chứng như chảy máu, thiếu máu, giảm bạch huyết cầu,…

Chúng ta có thể bị ngộ độc benzen thông qua các cách sau:

  • Trong thực phẩm, benzen được dùng để bảo quản thực phẩm, đặc trưng là nước giải khát đóng chai.

  • Benzen có trong ko khí lúc chúng ta sử dụng cho sản xuất công nghiệp thì khí này sẽ bay hơi. Hoặc trong chất thải xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Đối với người lao động khai thác dầu mỏ, người lao động sản xuất nhựa, người lao động sản xuất, chế biến nhựa,… để đảm bảo sức khỏe, bạn nên đi khám lang y thường xuyên và định kỳ 6 tháng nên thực hiện rà soát 1 lần. Nếu phát hiện dù chỉ một trường hợp ngộ độc thì phải tổ chức rà soát toàn thể người lao động bị phơi nhiễm. Về hiện tượng lâm sàng, chú ý tình trạng toàn thân: Cân nặng, ăn uống, ngủ nghỉ… Ngoài ra cần phát hiện tín hiệu chảy máu.

Bài tập benzen SGK Hóa học 9 có lời giải

Dựa vào kiến ​​thức trên, các em có thể tận dụng để giải một số bài tập trong SGK Hóa học lớp 9:

Vận dụng lý thuyết vào giải các bài tập Hóa học về benzen.  (Ảnh: Shutterstock.com)

Bài tập 1 (Trang 125 SGK Hóa 9)

Công thức cấu tạo đặc trưng của phân tử benzen là:

a) Phân tử có 6 vòng cạnh.

b) Phân tử có ba liên kết đôi.

c) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi xen kẽ với 3 liên kết đơn.

d) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi và 3 liên kết đơn.

Chọn câu đúng nhất trong các câu trên.

Câu trả lời gợi ý:

Chọn câu c) đúng.

Bài tập 2 (Trang 125 SGK)

Một số học trò viết công thức cấu tạo của benzen như sau:

Bài tập 2.  (Ảnh: Chụp màn hình)

Hãy cho biết công thức nào đúng, sai và vì sao?

Câu trả lời gợi ý:

Công thức cấu tạo đúng của benzen: b), d), e)

(a) sai vì 2 liên kết Pi trong 2 nguyên tử C nằm kề nhau (sai về vị trí liên kết đôi)

(c) là sai vì có 5 C . nguyên tử

Bài tập 3 (Trang 125 SGK)

Cho benzen phản ứng với brom để tạo ra brombenzene:

a) Viết phương trình hóa học (ghi rõ điều kiện phản ứng).

b) Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brombenzen. Cho rằng hiệu suất phản ứng là 80%.

Câu trả lời gợi ý:

a) Phương trình phản ứng:

C6H6 + Br2(Fe) → C6H5Br + HBr.

b) nC6H5Br = 15,7/157 = 0,1 mol.

Theo phương trình: nC6H6 = nC6H5Br = 0,1 mol.

Vì H = 80% nên:

mC6H6 = 0,1. 78 : 80% = 9,75(g)

Bài tập 4 (Trang 125 SGK)

Chất nào sau đây có thể làm mất màu dung dịch brom? Giảng giải và viết phương trình hóa học (nếu có).

a) C6H6.

b) CH2=CH–CH=CH2.

c) CH3–CHẤT.

đ) CH3–CH3.

Câu trả lời gợi ý:

Chỉ có chất b) và c) làm mất màu dung dịch brom. Vì trong phân tử có liên kết đôi và liên kết ba tương tự như C2H4 và C2H2.

b) CH2=CH–CH=CH2 + 2Br2(dd) → CH2Br–CHBr–CHBr–CH2Br.

Hoặc: CH2=CH–CH=CH2 + Br2 → CH2Br–CHBr–CH=CH2

c) CH3–C CH + 2Br2 → CH3–CBr2–CHBr2

Hay CH3–C CH + Br2 → CH3–CBr = CHBr

Bài tập hóa học Benzen dành cho học trò tự luyện

Bài 1: Chất nào sau đây có thể tham gia phản ứng trùng ngưng tạo polime?

A. benzen B. toluen C. 3 propan D. styren

Bài 2: Chất nào sau đây làm mất màu dung dịch KMnO4 ở nhiệt độ thường?

