TS Phương Nguyễn: ‘Văn hóa VN ở hải ngoại sẽ do thế hệ mới giữ gìn’

• Tina Hà Giang
• BBC News Tiếng Việt

3 tháng 5 2021Nguồn hình ảnh, Others

Chụp lại hình ảnh,

tiến sỹ Phương Nguyễn, tác giả cuốn Becoming Refugee American – the Politics of Rescue in Little Saigon, xuất bản năm 2017

Theo cha mẹ đến Mỹ tị nạn năm 1977, lúc mới hai tuổi, TS Phương Nguyễn ít có cơ hội học tiếng Việt và không được sinh hoạt nhiều với cộng đồng người Việt lúc còn nhỏ.

Thế mà sau khi tốt nghiệp cao học môn sử học tại ĐH USC ( University of Southern California ), ông đã nghiên cứu và điều tra và viết về cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại Nam California .Công trình điều tra và nghiên cứu 10 năm của ông được tóm gọn trong cuốn ‘ Becoming Refugee American – the Politics of Rescue in Little Saigon ‘, do University of Illinois Press xuất bản năm 2017 .’ Becoming Refugee American ‘ diễn đạt sự giằng co giữa nỗ lực hòa nhập vào giòng chính và ý muốn giữ gìn truyền thống của người Mỹ gốc Việt ở Nam California, trong quy trình hình thành một cộng đồng khá đặc trưng và năng động so với những cộng đồng khác ở Mỹ .Tác giả viết trong phần kết cuốn sách :’ ‘ Ngôn ngữ đặt ra mối rình rập đe dọa lớn nhất cho sự tiếp nối của văn hóa truyền thống. Rất ít kinh nghiệm tay nghề về người tị nạn được kể lại bằng tiếng Anh .Các bậc cha mẹ chống cộng người Mỹ gốc Việt [ trong cộng đồng ] thường nói với con cái là không nên tin vào hầu hết những gì đã được xuất bản về Chiến tranh Nước Ta, nhưng lại hầu hết không làm gì để phân phối cho thế hệ sau những tài liệu tiếng Anh đáng đáng tin cậy. ‘ ‘Nguồn hình ảnh, OthersChụp lại hình ảnh ,tiến sỹ Phương Nguyễn ( thứ 2, từ trái ) trong một buổi hoạt động và sinh hoạt tại Cornell University năm năm nay, khi đại sứ Nước Ta tại Liên Hiệp Quốc đến thăm trường

Một thế hệ ‘không giỏi tiếng Việt’

