CẤU TẠO, TÍNH CHẤT, ỨNG DỤNG CỦA GLUCOZƠ VÀ FRUCTOZƠ – Kiến Thức Cho Người lao Động Việt Nam
Trung tâm gia sư – dạy kèm tại nhà NTIC Thành Phố Đà Nẵng xin trình làng KHÁI NIỆM, CẤU TẠO TÍNH CHẤT, ỨNG DỤNG CỦA GLUCOZO VÀ FRUCTOZƠ nhằm mục đích tương hỗ cho những bạn có thêm tư liệu học tập. Chúc những bạn học tốt môn học này .
A. GLUCOZƠ
I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
– Glucozơ là chất kết tinh, không màu, nóng chảy ở 146oC (dạng α) và 150oC (dạng β), dễ tan trong nước
– Có vị ngọt, có trong hầu hết những bộ phận của cây ( lá, hoa, rễ … ) đặc biệt quan trọng là quả chín ( còn gọi là đường nho )
– Trong máu người có một lượng nhỏ glucozơ, hầu hết không đổi ( khoảng chừng 0,1 % )
II. CẤU TRÚC PHÂN TỬ
Glucozơ có công thức phân tử là C6H12O6, sống sót ở dạng mạch hở và dạng mạch vòng
1. Dạng mạch hở
– Viết gọn là : CH2OH [ CHOH ] 4CHO
2. Dạng mạch vòng
– Nhóm – OH ở C5 cộng vào nhóm C = O tạo ra hai dạng vòng 6 cạnh α và β
– Nếu nhóm – OH đính với C1 nằm dưới mặt phẳng của vòng 6 cạnh là α -, ngược lại nằm trên mặt phẳng của vòng 6 cạnh là β –
– Nhóm – OH ở vị trí C số 1 được gọi là OH – hemiaxetal
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
Glucozơ có những đặc thù của anđehit ( do có nhóm chức anđehit – CHO ) và ancol đa chức ( do có 5 nhóm OH ở vị trí liền kề )
1. Tính chất của ancol đa chức (poliancol hay poliol)
a. Tác dụng với Cu ( OH ) 2 ở nhiệt độ thường
Dung dịch glucozơ hòa tan Cu ( OH ) 2 cho dung dịch phức đồng – glucozơ có màu xanh lam
2C6 H12O6 + Cu ( OH ) 2 → ( C6H11O6 ) 2C u + 2H2 O
b. Phản ứng tạo este
C6H7O(OH)5 + 5(CH3CO)2O → C6H7O(OOCCH3)5 + 5CH3COOH
2. Tính chất của anđehit
a. Oxi hóa glucozơ
– Với dung dịch AgNO3 trong NH3, đun nóng ( thuốc thử Tollens ) cho phản ứng tráng bạc
CH2OH [ CHOH ] 4CHO + 2A g ( NH3 ) 2OH → CH2OH [ CHOH ] 4COONH4 + 2A g + 3NH3 + H2O
– Với Cu ( OH ) 2 trong NaOH, đun nóng ( thuốc thử Felinh ) tạo thành Cu ( I ) dạng Cu2O có kết tủa màu đỏ gạch .
* Lưu ý: Glucozo tác dụng với Cu(OH)2 trong NaOH có 2 hiện tượng, ở điều kiện thường tạo ra dung dịch phức màu xanh lam (thể hiện tính chất của ancol đa chức) nhưng khi đun nóng sẽ có kết tủa màu đỏ gạch (thể hiện tính chất của andehit).
– Với dung dịch nước brom : Glucozo làm mất màu nước brom
b. Khử glucozơ
– Khi dẫn khí hiđro vào dung dịch glucozơ đun nóng ( xúc tác Ni ), thu được một poliancol có tên là sobitol :
CH2OH [ CHOH ] 4CHO + H2 → CH2OH [ CHOH ] 4CH2 OH
3. Phản ứng lên men
– Khi có enzim xúc tác ở nhiệt độ khoảng chừng 30 – 350C, glucozơ bị lên men cho ancol etylic và khí cacbonic :
C6H12O6 → 2C2 H5OH + 2CO2
IV. ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG
1. Điều chế (trong công nghiệp)
– Thủy phân tinh bột với xúc tác là HCl loãng hoặc enzim
– Thủy phân xenlulozơ với xúc tác HCl đặc
( C6H10O5 ) n + nH2O → nC6H12O6
2. Ứng dụng
– Trong y học : dùng làm thuốc tăng lực cho người bệnh ( dễ hấp thu và phân phối nhiều nguồn năng lượng )
– Trong công nghiệp : dùng để tráng gương, tráng ruốt phích ( thay cho anđehit vì anđehit độc )
Tóm tắt về nội dung bài giảng Glucozơ
B. FRUCTOZƠ
– Công thức phân tử C6H12O6 .
– Công thức cấu trúc CH2OH – CHOH – CHOH – CHOH – CO – CH2OH .
– Trong dung dịch, frutozơ sống sót đa phần ở dạng β, vòng 5 hoặc 6 cạnh .
I. Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên
– Là chất rắn kết tính, dễ tan trong nước .
– Vị ngọt hơn đường mía .
– Có nhiều trong hoa quả và đặc biệt quan trọng trong mật ong ( 40 % ) .
II. Tính chất hóa học
Vì phân tử fructozơ chứa 5 nhóm OH trong đó có 4 nhóm liền kề và 1 nhóm chức C = O nên có những đặc thù hóa học của ancol đa chức và xeton .
– Hòa tan Cu ( OH ) 2 ở ngay nhiệt độ thường .
– Tác dụng với anhiđrit axit tạo este 5 chức .
– Tính chất của xeton
+ Tác dụng với H2 tạo sobitol .
+ Cộng HCN
– Trong môi trường tự nhiên kiềm fructozơ chuyển hóa thành glucozơ nên fructozơ có phản ứng tráng gương, phản ứng với Cu ( OH ) 2 trong môi trường tự nhiên kiềm .
Nhưng fructozơ không có phản ứng làm mất màu dung dịch Brom.
* Lưu ý: Không phân biệt glucozơ và fructozơ bằng phản ứng tráng bạc hay phản ứng với Cu(OH)2 trong môi trường kiềm khi đun nóng. Để phân biệt glucozo với fructozo dùng dung dịch nước brom.
Trung tâm luyện thi, gia sư – dạy kèm tại nhà NTIC Đà Nẵng
LIÊN HỆ NGAY VỚI CHÚNG TÔI ĐỂ BIẾT THÊM THÔNG TIN CHI TIẾT
ĐÀO TẠO NTIC
Địa chỉ: Đường nguyễn lương bằng, P.Hoà Khánh Bắc, Q.Liêu Chiểu, Tp.Đà Nẵng
Hotline: 0905540067 – 0778494857
Email: [email protected]
