Hoàn cảnh lịch sử cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX>

Đầu thế kỷ XX, V.I. Lênin (1870 – 1924) đã bảo vệ và phát triển học thuyết Mác, đưa ra lý luận về đảng vô sản kiểu mới của giai cấp công nhân, về cách mạng vô sản trong điều kiện chủ nghĩa đế quốc; về nhiệm vụ kinh tế và chính trị trong xây dựng chủ nghĩa xã hội… Sự phát triển của chủ nghĩa Mác – Lênin đã thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới phát triển.

Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 làm rung chuyển quốc tế, thức tỉnh hàng triệu người, mở ra thời đại cách mạng chống đế quốc và giải phóng dân tộc bản địa .
Tháng 3/1919, Quốc tế Cộng sản, TT chỉ huy trào lưu cách mạng quốc tế được xây dựng, thôi thúc sự sinh ra những đảng cộng sản và dẫn đến cao trào cách mạng quốc tế ( 1919 – 1923 ). Tháng 7/1920. V.I Lênin gửi tới tới những Đảng Cộng sản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về yếu tố dân tộc bản địa và yếu tố thuộc địa. Tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc được đọc và tìm thấy ở bàn Luận cương của Lênin con đường cứu nước, giải phóng dân tộc bản địa Việt Nam .
Cuộc cách mạng Tân Hợi ( 10/1911 ) ở Trung Quốc, công cuộc Canh tân quốc gia của Nhật Bản cuối thế kỷ XIX ; trào lưu “ bất bạo động “ của Đảng Quốc Đại ở Ấn Độ chỉ huy những năm đầu thế kỷ XX đã ảnh hưởng tác động đến tư tưởng, lôi cuốn sự chăm sóc của nhiều người yêu nước Việt Nam .
b ) Tình hình trong nước
– Sự thống trị và khai thác thuộc địa của thực dân Pháp :
Đêm 31/8/1858, thực dân Pháp xâm lược Việt Nam. Tháng 6/1884, triều đình nhà Nguyễn ký Hiệp ước Patơnốt, từ đó Pháp thiết lập sự thống trị ở toàn Việt Nam .
+ về chính trị, thực dân Pháp thi hành chủ trương quản lý trực tiếp ở Đông Dương. Chúng dùng cỗ máy quân sự chiến lược, công an, nhà tù thủ tiêu mọi quyền dân chủ, đàn áp, khủng bố mọi sự chống đối ; dùng chủ trương “ chia để trị ”, chia nước ta thành ba kỳ với ba chính sách thống trị khác nhau. Thực dân Pháp duy trì triều đình phong kiến nhà Nguyễn và giai cấp địa chủ làm công cụ tay sai để áp bức về chính trị và bóc lột kinh tế tài chính. Nhân dân ta mất nước trở thành nô lệ, bị đàn áp, bóc lột, đời sống vô cùng khổ cực .
+ về kinh tế tài chính, thực dân Pháp thực thi cuộc khai thác thuộc địa Đông Dương lần thứ nhất ( 1897 – 1914 ) ; khai thác thuộc địa lần thứ hai ( 1919 – 1929 ), trong đó lấy Việt Nam là trọng điểm .
Tư bản Pháp bỏ vốn nhiều nhất vào nông nghiệp ( lập những đồn điền cao su đặc, cafe, chè … ) và ngành khai mỏ ( đa phần là than, sẳt, thiếc, vàng … ) để thu doanh thu nhiều và nhanh. Tư bản Pháp kiến thiết xây dựng ngành giao thông vận tải vận tải đường bộ đường đi bộ, đường tàu, tăng trưởng những cơ sở công nghiệp chế biến ; độc quyền ngoại thương. Ngân hàng Đông Dương của Pháp độc quyền kinh tế tài chính, đặt ra hàng trăm thứ thuế, gian ác nhất là thuế thân ; thi hành thoáng đãng chủ trương cho vay nặng lãi .
