Đà Nẵng (thành phố thuộc tỉnh) – Wikipedia tiếng Việt

Đà Nẵng là một thành phố thuộc tỉnh và là tỉnh lỵ tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng cũ trước khi thành lập thành phố Đà Nẵng trực thuộc trung ương hiện nay. Thành phố Đà Nẵng lúc bấy giờ có địa giới hành chính tương ứng với các quận Hải Châu, Sơn Trà, Thanh Khê và một phần các quận Cẩm Lệ, Ngũ Hành Sơn ngày nay.

Thành phố Đà Nẵng nằm trải dài hai bên bờ sông Hàn, từ ngã ba sông ra đến cửa biển Đà Nẵng. Bán hòn đảo Sơn Trà nằm về phía đông bắc thành phố .

Trước khi giải thể vào năm 1997, thành phố có vị trí địa lý:

• Phía đông và phía bắc giáp biển Đông
• Phía tây và phía nam giáp huyện Hòa Vang

Thời Pháp thuộc[sửa|sửa mã nguồn]

Bản đồ thành phố Đà Nẵng ( Tourane ) năm 1908 ( trừ bán đảo Sơn Trà không được bộc lộ trong map ) .

Ngày 17 tháng 8 năm 1888, Tổng thống Pháp ký sắc lệnh thành lập ba thành phố ở Việt Nam là Hà Nội, Hải Phòng và Đà Nẵng.[1] Ngày 3 tháng 10 năm 1888, Vua Đồng Khánh buộc phải ký một đạo dụ gồm 3 khoản quy định rõ “…Đà Nẵng được chính phủ Đại Nam kiến lập thành nhượng địa Pháp và nhượng trọn quyền cho chính phủ Pháp, và chính phủ Đại Nam từ bỏ mọi quyền hành trên lãnh thổ đó“. Theo phụ đính của đạo dụ này, năm xã của huyện Hòa Vang gồm Hải Châu, Phước Ninh, Thạch Thang, Nam Dương và Nại Hiên Tây nằm bên tả ngạn sông Hàn được cắt giao cho Pháp để lập “nhượng địa” Tourane với diện tích 10.000 ha.[2] Ngày 24 tháng 5 năm 1889, Toàn quyền Đông Dương Étienne Richaud ra nghị định thành lập thành phố Đà Nẵng thuộc tỉnh Quảng Nam.[3] Đà Nẵng là thành phố loại 2, tương tự như thành phố Chợ Lớn thành lập trước đó.[4] Đơn vị hành chính này chịu sự cai quản trực tiếp của Toàn quyền Đông Dương thay vì triều đình Huế.[5] Đứng đầu thành phố là một viên Đốc lý do Khâm sứ đề nghị và Toàn quyền bổ nhiệm.[4] Ngày 15 tháng 1 năm 1901, dưới sức ép của Pháp, Vua Thành Thái buộc phải ký một đạo dụ nới rộng nhượng địa Đà Nẵng thêm 14 xã, cụ thể là thêm 8 xã thuộc huyện Hòa Vang bên tả ngạn sông Hàn và 6 xã thuộc huyện Diên Phước bên hữu ngạn sông Hàn.[6] Ngày 19 tháng 9 năm 1905, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định tách Đà Nẵng khỏi tỉnh Quảng Nam để trở thành một đơn vị hành chính độc lập gồm 19 xã.[7] Như vậy vào đầu thế kỷ XX, thành phố Tourane/Đà Nẵng đã vươn về phía tây và tây bắc, còn phía đông thì đã vượt sang hữu ngạn sông Hàn chiếm trọn bán đảo Sơn Trà.[8][6][9]

Đầu thế kỷ XX, Tourane được Pháp kiến thiết xây dựng trở thành một đô thị theo kiểu Tây phương. Cơ sở hạ tầng xã hội, kỹ thuật sản xuất được góp vốn đầu tư. Sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, chế biến hàng xuất khẩu, sửa chữa thay thế tàu thuyền, kinh doanh thương mại dịch vụ được hình thành và tăng trưởng ; cùng với TP. Hải Phòng và TP HCM, Tourane trở thành TT thương mại quan trọng. [ 5 ] Cảng Đà Nẵng đã tương đối hoàn hảo và đi vào hoạt động giải trí từ quy trình tiến độ 1933 – 1935. Sân bay gia dụng cũng được nhà cầm quyền sớm kiến thiết xây dựng vào năm 1926. [ 10 ] Hầu hết những công ty lớn nhất hoạt động giải trí ở Đông Dương đều hiện hữu ở Đà Nẵng. [ 11 ] Dân số thành phố tăng lên nhanh gọn ; năm 1936, Đà Nẵng có 25.000 người ; năm 1945 có khoảng chừng 30.000 người. [ 12 ]