Tiếp xúc với Đài truyền hình BBC News Tiếng Việt, tiến sỹ Phương Nguyễn chia sẻ cảm nghĩ về những người Việt nói tiếng mẹ đẻ như ngôn từ thứ hai :’ ‘ Người Việt thuộc thế hệ mới phải đối lập với những thử thách, và lựa chọn rất khác với thế hệ trước .’ Rời Nước Ta khi còn tấm bé, hoặc sinh ra ở Mỹ, những người trẻ này có quyền lựa chọn bỏ lại văn hóa truyền thống Nước Ta, và trọn vẹn biến thành người bản xứ. Điều đó có lợi hơn cho họ về mặt xã hội, chính trị, vì sẽ giúp họ hòa nhập dễ hơn vào dòng chính, thay vì ôm lấy và nhấn mạnh vấn đề văn hóa truyền thống Nước Ta. Nhấn mạnh sự độc lạ của mình chắc như đinh là điều bất lợi ở những xã hội sẵn sàng chuẩn bị và có lẽ rằng sẽ luôn luôn xem mình là ‘ người ngoài. ‘Thế nhưng, cố gắng nỗ lực vượt qua rào cản ngôn từ, việc họ chọn đảm nhiệm và nhấn mạnh vấn đề di sản Nước Ta, và tìm ra những phương cách mới để xác lập di sản đó, tôi nghĩ thực sự đã cho tất cả chúng ta thấy nguồn năng lượng và sự tự hào của thế hệ trẻ trong cách họ tâm lý và định nghĩa thế nào là người Việt. ‘ ‘Về rào cản ngôn từ, ông nói :’ ‘ Ngôn ngữ quan trọng, nhưng không phải là rào cản không hề vượt qua được trong việc tìm hiểu và khám phá về văn hóa truyền thống và cội nguồn. Những người trẻ này có điểm chung là họ cảm thấy gắn bó đủ với cộng đồng để bỏ thì giờ ra tìm hiểu và khám phá di sản của mình và tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt để duy trì duy sản đó, dù họ chỉ hoàn toàn có thể nói được tiếng Việt ở mức trung bình .Mãi khi lớn lên tôi mới có dịp và cố gắng nỗ lực học tiếng Việt. Khi phỏng vấn những người ở Mỹ, những người cùng là người Nước Ta, tôi hay nói tiếng Anh vì tiếng Việt không trôi chảy lắm, và những người này cho rằng chắc tôi lạc lõng với văn hóa truyền thống của mình, chắc tôi không ăn thức ăn Nước Ta, không có bạn người Việt. ‘ ‘Nguồn hình ảnh, TS Phuong NguyenChụp lại hình ảnh ,tiến sỹ Phương Nguyễn cùng nhóm hợp ca Quintessence sau đêm văn hóa truyền thống Cafe TP HCM do Hội Sinh viên Người Việt tại Đại học Cornell tổ chức triển khai năm 2017′ ‘ Nhưng đây là một ngộ nhận lớn. Người ta cho rằng thành thạo ngôn từ là điều kiện kèm theo tiên quyết để tất cả chúng ta tiếp xúc với xã hội chung quanh. Nhưng điều đó có lẽ rằng không quan trọng bằng việc mình có đặt di sản của mình thành một ưu tiên không .Ở nhà tôi trò chuyện với vợ bằng tiếng Anh cho nhanh. Nhưng hai chúng tôi rất Nước Ta, ăn cơm Nước Ta, hoạt động và sinh hoạt với người Việt, có bạn hữu người Việt. Cha mẹ tôi chuyện trò với con gái 3 tuổi của tôi bằng tiếng Việt, và cháu nói bặp bẹ được vài chữ tiếng Việt, như ‘ kẹo ‘ …’ ‘ Không nói được tiếng Việt lưu loát, nhưng tôi vẫn có nhiều bạn là người Việt. ‘ ‘ Ông nói thêm .’ ‘ Phải có bè bạn người Việt thì tất cả chúng ta mới hoàn toàn có thể chuyện trò và rủ nhau tham gia vào những hoạt động và sinh hoạt cộng đồng, mới thấy mình có cảm xúc thuộc về, rồi chọn thế nào để là người Việt [ ở Mỹ ] theo cách của mình .Vợ tôi là một người lớn lên với nhà thời thánh, đó là lối vào cộng đồng của cô ấy. Ca hát, tham gia những hoạt động và sinh hoạt văn nghệ của nhà thời thánh là chìa khóa để vợ tôi học về văn hóa truyền thống và học tiếng Việt .Những hoạt động và sinh hoạt chung này là yếu tố giữ gìn và tăng trưởng cộng đồng. Khi chúng tôi còn đang mới là bạn, vợ tôi chính là người rất là khuyến khích và sát cánh tương hỗ tôi trong việc nghiên cứu và điều tra và viết cho xong cuốn sách .Giữ gìn di sản niềm tin luôn luôn là một thử thách với một cộng đồng di dân, nhưng có vẻ như thế hệ mới của người Việt hải ngoại đang tìm ra những cách rất phát minh sáng tạo để làm điều đó. Nếu có điều kiện kèm theo viết một cuốn sách nữa về người Việt hải ngoại, tôi chắc như đinh sẽ viết về thế hệ mới này. ‘ ‘Ông lý giải :’ ‘ Chúng ta đang sống ở một quốc gia mà chuẩn mực là chủ nghĩa cá thể, nơi hầu hết mọi người đều bận rộn với việc làm và nghĩa vụ và trách nhiệm riêng, không có thì giờ cho những hoạt động và sinh hoạt rất ‘ bao đồng ‘ đó .Chúng ta rất cần những con người đặc biệt quan trọng, biết hướng tới cộng đồng này. Họ gọi là những ‘ nhân viên cấp dưới xã hội phi chính thức ‘. Họ tạo ra những sự kiện chung, hạ tầng, nơi mọi người hoàn toàn có thể tận thưởng không khí chung đó. Họ là nền tảng kéo mọi người lại với nhau, là chất keo kết nối mọi người, được cho phép mọi người xác lập mình cùng thuộc về một cộng đồng, thay vì chỉ là một nhóm người rời rạc đến từ cùng một nguồn gốc. ‘ ‘