A. benzen B. toluen C. propan D. styren

Bài 3: Benzen phản ứng với Br2 theo tỉ lệ mol 1:1 (có mặt bột Fe), thu được thành phầm hữu cơ là

A.C6H6Br2 B.C6H6Br6

C. C6H5Br D. C6H6Br4

Bài 4: Benzen phản ứng với H2 dư có mặt bột Ni xúc tác, thu được

A. hex-1-en B. hexan

C. 3 hex-1-in D. Xiclohexan

Bài 5: Phản ứng của Benzen với clo tạo thành C6H6Cl6 xảy ra trong các điều kiện sau:

A. Có bột Fe xúc tác B. Có ánh sáng khuếch tán

C. Với dung môi nước D. Với dung môi CCl4

Bài 6: Dãy các nhóm thế thực hiện phản ứng thế vào vòng benzen dễ dàng hơn và thuận tiện cho vị trí m- là:

A. -CnH2n+1, -OH, -NH2 B. –OCH3, -NH2, -NO2

C. –CH3, -NH2, -COOH D. –NO2, -COOH, -SO3H

Bài 7: Phản ứng nào sau đây ko xảy ra:

A. Benzen + Cl2 (as) B.Benzen + H2 (Ni, tº)

C. Benzen + Br2 (đ) D.Benzen + HNO3 /H2SO4 (đ)

Bài 8: Cho benzen + Cl2(as) ta được dẫn xuất clo là A. Vậy A là:

A.C6H5Cl Bp-C6H4Cl2 C.C6H6Cl6 Dm-C6H4Cl2

Bài 9: Cho benzen phản ứng với lượng dư dung dịch HNO3 đặc có xúc tác H2SO4 đặc để điều chế nitrobenzen. Khối lượng Nitrobenzen có thể điều chế từ 19,5 tấn benzen (hiệu suất phản ứng là 80%) là bao nhiêu?

Bài 10: Chất X là đồng đẳng của benzen, có công thức đơn giản nhất là C3H8. Công thức phân tử của X là?

Bài 11: Đốt cháy hoàn toàn ankylbenzen X thu được 7,84 lít CO2 (dktc) và 3,6 gam H2O. Công thức phân tử của X là?

Trên đây Khỉ đã giới thiệu với các bạn về tính chất vật lý, tính chất hóa học, cấu tạo phân tử của Benzen C6H6. Kỳ vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn. Nếu cần tìm hiểu thêm về nhiều môn học khác, bạn có thể truy cập website để có thêm nhiều kiến ​​thức thú vị nhé!

[rule_{ruleNumber}]

[box type=”note” align=”” class=”” docs-internal-guid-9dc9f0ae-7fff-ad15-702c-942065986085″>

Benzen (C6H6) được biết đến là một hiđrocacbon thơm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống. Không chỉ vậy, Benzen còn là dung môi hữu cơ được sử dụng rộng rãi. Nó có cấu trúc khác với metan, ethylene hoặc axetylen. Vậy cấu trúc phân tử của benzen là gì? Hãy nêu tính chất vật lý và hóa học của benzen? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chúng trong bài viết hôm nay nhé!

Nêu khái niệm benzen?

Benzen là một Hiđrocacbon thơm ít tan trong nước nhưng dễ hòa tan trong dầu khoáng, dầu động vật và thực vật, dung môi hữu cơ, v.v., đặc biệt là chất béo, sơn, vecni, hắc ín, cao su và nhựa đường, nhựa than đá, v.v.

Trong công nghiệp, benzen là nguyên liệu để tổng hợp nhiều hợp chất hữu cơ như anilin, clo benzen, nitrobenzen, phenol,… dùng làm dung môi hòa tan chất béo.

Kể từ những năm 1970, benzen đã bị hạn chế sử dụng trong công nghiệp. Tại Việt Nam, việc cấm sử dụng hóa chất benzen trong công nghiệp đã được quy định tại Quyết định số 108 LB/QĐ.

Tìm hiểu benzen là gì?  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Công thức phân tử của benzen là: C6H6.

  • Khối lượng phân tử: 78
  • Cấu trúc phân tử:

Cấu tạo phân tử của benzen.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Tính chất vật lý của benzen

Benzen (C6H6) là Chất lỏng không màu, nhẹ hơn nước và không tan trong nước. Benzen có thể hòa tan được nhiều chất như: dầu ăn, cao su, nến, iot… và nhiều dung môi hữu cơ khác. Benzen độc và dễ cháy.