Thời Quốc gia Nước Ta và Nước Ta Cộng hòa[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1950, Pháp trao trả Đà Nẵng cho chính phủ nước nhà Quốc gia Nước Ta dưới thời Quốc trưởng Bảo Đại. Từ tháng 10 năm 1955 thời Nước Ta Cộng hòa, chính quyền sở tại Ngô Đình Diệm triển khai phân loại lại địa giới hành chính. Lúc này, Đà Nẵng thường trực tỉnh Quảng Nam. Đến ngày 31 tháng 7 năm 1962, tỉnh Quảng Nam được tách thành hai tỉnh Quảng Nam và Quảng Tín, Đà Nẵng thường trực TW. [ 15 ]Thị xã Đà Nẵng được chia thành 3 Q. :

• Quận I gồm 9 khu phố: Xương Bình, Phước Ninh, Thiệu Bình, Hải Châu, Thạch Thang, Nam Dương, Hòa Thuận, Bình Thuận, Nại Hiên
• Quận II gồm 10 khu phố: Thạc Gián, Hà Khê, An Khê, Phú Lộc, Phục Đán, Chính Trạch, Xuân Đán, Tam Tòa, Thanh Khê, Xuân Hòa
• Quận III gồm 9 khu phố: An Hải, Mân Quang, Cổ Mân, Nam Thọ, Mỹ Khê, Phước Trường, Nại Hiên Đông, Tân Thái, Thượng Nghĩa.

Vào những năm 1954 – 1955, dân số Đà Nẵng có khoảng chừng hơn 50.000 người. [ 15 ]Trong khi đó cuộc Chiến tranh Nước Ta ngày càng ngày càng tăng. Tháng 3 năm 1965 những đơn vị chức năng thủy quân lục chiến Mỹ đổ xô vào Đà Nẵng và thiết lập ở đây một địa thế căn cứ quân sự chiến lược hỗn hợp lớn. Sân bay Đà Nẵng được coi là một trong những trường bay ” sinh động ” nhất trong cuộc chiến tranh. [ 16 ] Năm 1967, Đà Nẵng được chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa ấn định thường trực TW và xác lập tiềm năng kiến thiết xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm chính trị, quân sự chiến lược, văn hóa truyền thống cho vùng I và II giải pháp. Mỹ cho kiến thiết xây dựng ở Đà Nẵng những địa thế căn cứ quân sự chiến lược và kiến trúc Giao hàng cho mục tiêu quân sự chiến lược như trường bay, cảng, kho bãi, cơ sở thông tin liên lạc … [ 17 ]Năm 1973, khi quân Mỹ rút khỏi Nước Ta, chính quyền sở tại Nước Ta Cộng hòa đã cho phân loại lại địa giới hành chính Đà Nẵng, giữ nguyên 3 Q. như cũ, chỉ sáp nhập 28 thành phố bên dưới cấp Q. thành 19 phường .

• Quận I gồm 7 phường: Triệu Bình, Xương Bình, Thạch Thang, Hải Châu, Nam Phước, Bình Hiên, Hòa Thuận
• Quận II gồm 5 phường: Chính Gián, Thạc Gián, An Khê, Thanh Lộc Đán, Hà Tam Xuân
• Quận III gồm 7 phường: Nam Thọ, Mân Quang, Mân Thái, An Hải Tây, Phước Mỹ, Nại Nghĩa, An Hải Bắc.

Thị xã Đà Nẵng được đặt dưới quyền điều hành của Hội đồng thị xã gồm 12 ủy viên và do một Thị trưởng đứng đầu.[18] Do chính sách đô thị hoá, dân số Đà Nẵng ngày càng tăng nhanh. Dân số thành phố từ mức 148.599 người vào năm 1964 tăng lên tới gần 500.000 người vào năm 1975.