Những khuôn mặt ‘nhạy cảm’

Những khuôn mặt tiêu biểu vượt trội mà tiến sỹ Phương Nguyễn mô tả là ‘ sẽ giữ gìn văn hóa truyền thống Nước Ta ở hải ngoại, ‘ rất ‘ tha thiết với di sản Nước Ta và tích cực trong những hoạt động và sinh hoạt cộng đồng ‘, có vẻ như bị chính quyền sở tại Nước Ta liệt vào dạng ‘ nhạy cảm ‘ .tiến sỹ Phương Nguyễn tiết lộ :

”Khi được một tờ báo trong nước yêu cầu viết một bài về cộng đồng người Việt hải ngoại nhân dịp 30/4 năm nay, tôi đã viết về những người Việt thuộc thế hệ mới này.

Tôi nghĩ bất kỳ người đọc nào ở Nước Ta cũng tò mò muốn biết làm thế nào mà người Việt ở Mỹ hay ở những nước khác hoàn toàn có thể giữ được di sản của mình cho đến giờ. Và khi viết về những người Việt trẻ, tôi cho rằng mình có giúp người trong nước tưởng tượng ra được điều gì đã xảy ra cho cộng đồng người Việt hải ngoại trong vòng 46 năm qua .Nhưng rất tiếc, tôi được thông tin vào giờ chót, là vì nguyên do ‘ nhậy cảm ‘, bài viết của tôi không được đăng. ‘ ‘tiến sỹ Phương Nguyễn cho biết những người trẻ này gồm 4 người ở Mỹ và 5 người ở Canada .Ông tả nhanh về họ :

”TS Thuy Vo Dang, tác giả cuốn ‘Vietnamese in Orange County’, hiện làm việc với Trung tâm Lưu trữ Đông Nam Á, tại đại học UCI. Thuy Vo Dang là người trẻ tuổi Việt Nam đầu tiên tôi gặp đã chịu khó bỏ thì giờ ra để nghiên cứu về cộng đồng, vì sự tò mò và lòng yêu thương.”

”Alex Thái Võ, Tiến sĩ sử học, hiện đang làm việc tại Honolulu, Hawaii. Alex Thái Võ từng về Việt Nam dạy sử, và cống hiến một phần cuộc đời mình để kết nối với Việt Nam, với con người Việt Nam và văn hóa Việt Nam dù bất cứ ở nơi nào.”

Nguồn hình ảnh, OthersChụp lại hình ảnh ,BS Thu Quach và tiến sỹ Alex Thái Võ

”Bác sĩ Thu Quach ở Bắc California, là người làm việc không ngừng nghỉ để đảm bảo các viên chức y tế công cộng đáp ứng được nhu cầu bảo vệ sức khỏe của người Việt làm nails và những người châu Á khác.”

”TS Jennifer Tran, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Việt Mỹ tại Oakland, California. Khả năng lãnh đạo của Jennifer trong việc đoàn kết cộng đồng doanh nghiệp Việt tại Oakland rất đáng ca ngợi.”

Nguồn hình ảnh, OthersChụp lại hình ảnh ,tiến sỹ Thuy Vo Dang và TS Jennifer Tran

”Thai-Hoa Le, một diễn viên, hiện sống ở Vacouver, Canada, thể hiện hành trình của một người sinh ra ở nước ngoài nhưng kết nối với di sản của mình qua nghệ thuật trình diễn.”