C6H6 có khối lượng riêng 0,8786 g/cm3 chất lỏng, Nóng chảy ở 5,5 độ C, sôi ở 80,1 độ C. (Wikipedia)

Tính chất hóa học của benzen

Tính chất của Benzen có Các phản ứng hóa học đặc trưng như đốt cháy, thay thế và bổ sung. C6H6 có cả phản ứng thế và phản ứng cộng nhưng phản ứng cộng khó hơn C2H4 và C2H2.

Tìm hiểu tính chất hóa học.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen dễ cháy

Cũng như các hiđrocacbon khác, Benzen cháy trong oxi tạo CO2 và hơi nước. Tuy nhiên khi benzen cháy trong không khí, ngoài khí CO2 và hơi nước còn sinh ra muội than.

2C6H6 + 15O2 (nhiệt độ) → 12CO2 + 6H2O

Phản ứng thế với brom (phản ứng thế)

Đặc điểm cấu tạo của benzen: Khi đun nóng hỗn hợp benzen và brom, có mặt bột sắt làm mất màu nâu đỏ của brom và có khí hiđro bromua bay ra.

Thí nghiệm với benzen và brom.  (Ảnh chụp màn hình)

C6H6(l) + Br2(l) (t, bột Fe) → C6H5Br (chất lỏng không màu) + HBr(k)

Trong phản ứng trên, nguyên tử hiđro trong phân tử benzen được thay thế bằng nguyên tử brom.

Phản ứng cộng benzen

Benzen không phản ứng với dung dịch Br2 chứng tỏ benzen khó tham gia phản ứng cộng như C2H4 và C2H2. Tuy nhiên, ở điều kiện nhiệt độ và xúc tác thích hợp, C6H6 tham gia phản ứng cộng với một số chất như H2,…

C6H6 + 3H2 (t, Ni) → C6H12

XÂY DỰNG NỀN TẢNG TOÁN HỌC VỮNG CHẮC CHO TRẺ NHỎ VỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC, CHI PHÍ RẺ DƯỚI 2K/NGÀY CÙNG CON KHỈ TOÁN.

Cách điều chế benzen?

Trong đời sống, benzen được sử dụng rất nhiều trong sản xuất dược phẩm hay các chất quan trọng phục vụ nhu cầu của con người. Vậy benzen được điều chế như thế nào? Hãy tham khảo ngay nội dung sau:

  • Điều chế benzen từ axetilen

Phản ứng trùng hợp axetilen xảy ra khi có xúc tác là C và nung ở 600 độ C.

3CH = CH → C6H6

  • Điều chế benzen từ axit benzoic

C6H5COOH + NaOH → C6H6 + Na2CO3

  • Điều chế benzen từ chưng cất nhựa than đá

  • Điều chế từ xiclohexan bằng xúc tác Pt và đun nóng

C6H12 → C6H6 + 3H2

  • Điều chế từ n – hexan có xúc tác và đun nóng

C6H14 → C6H6 + 4H2

Xem thêm:

  • Hợp chất hữu cơ là gì? Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
  • Khí metan là gì? Trạng thái tự nhiên, tính chất, ứng dụng và điều chế

Ứng dụng của benzen

Trong công nghiệp, benzen được sử dụng trong một số ngành hóa học hữu cơ. Bên cạnh đó, chúng còn được sử dụng để tổng hợp monome trong sản xuất polyme cho chất dẻo, cao su và sợi.

Ứng dụng benzen sản xuất polime làm chất dẻo.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

Benzen cũng thường được sử dụng để sản xuất dung môi hòa tan các chất chẳng hạn như dầu mỡ, cao su, vecni. Được sử dụng để tẩy dầu mỡ cho xương, sợi, vải, len, nỉ, giặt khô, tẩy dầu mỡ tấm kim loại. Ngoài ra, dụng cụ có vết dầu mỡ người ta thường dùng benzen để tẩy rửa.

Benzen còn được dùng để chất sản xuất trong sản xuất chẳng hạn như nitrobenzene, anilin, phenol, thuốc nhuộm tổng hợp, dược phẩm, thuốc trừ sâu, sản xuất cumene, acetone và phenol.

