Xây dựng văn hóa nông thôn mới nâng cao ở Nam Trực
Về quê hương Nam Trực, nhiều người không khỏi ngỡ ngàng trước diện mạo mới trên vùng quê giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Sự khởi sắc đó đến từ thành công trong xây dựng, phát triển sự nghiệp văn hóa gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nâng cao, hướng tới NTM kiểu mẫu.
Khu dân cư văn hóa nông thôn mới Vị Khê, xã Điền Xá.
Để đạt mục tiêu xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu theo tinh thần các nghị quyết của Ban Thường vụ Huyện ủy: Nghị quyết số 13-NQ/HU ngày 12-12-2017 về “Xây dựng khu dân cư văn hóa NTM” và Nghị quyết số 05-NQ/HU ngày 16-8-2021 về “thực hiện Chương trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu giai đoạn 2020-2025 và những năm tiếp theo”, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM nâng cao huyện tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các tiêu chí số 6 và số 8 về văn hóa – thông tin trong bộ 19 tiêu chí NTM nâng cao (đối với cấp xã, thị trấn), bộ 5 nhóm tiêu chí (10 tiêu chí thành phần) khu dân cư văn hóa NTM (đối với cấp thôn, xóm, tổ dân phố). Các xã, thị trấn kiện toàn Ban Chỉ đạo xây dựng NTM nâng cao, phân công nhiệm vụ cụ thể, xây dựng lộ trình thực hiện; đồng thời chỉ đạo các thôn, xóm, tổ dân phố kiện toàn các tiểu ban chỉ đạo xây dựng khu dân cư văn hóa NTM. Công tác thông tin, tuyên truyền về các phong trào xây dựng xã, thị trấn NTM nâng cao, khu dân cư văn hóa NTM được triển khai qua nhiều hình thức: pa-nô, băng rôn, khẩu hiệu, tranh cổ động, hệ thống đài phát thanh xã, thị trấn, loa truyền thanh thôn, xóm, tổ dân phố. Các phong trào thi đua xây dựng văn hóa gắn với xây dựng NTM nâng cao thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
Xã Nam Thanh là điểm sáng của huyện trong thực hiện các tiêu chí văn hóa NTM nâng cao. Giai đoạn 2018-2022, xã đã huy động được trên 57,3 tỷ đồng xây dựng NTM nâng cao. Tháng 9-2021, địa phương khởi công xây dựng công trình nhà văn hoá trung tâm xã với tổng mức đầu tư trên 9 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước và Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam hỗ trợ trên 4 tỷ đồng. Đến nay, nhà văn hóa trung tâm xã đã hoàn thành và đưa vào sử dụng với tổng diện tích trên 700m2, có đầy đủ các trang thiết bị phục vụ hội họp của cấp ủy, chính quyền xã và tổ chức sinh hoạt cộng đồng, các hoạt động văn hoá, văn nghệ quần chúng. Cùng với công trình nhà văn hoá trung tâm, xã đã đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp một số công trình phụ trợ của trụ sở Đảng ủy, UBND xã với tổng kinh phí trên 3,3 tỷ đồng; các công trình phúc lợi công cộng như: hệ thống giao thông nông thôn, cơ sở vật chất văn hóa, thể thao, các trường học, trạm y tế xã… được đầu tư xây dựng, nâng cấp với tổng kinh phí trên 34,6 tỷ đồng. Đến nay, trên địa bàn xã có 7 tuyến đường trồng cây xanh bóng mát với tổng chiều dài gần 5km; 13 tuyến đường hoa với tổng chiều dài hơn 4,2km; 100% khu dân cư có hệ thống điện chiếu sáng công cộng đảm bảo cảnh quan nông thôn, an toàn giao thông, vệ sinh môi trường để người dân đi lại thuận tiện. 100% trường học các cấp được công nhận đạt chuẩn quốc gia, đạt chuẩn “xanh – sạch – đẹp – an toàn”; Trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia về cơ sở vật chất, khám, chữa bệnh và chuẩn “xanh – sạch – đẹp”. Cả 23 thôn, xóm được công nhận danh hiệu “Thôn, xóm văn hoá”, trong đó 16/23 thôn, xóm đạt chuẩn văn hoá liên tục 5 năm liền; tỷ lệ gia đình văn hóa 3 năm liên tục đạt 91,7%. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, năm 2022, xã Nam Thanh đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM nâng cao, được UBND tỉnh công nhận danh hiệu “Xã đạt chuẩn NTM nâng cao”.