”Jessica Ly, ở Vancouver, Canada, tận tụy với việc dùng nhạc pop Việt Nam để giúp giới trẻ gốc Việt hãnh diện mình là người Việt, và mang lại sự thoải mái và nhẹ nhõm cho người Việt tha hương nói chung.”

”Paul Nguyen, một nhà báo, hiện ở Toronto, Canada, là người tôn vinh và làm nổi bật văn hóa giới trẻ tại thành phố nơi anh sống.”

Nguồn hình ảnh, OthersChụp lại hình ảnh ,Paul Nguyen, Jessica Ly và Thai-Hoa Le

”Mai-Nguyen Lim đóng góp cho cộng đồng người Việt tại Toronto bằng cách tham gia vào ban tổ chức những công tác từ thiện.”

”Van Dang, một nhà hoạt động, hiện ở Vancouver, Canada, đang làm một công việc có giá trị là tiếp cận với giới trẻ Việt Nam ở mọi thành phần.”

Nguồn hình ảnh, Mai-Nguyen LimChụp lại hình ảnh ,Mai-Nguyen Lim va Van Dang

Văn hóa VN ở Mỹ sẽ khác với văn hóa VN trong nước?

Được hỏi ông rút tỉa được điều gì về tương lai cộng đồng và văn hóa truyền thống của người Việt tại hải ngoại, sau khi nghiên cứu và điều tra về những người trẻ này, tiến sỹ Phương Nguyễn nhận định :’ ‘ Hiện tượng thường thấy là thế hệ thứ nhất của một giống dân nào đó khi đến một quốc gia mới sẽ tạo ra cộng đồng để lệ thuộc vào nhau và cùng hoạt động và sinh hoạt. Nhưng những thế hệ sau sẽ hòa mình vào dòng chính, và cộng đồng đó dần dà biến mất .Với những người Âu châu đến Mỹ định cư, điều này khá đúng. Họ sống tản mát, hoàn toàn có thể mỗi năm có một tiệc tùng nào đó như Oktoberfest của người Đức, ví dụ điển hình, và chỉ thế thôi .Với người Việt hải ngoại, với sự gắn bó với di sản niềm tin và tận tụy với hoạt động và sinh hoạt chung của những người trẻ tôi đã gặp, tôi cho rằng dù hoàn toàn có thể dần dà sẽ không còn nhiều người nói được tiếng Việt, nhưng họ vẫn sẽ là người Việt, vẫn giữ gìn văn hóa truyền thống Việt .Cộng đồng người Việt ở Mỹ theo tôi sẽ sống sót và vững mạnh, dù tất cả chúng ta hoàn toàn có thể sẽ phải đồng ý là định nghĩa thế nào là người Việt ở hải ngoại sẽ khác với định nghĩa thế nào là người Việt ở trong nước .Nói một cách khác, văn hóa truyền thống Nước Ta đang được giữ gìn và được phát huy ở quốc tế, đặc biệt quan trọng là ở Mỹ .Nó hoàn toàn có thể không phải là văn hóa truyền thống mà tất cả chúng ta có ở trong nước hay văn hóa truyền thống mà thế hệ người Việt tị nạn tiên phong ở Mỹ đã có, nhưng văn hóa truyền thống Nước Ta chắc như đinh đang hiện hữu và đang được tăng trưởng ở hải ngoại .

Văn hóa có lẽ không phải là thứ mà chúng ta mô tả là thuần túy hay bị pha loãng, mà theo thời gian và tùy không gian nó có thể có những đặc tính cá biệt.

Việc tất cả chúng ta có hai nền văn hóa truyền thống vì hai thực trạng sống, hai môi trường tự nhiên sống khác nhau không có gì là sai, miễn là người Việt tất cả chúng ta vẫn chuyện trò với nhau và vẫn giữ được những di sản chung. ‘ ‘

TS Phương Nguyễn hiện là Phó giáo sư môn lịch sử Hoa Kỳ tại Đại học CSU Monterey Bay.

Source: https://mix166.vn
Category: Cộng Đồng