Benzen có độc không? Nó ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người?

Ngoài những tác dụng tuyệt vời trên, benzen còn được gọi là một chất cực độc đối với sức khỏe và khả năng gây ung thư của chúng rất cao. Người bị ngộ độc benzen cấp tính sẽ có các biểu hiện sau:

Những tác hại nguy hiểm của Benzen đối với sức khỏe.  (Ảnh: Sưu tầm Internet)

  • Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, lú lẫn.

  • Mất ý thức, hôn mê, mất trí nhớ.

  • Mất thính lực.

  • Viêm phổi.

  • Bỏng, viêm kết mạc, giác mạc, mù màu.

  • viêm gan nhiễm độc.

  • viêm cầu thận.

  • Tổn thương tim mạch

Khi ngộ độc mãn tính sẽ có 2 giai đoạn chính. Đó là:

  • Giai đoạn khởi phát khiến chúng ta bị: rối loạn tiêu hóa, rối loạn thần kinh thực vật, rối loạn huyết học.

  • Ở thời kỳ toàn phát sẽ xuất hiện các triệu chứng như chảy máu, thiếu máu, giảm bạch cầu,…

Chúng ta có thể bị ngộ độc benzen thông qua các cách sau:

  • Trong thực phẩm, benzen được dùng để bảo quản thực phẩm, đặc biệt là nước giải khát đóng chai.

  • Benzen có trong không khí khi chúng ta sử dụng cho sản xuất công nghiệp thì khí này sẽ bay hơi. Hoặc trong chất thải xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Đối với công nhân khai thác dầu mỏ, công nhân sản xuất nhựa, công nhân sản xuất, chế biến nhựa,… để đảm bảo sức khỏe, bạn nên đi khám bác sĩ thường xuyên và định kỳ 6 tháng nên tiến hành kiểm tra 1 lần. Nếu phát hiện dù chỉ một trường hợp ngộ độc thì phải tổ chức kiểm tra toàn bộ công nhân bị phơi nhiễm. Về hiện tượng lâm sàng, chú ý tình trạng toàn thân: Cân nặng, ăn uống, ngủ nghỉ… Ngoài ra cần phát hiện dấu hiệu chảy máu.

Bài tập benzen SGK Hóa học 9 có lời giải

Dựa vào kiến ​​thức trên, các em có thể tận dụng để giải một số bài tập trong SGK Hóa học lớp 9:

Vận dụng lý thuyết vào giải các bài tập Hóa học về benzen.  (Ảnh: Shutterstock.com)

Bài tập 1 (Trang 125 SGK Hóa 9)

Công thức cấu tạo đặc biệt của phân tử benzen là:

a) Phân tử có 6 vòng cạnh.

b) Phân tử có ba liên kết đôi.

c) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi xen kẽ với 3 liên kết đơn.

d) Phân tử có 6 vòng bên chứa 3 liên kết đôi và 3 liên kết đơn.

Chọn câu đúng nhất trong các câu trên.

Câu trả lời gợi ý:

Chọn câu c) đúng.

Bài tập 2 (Trang 125 SGK)

Một số học sinh viết công thức cấu tạo của benzen như sau:

Bài tập 2.  (Ảnh: Chụp màn hình)

Hãy cho biết công thức nào đúng, sai và tại sao?

Câu trả lời gợi ý:

Công thức cấu tạo đúng của benzen: b), d), e)

(a) sai vì 2 liên kết Pi trong 2 nguyên tử C nằm kề nhau (sai về vị trí liên kết đôi)

(c) là sai vì có 5 C . nguyên tử

Bài tập 3 (Trang 125 SGK)

Cho benzen phản ứng với brom để tạo ra brombenzene:

a) Viết phương trình hóa học (ghi rõ điều kiện phản ứng).

b) Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế 15,7g brombenzen. Cho rằng hiệu suất phản ứng là 80%.

Câu trả lời gợi ý:

a) Phương trình phản ứng:

C6H6 + Br2(Fe) → C6H5Br + HBr.

b) nC6H5Br = 15,7/157 = 0,1 mol.

Theo phương trình: nC6H6 = nC6H5Br = 0,1 mol.