Kết quả là nền kinh tế tài chính nước ta có sự tăng trưởng mức độ nào đó theo hướng tư bản chủ nghĩa nhưng là nền kinh tế tài chính thuộc địa, mất cân đối, phụ thuộc vào vào Pháp .
+ về văn hoá, thực dân Pháp triển khai chủ trương nô dịch văn hoá ; xoá bỏ mạng lưới hệ thống giáo dục phong kiến, thay bằng chính sách giáo dục thực dân hạn chế. Pháp mở nhà tù, trại giam nhiều hơn trường học ; khuyến khích những hoạt động giải trí mê tín dị đoan, những tệ nạn cờ bạc, rượu chè, hạn chế xuất bản sách báo, gây tâm ý tự ti dân tộc bản địa .
Kết quả là hơn 90 % nhân dân ta bị mù chữ, bị bưng bít mọi thông tin tân tiến từ bên ngoài .
– Sự thay đối đặc thù xã hội và cơ cấu tổ chức giai cấp xã hội Việt Nam :
Dưới sự thống trị của thực dân Pháp, đặc thù xã hội Việt Nam đã biến hóa. Việt Nam từ xã hội phong kiến trở thành xã hội thuộc địa, nửa phong kiến .
Giai cấp địa chủ, đa phần là địa chủ nhỏ và vừa có ý thức yêu nước, thù ghét, vừa có ý thức dân tộc bản địa chống Pháp, số đại địa chù, tay sai, chỗ dựa của thực dân Pháp là đối tượng người tiêu dùng của cách mạng .
Giai cấp nông dân chiếm hơn 90 % dân số, bị đế quốc, địa chủ, phong kiến bóc lột, đời sống cực khổ nên rất tích cực chống đế quốc và phong kiến .
Tầng lớp tiểu tư sản gồm người kinh doanh nhỏ, viên chức, tri thức, học viên, sinh viên … tăng trưởng khá nhanh. Họ nhạy cảm trước thời cuộc, đời sống rất bấp bênh nên nhiệt huyết đấu tranh và là lực lượng quan trọng của cách mạng .
Giai cấp tư sản Việt Nam sinh ra trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp. Một bộ phận tư sản mại bản có quyền hạn gắn với Pháp, trở thành tay sai của chúng. Bộ phận tư sản còn lại, thế lực kinh tế tài chính nhỏ bé, bị tư sản quốc tế chèn ép nên có niềm tin dân tộc bản địa, dân chủ, hoàn toàn có thể đi với cách mạng .
Giai cấp công nhân Việt Nam sinh ra trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ( 1897 – 1914 ) và tăng trưởng khá nhanh. Năm 1914 khoảng chừng 10 vạn, đến năm 1929 tăng lên 22 vạn. Giai cấp công nhân Việt Nam tuy số lượng ít, sinh ra muộn so với công nhân nhiều nước nhưng mang vừa đủ đặc thù chung của giai cấp công nhân quốc tế là có đặc thù tiên tiến và phát triển, triệt để cách mạng, tính kỷ luật và đặc thù quốc tế .
Giai cấp công nhân Việt Nam sinh ra trước giai cấp tư sản dân tộc bản địa, vừa lớn lên đã tiếp thu chủ nghĩa Mác – Lênin, rất nhất quyết cách mạng và đã nhanh gọn trở thành lực lượng chính trị độc lập. Công nhân Việt Nam đa phần xuất thân từ nông dân, bị bần cùng hoá nên có quan hệ thân mật với nông dân, rất thuận tiện cho liên minh công nông. Trong những giai cấp ở Việt Nam lúc đó ” Chỉ có giai cấp công nhân là dũng mãnh nhất, cách mạng nhất, luôn luôn gan góc đương đầu với bọn đế quốc thực dân. Với lý luận cách mạng tiên phong và kinh nghiệm tay nghề của trào lưu vô sản quốc tế, giai cấp công nhân ta tỏ ra là người chỉ huy xứng danh nhất và đáng đáng tin cậy nhất của nhân dân Việt Nam ” ‘ .