Ở xã Nam Hồng, phong trào xây dựng “Khu dân cư văn hóa NTM” đã phát triển rộng khắp ở cả 16 xóm, nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các tầng lớp nhân dân, phát huy sức mạnh nội lực đóng góp xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển kinh tế – xã hội. Đến nay, xã có 9/16 xóm được công nhận danh hiệu “Khu dân cư văn hóa NTM”. Các xóm đã huy động được sự đóng góp của người dân về đất đai, kinh phí và ngày công lao động, từng bước xây dựng, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động hệ thống thiết chế văn hóa – thể thao. Từ nguồn ngân sách Nhà nước và nguồn xã hội hóa, xã đã xây dựng và quy hoạch xây dựng 3 khu thể thao; trong đó khu thể thao đa năng tổng diện tích 3.740m2, khu thể thao trung tâm tổng diện tích 12.410m2, khu thể thao liên khu dân cư thôn Liên Tỉnh tổng diện tích 7.000m2. 100% xóm đạt “Xóm văn hóa”, có địa điểm hội họp và sinh hoạt văn hóa, thể thao cộng đồng. Cả 16 xóm đều có đội, câu lạc bộ văn nghệ quần chúng hoạt động theo phương thức xã hội hóa, đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của người dân, tham gia phục vụ các nhiệm vụ chính trị, sự kiện văn hóa lễ hội làng truyền thống trên địa bàn.
Thời gian qua, với tinh thần khắc phục khó khăn vừa chống dịch bệnh COVID-19 vừa phát triển kinh tế – xã hội, các tổ chức chính trị – xã hội trên địa bàn huyện đã vận động cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ủng hộ tiền và các trang thiết bị, tặng cờ Tổ quốc, cờ Đảng, tượng Bác Hồ… để hỗ trợ xây dựng các khu dân cư văn hóa NTM với tổng trị giá hàng trăm triệu đồng. Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên các xã, thị trấn tích cực triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng tuyến đường “xanh – sạch – đẹp” do phụ nữ, đoàn viên, thanh niên tự quản; phối hợp với Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh tích cực vận động, tuyên truyền nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, hội viên và cộng đồng dân cư trong việc tham gia các hoạt động thu gom, xử lý rác thải, bảo vệ cảnh quan môi trường, trồng và chăm sóc các loại hoa, cây xanh trên các tuyến đường, góp phần xây dựng khu dân cư văn hóa NTM bền vững. Đến nay, 100% các xã, thị trấn trong huyện tổ chức phát động ngày “Chủ nhật xanh” ra quân làm vệ sinh môi trường định kỳ vào ngày chủ nhật tuần đầu tiên hàng tháng. Mỗi xã, thị trấn lựa chọn và xây dựng ít nhất 1 tuyến đường “xanh – sạch – đẹp kiểu mẫu”; thành lập Hợp tác xã dịch vụ môi trường, xây dựng khu xử lý, hồ điều hòa, nạo vét kênh, mương, khơi thông cống rãnh… Mỗi chi hội, đoàn thể đảm nhận phụ trách xây dựng, chăm sóc, bảo vệ một tuyến đường hoặc một đoạn đường giao thông nông thôn gắn với khu dân cư văn hóa NTM. Hàng năm, các xã, thị trấn tổ chức bình chọn, biểu dương những con đường NTM tiêu biểu để từ đó nhân rộng mô hình “Khu dân cư văn hóa NTM” trên địa bàn. Việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước khu dân cư văn hóa được các địa phương quan tâm. Nội dung các hương ước, quy ước có sự kế thừa, chọn lọc những thuần phong mỹ tục, dần xóa bỏ hủ tục trong ma chay, cưới hỏi, lễ hội. Năm 2022, cả 223 thôn, xóm, tổ dân phố của huyện đạt danh hiệu “Thôn, xóm, tổ dân phố văn hóa”, 162 thôn, xóm, tổ dân phố đạt danh hiệu “Khu dân cư văn hóa NTM”; 58.591/65.561 hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa” (tỷ lệ 89,36%).
Từ những kết quả đã đạt được, huyện Nam Trực phấn đấu đến hết năm 2023 có 100% xã, thị trấn đạt chuẩn NTM nâng cao; phấn đấu năm 2024, huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, 100% thôn, xóm, tổ dân phố đạt chuẩn khu dân cư văn hóa NTM; năm 2025, toàn huyện có 25% xã, thị trấn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Thời gian tới, huyện tiếp tục đẩy mạnh phong trào xây dựng “Khu dân cư văn hoá NTM”, nếp sống văn minh đô thị; trong đó chú trọng xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn sáng – xanh – sạch – đẹp. Nâng cao chất lượng đời sống văn hóa cơ sở, thực hiện tốt hương ước, quy ước đảm bảo quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; tập trung nâng cao tính tự quản, ý thức cộng đồng giữ vững thành tích các danh hiệu văn hoá. Phát huy vai trò chủ thể, khả năng sáng tạo của người dân đối với các thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở; phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao quần chúng. Tuyên dương, khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp trong các phong trào thi đua. Tăng cường công tác tuyên truyền ý nghĩa, tầm quan trọng của văn hoá trong xây dựng NTM nâng cao; gắn phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, thực hiện nếp sống văn minh với xây dựng NTM theo hướng bền vững và ngày càng phát triển./.
Bài và ảnh: Khánh Dũng