Vì H = 80% nên:

mC6H6 = 0,1. 78 : 80% = 9,75(g)

Bài tập 4 (Trang 125 SGK)

Chất nào sau đây có thể làm mất màu dung dịch brom? Giải thích và viết phương trình hóa học (nếu có).

a) C6H6.

b) CH2=CH–CH=CH2.

c) CH3–CHẤT.

đ) CH3–CH3.

Câu trả lời gợi ý:

Chỉ có chất b) và c) làm mất màu dung dịch brom. Vì trong phân tử có liên kết đôi và liên kết ba tương tự như C2H4 và C2H2.

b) CH2=CH–CH=CH2 + 2Br2(dd) → CH2Br–CHBr–CHBr–CH2Br.

Hoặc: CH2=CH–CH=CH2 + Br2 → CH2Br–CHBr–CH=CH2

c) CH3–C CH + 2Br2 → CH3–CBr2–CHBr2

Hay CH3–C CH + Br2 → CH3–CBr = CHBr

Bài tập hóa học Benzen dành cho học sinh tự luyện

Bài 1: Chất nào sau đây có thể tham gia phản ứng trùng ngưng tạo polime?

A. benzen B. toluen C. 3 propan D. styren

Bài 2: Chất nào sau đây làm mất màu dung dịch KMnO4 ở nhiệt độ thường?

A. benzen B. toluen C. propan D. styren

Bài 3: Benzen phản ứng với Br2 theo tỉ lệ mol 1:1 (có mặt bột Fe), thu được sản phẩm hữu cơ là

A.C6H6Br2 B.C6H6Br6

C. C6H5Br D. C6H6Br4

Bài 4: Benzen phản ứng với H2 dư có mặt bột Ni xúc tác, thu được

A. hex-1-en B. hexan

C. 3 hex-1-in D. Xiclohexan

Bài 5: Phản ứng của Benzen với clo tạo thành C6H6Cl6 xảy ra trong các điều kiện sau:

A. Có bột Fe xúc tác B. Có ánh sáng khuếch tán

C. Với dung môi nước D. Với dung môi CCl4

Bài 6: Dãy các nhóm thế thực hiện phản ứng thế vào vòng benzen dễ dàng hơn và thuận lợi cho vị trí m- là:

A. -CnH2n+1, -OH, -NH2 B. –OCH3, -NH2, -NO2

C. –CH3, -NH2, -COOH D. –NO2, -COOH, -SO3H

Bài 7: Phản ứng nào sau đây không xảy ra:

A. Benzen + Cl2 (as) B.Benzen + H2 (Ni, tº)

C. Benzen + Br2 (đ) D.Benzen + HNO3 /H2SO4 (đ)

Bài 8: Cho benzen + Cl2(as) ta được dẫn xuất clo là A. Vậy A là:

A.C6H5Cl Bp-C6H4Cl2 C.C6H6Cl6 Dm-C6H4Cl2

Bài 9: Cho benzen phản ứng với lượng dư dung dịch HNO3 đặc có xúc tác H2SO4 đặc để điều chế nitrobenzen. Khối lượng Nitrobenzen có thể điều chế từ 19,5 tấn benzen (hiệu suất phản ứng là 80%) là bao nhiêu?

Bài 10: Chất X là đồng đẳng của benzen, có công thức đơn giản nhất là C3H8. Công thức phân tử của X là?

Bài 11: Đốt cháy hoàn toàn ankylbenzen X thu được 7,84 lít CO2 (dktc) và 3,6 gam H2O. Công thức phân tử của X là?

Trên đây Khỉ đã giới thiệu với các bạn về tính chất vật lý, tính chất hóa học, cấu tạo phân tử của Benzen C6H6. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn. Nếu cần tìm hiểu thêm về nhiều môn học khác, bạn có thể truy cập website để có thêm nhiều kiến ​​thức thú vị nhé!

[/box]

#Benzen #Đặc #điểm #tính #chất #cấu #tạo #ứng #dụng #và #bài #tập

[/toggle]

Bạn thấy bài viết Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu  ko hãy comment góp ý thêm về Benzen: Đặc điểm tính chất, cấu tạo, ứng dụng và bài tập bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo

Phân mục: Giáo dục
#Benzen #Đặc #điểm #tính #chất #cấu #tạo #ứng #dụng #và #bài #tập

Xổ số miền Bắc