Trong xã hội Việt Nam nối lên hai xích míc cơ bản. Mâu thuẫn cơ bản thứ nhất đồng thời là xích míc đa phần là xích míc giữa toàn thể dân tộc bản địa Việt Nam với thực dân Pháp. Mâu thuẫn cơ bản thứ hai giữa nhân dân Việt Nam, hầu hết là nông dân với địa chủ phong kiến .
Hai xích míc này gắn bó, ảnh hưởng tác động lẫn nhau yên cầu đồng thời xử lý. Độc lập dân tộc bản địa và người cày có ruộng là hai nhu yếu cơ bản của xã hội Việt Nam nhưng độc lập dân tộc bản địa là nhu yếu cơ bản, hầu hết nhất vì phản ánh nguyện vọng bức thiết của cả dân tộc bản địa Việt Nam ở đầu thế kỷ XX .
– Các trào lưu yêu nước theo khuynh hướng phong kiến và tư sản :
+ Phong trào yêu nước theo khuynh hướng phong kiến :
Tiêu biểu nhất là trào lưu cần Vương do vua Hàm Nghi phát động. Phong trào cần Vương diễn ra từ năm 1885 đến năm 1896 với hàng loạt những cuộc khởi nghĩa vũ trang .
Nổi bật nhất là cuộc khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo ( 1885 – 1896 ) ; cuộc khởi nghĩa Ba Đình do Phạm Bành và Đinh Công Tráng tổ chức triển khai ( 1885 – 1886 ) ; cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật đứng đầu ( 1885 – 1892 ). Kéo dài và kinh khủng nhất là trào lưu nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám chỉ huy ( 1884 — 1913 ) v.v…
Các cuộc khởi nghĩa vũ trang đó liên tục chứng minh và khẳng định niềm tin yêu nước, ý chí quật cường chống xâm lược của dân tộc bản địa ta và làm cho thực dân Pháp tổn thất nặng nề, không không thay đổi thống trị hàng chục năm trời .

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thất bại của phong trào yêu nước theo khuynh hướng phong kiến do thiếu đường lối đúng đắn. Giai cấp phong kiến đã không đủ sức lãnh đạo phong trào yêu nước Việt Nam đi đến thành công.

– Phong trào yêu nước theo khuynh hướng dẫn chủ tư sản :
Đầu thế kỷ XX chịu ảnh hưởng tác động những cuộc cách mạng tư sản bên ngoài, trào lưu yêu nước Việt Nam diễn ra sôi sục theo hai khuynh hướng chính :
Khuynh hướng bạo động vũ trang do Phan Bội Châu chỉ huy. Ông tổ chức triển khai trào lưu Đông Du ( 1906 — 1908 ) chủ trương nhờ Nhật Bản trợ giúp. Phong trào du học diễn ra gần hai năm, Pháp – Nhật Bản thoả hiệp trục xuất Phan Bội Châu và du học sinh Việt Nam. Phong trào Đông Du thất bại .
Sau khi cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc ( 1911 ) thắng lợi, Phan Bội Châu về Trung Quốc xây dựng Việt Nam Quang phục Hội, chủ trương vũ trang chống Pháp ở trong nước, Phục hồi độc lập dân tộc bản địa .
Khuynh hướng cải cách dân chủ do Phan Châu Trinh ( 1782 – 1926 ) tổ chức triển khai. Những năm 1906 – 1908, ông chủ trương cải cách dân chủ nâng cao dân trí, cổ vũ ý thức, cải tổ đời sống nhân dân bằng con đường bất bạo động, công khai minh bạch khai hoá cải cách, chấn hưng văn hóa truyền thống, công nghệ tiên tiến, chống mê tín dị đoan dị đoan .