Dưới thời Nước Ta Cộng hòa, Đà Nẵng là đô thị lớn thứ hai miền Nam. [ 19 ] Tính đến trước sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, cảng Đà Nẵng là nơi phân phối sản phẩm & hàng hóa cho cả vùng I giải pháp, đồng thời là TT tiếp tế cho gần 3 triệu dân miền Nam. [ 20 ] Toàn thị xã khi đó có hàng chục công ty kinh doanh thương mại xuất nhập khẩu. Người dân Đà Nẵng đa phần sống bằng nghề kinh doanh. [ 21 ]

Từ năm 1975[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 4 tháng 10 năm 1975, Ủy ban nhân dân Cách mạng lâm thời khu Trung Trung bộ ra Quyết định số 119 / QĐ về việc hợp nhất tỉnh Quảng Nam và Đặc khu Quảng Đà ( 2 tỉnh Quảng Nam, Quảng Tín và thị xã Đà Nẵng thời Nước Ta Cộng hòa ) thành tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng. Ba Q. I, II, III của thị xã Đà Nẵng cũ trở thành đơn vị chức năng hành chính thường trực tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng [ 22 ] ( không còn đơn vị chức năng hành chính mang tên Đà Nẵng ) .Ngày 30 tháng 8 năm 1977, Hội đồng nhà nước ban hành Quyết định số 228 / CP, [ 23 ] và ngày 10 tháng 2 năm 1978, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam – Đà Nẵng ra quyết định hành động sáp nhập 3 Q. I, II, III thuộc tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng thành một đơn vị chức năng hành chính là thành phố Đà Nẵng với 28 phường thường trực [ 22 ] ( không còn đơn vị chức năng hành chính ” Q. “, được gọi lại là ” khu vực ” ). Lúc này, Đà Nẵng là tỉnh lỵ tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng .Thành phố Đà Nẵng gồm có 28 phường : An Hải Bắc, An Hải Đông, An Hải Tây, An Khê, Bắc Mỹ An, Bình Hiên, Bình Thuận, Chính Gián, Hải Châu I, Hải Châu II, Hòa Cường, Hòa Thuận, Khuê Trung, Mân Thái, Nại Hiên Đông, Nam Dương, Phước Mỹ, Phước Ninh, Tam Thuận, Tân Chính, Thạc Gián, Thạch Thang, Thanh Bình, Thanh Lộc Đán, Thọ Quang, Thuận Phước, Vĩnh Trung và Xuân Hà .Ngày 5 tháng 5 năm 1990, thành phố Đà Nẵng được công nhận là đô thị loại II .

Từ 1997 đến nay[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc chia và điều chỉnh địa giới hành chính một số tỉnh. Theo đó, tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng được chia thành tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng trực thuộc trung ương.[24]

Ngày 23 tháng 1 năm 1997, nhà nước trải qua Nghị định 7/1997 / NĐ-CP về việc xây dựng đơn vị chức năng hành chính thường trực thành phố Đà Nẵng. [ 25 ] Theo đó, giải thể thành phố Đà Nẵng cũ để xây dựng những Q. mới như sau :

• Thành lập quận Hải Châu trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các phường: Hải Châu I, Hải Châu II, Thạch Thang, Thanh Bình, Thuận Phước, Bình Thuận, Hoà Thuận, Nam Dương, Phước Ninh, Bình Hiên, Hoà Cường và Khuê Trung (thuộc Khu vực I thành phố Đà Nẵng cũ).
• Thành lập quận Thanh Khê trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các phương: An Khê, Thanh Lộc Đán, Xuân Hà, Tam Thuận, Chính Gián, Thạc Gián, Tân Chính và Vĩnh Trung (thuộc Khu vực II thành phố Đà Nẵng cũ).
• Thành lập quận Sơn Trà trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số các phường An Hải Tây, An Hải Bắc, An Hải Đông, Nại Hiên Đông, Mân Thái, Phước Mỹ và Thọ Quang (thuộc Khu vực III thành phố Đà Nẵng cũ).
• Thành lập quận Ngũ Hành Sơn trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của phường Bắc Mỹ An (thuộc Khu vực III thành phố Đà Nẵng cũ) và hai xã Hòa Quý, Hòa Hải (thuộc huyện Hòa Vang).

Đến ngày 5 tháng 8 năm 2005, nhà nước lại phát hành Nghị định 102 / 2005 / NĐ-CP về việc xây dựng phường, xã thuộc Q. Thanh Khê và huyện Hoà Vang ; xây dựng Q. Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng. [ 26 ] Theo đó, phường Khuê Trung thuộc Q. Hải Châu chuyển sang thường trực Q. mới Cẩm Lệ .Như vậy, thành phố Đà Nẵng cũ trước năm 1997 ngày này có địa giới tương ứng với những Q. Hải Châu, Thanh Khê, Sơn Trà ; phường Khuê Trung của Q. Cẩm Lệ và những phường Khuê Mỹ, Mỹ An ( 2 phường này là phường Bắc Mỹ An cũ ) của Q. Ngũ Hành Sơn .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp