Lý thuyết Sinh học 12 Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Lý thuyết Sinh học 12 Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Bài giảng: Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể – Cô Kim Tuyến (Giáo viên VietJack)

Đột biến số lượng nhiễm sắc thể là những biến đổi làm thay đổi số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào.

I. ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI

1. Khái niệm và các loại
a. Khái niệm : Là đột biến làm đổi khác số lượng NST trong một hay một số ít cặp tương đương .
b. Các loại

Loại đột biến lệch bội
Đặc điểm bộ NST trong tế bào
Ký hiệu bộ NST

Thể không
Tế bào lưỡng bội mất 2 nhiễm sắc thể của một cặp
2n-2

Thể một
Tế bào lưỡng bội mất một cặp nhiễm sắc thể
2n-1

Thể một kép
Trong tế bào lưỡng bội hai cặp nhiễm sắc thể có một chiếc
2n-1-1

Thể ba
Trong tế bào lưỡng bội một cặp nhiễm sắc thể có ba chiếc
2n+1

Thể bốn
Trong tế bào lưỡng bội một cặp nhiễm sắc thể có bốn chiếc
2n+2

Thể bốn kép
Trong tế bào lưỡng bội hai cặp nhiễm sắc thể có bốn chiếc
2n+2+2

…

2.Cơ chế phát sinh
– Do rối loạn quy trình phân bào .
+ Xảy ra trong giảm phân tích hợp với thụ tinh
+ Hoặc trong nguyên phân, tạo thể khảm .
a. Xảy ra trong giảm phân phối hợp với thụ tinh

– Trong giảm phân : Các tác nhân gây đột biến gây ra sự không phân li của một hay 1 số ít cặp nhiễm sắc thể tạo ra những giao tử không thông thường ( thừa hay thiếu NST ) .
– Trong thụ tinh : Sự phối hợp của giao tử không thông thường với giao tử thông thường hoặc giữa những giao tử không thông thường với nhau sẽ tạo ra những đột biến lệch bội .
b. Xảy ra trong nguyên phân ( Ở tế bào sinh dưỡng )

– Do sự phân ly không thông thường của những cặp NST trong nguyên phân hình thành tế bào lệch bội .
– Tế bào lệch bội liên tục nguyên phân làm cho 1 phần khung hình có những tế bào bị lệch bội tạo ra thể khảm .
3. Hậu quả

– Thể lệch bội thường không có khả năng sống hoặc sức sống giảm, giảm khả năng sinh sản tùy loài.

– VD : Hội trứng Đao, Siêu nữ 3X ( XXX ), Toc nơ ( XO ), Claiphen tơ ( XXY ) ở người .
4. Ý nghĩa
– Cung cấp nguyên vật liệu cho tiến hóa và chọn giống .
– Xác định vị trí gen trên NST .

II. ĐỘT BIẾN ĐA BỘI

1. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể tự đa bội.
– Khái niệm : Là sự tăng 1 số ít nguyên lần bộ NST đơn bội của cùng một loài và lớn hơn 2 n. Trong đó 3 n, 5 n, 7 n … gọi là đa bội lẻ ; còn 4 n, 6 n … gọi là đa bội chẵn .

– Cơ chế phát sinh :
+ Do trong quy trình giảm phân, bộ NST của tế bào không phân li, tạo thành giao tử chứa 2 n. Qua thụ tinh sự tích hợp của những giao tử 2 n này với nhau tạo thành thể tứ bội 4 n, hay phối hợp với giao tử thông thường n sẽ tạo thể tam bội 3 n .
+ Trong lần nguyên phân tiên phong của hợp tử, nếu tế bào không phân loại NST thì cũng tạo nên thể tứ bội .

2. Khái niệm và cơ chế phát sinh thể dị đa bội.
– Khái niệm : Là dạng đột biến ngày càng tăng số bộ NST đơn bội của 2 loài khác nhau .
– Cơ chế phát sinh : Cơ chế hình thành thể dị đa bội là lai xa phối hợp với đa bội hóa tạo ra cây tuy nhiên nhị bội gồm 2 bộ NST của 2 loài đem lai .

3. Hậu quả và vai trò của đột biến đa bội
– Đặc điểm của thể đa bội :

+ Tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, tăng trưởng khỏe, chống chịu tốt .

+ Thể đa bội lẻ (3n, 5n…) hầu như không có khả năng sinh giao tử bình thường. Các giống cây ăn quả không hạt thường là thể đa bội lẻ (dưa hấu, nho…)

– Vai trò : Đột biến đa bội đóng vai trò quan trọng trong tiến hoá ( hình thành loài mới ) và trong trồng trọt ( tạo cây xanh hiệu suất cao … )
 

Xem thêm triết lý sinh học lớp 12 hay nhất, chi tiết cụ thể khác :

Ngân hàng trắc nghiệm miễn phí ôn thi THPT Quốc Gia tại khoahoc.vietjack.com

bai-6-dot-bien-so-luong-nhiem-sac-the.jsp

Source: https://mix166.vn
Category: Thuật Ngữ