Các trào lưu khác như trào lưu dạy học theo lối mới ở Trường Đông Kinh Nghĩa Thục, TP.HN ( 1907 ) ; trào lưu biểu tình chống thuế ở Trung Kỳ ( 1908 ) ; trào lưu đấu tranh của Đảng Lập Hiến ( 1923 ), Đảng Thanh Niên ( 1926 ). Mạnh mẽ nhất là trào lưu của Việt Nam quốc dân Đảng ( 1929 – 1930 ) .

Các trào lưu yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản phản ánh niềm tin dân tộc bản địa của một bộ phận tri thức, tư sản Việt Nam nhưng toàn bộ đều thất bại. Nguyên nhân thất bại chính là do thiếu đường lối đúng đắn. Địa vị kinh tế tài chính, chính trị non yếu của giai cấp tư sản Việt Nam đã không đủ sức chỉ huy cách mạng .Tóm lại, cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, cách mạng Việt Nam đang ở thời kỳ khủng hoàng, bế tắc về đường lối cứu nước và giai cấp chỉ huy. Cách mạng Việt Nam ví như “ trong đêm hôm không có đường ra ” .
– Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác – Lênin, chuẩn bị sẵn sàng xây dựng Đảng và trào lưu yêu nước theo khuynh hướng vô sản :
Ngày 5/6/1911, Nguyễn Ái Quốc ra quốc tế tìm đường cứu nước. Trước khi ra đi, Người đã tiếp thu những truyền thống lịch sử tốt đẹp của dân tộc bản địa, quê nhà và mái ấm gia đình ; được học tập, có vốn kiến thức và kỹ năng văn hoá, sớm cảm thông với nỗi khổ nhục của người dân mất nước ; hiểu rõ nguyên do thất bại của những trào lưu yêu nước, Người quyết định hành động sang phương Tây tìm đường cứu nước .
Người qua Pháp, đến nhiều nước châu Phi và sống ở Mỹ ( 1912 – 1913 ), sống ở Anh ( 1914 – 1917 ) ; kiên trì chịu đựng khó khăn và sớm có tình cảm thương mến giai cấp của những người lao động bần hàn .
Tháng 7/1917, Người từ Anh trở về Pháp. Cùng với những người yêu nước Việt Nam, Người tham gia những hoạt động giải trí chính trị – xã hội, văn hoá Pháp và ủng hộ nước Nga Xô viết .
Từ sau ngày 17/7/1920, Nguyễn Ái Quốc đọc bản “ Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về yếu tố dân tộc bản địa và yếu tố thuộc địa ” trên báo L’Humanite và trọn vẹn tin theo Lênin, tin theo Quốc tế Cộng sản. Cuối tháng 12/1920, tại Đại hội XVIII của Đảng xã hội Pháp họp ở thành phố Tua ( Pháp ), Người bỏ phiếu tán thành Quốc tế Cộng sản và tham gia xây dựng Đảng Cộng sản Pháp. Đây là bước chuyển về chất trong lập trường chính trị của Nguyễn Ái Quốc .
Nguyễn Ái Quốc sáng lập Hội Liên hiệp thuộc địa, ra báo Người cùng khổ ( Le Paria ) và tham gia viết báo tố cáo tội ác của thực dân Pháp ở Đông Dương .
Tháng 6/1923, Nguyễn Ái Quốc sang Liên Xô và thao tác ở Ban Phương Đông của Quốc tế Cộng sản. Người đã tham gia những Hội nghị Quốc tế nông dân, Quốc tế Thanh niên và dự những khoá tu dưỡng thời gian ngắn của Quốc tế Cộng sản .
Cuối năm 1924, Nguyễn Ái Quốc là phái viên Ban thư ký Viễn Đông trở về hoạt động giải trí ở Quảng Châu Trung Quốc, Trung Quốc. Tháng 6/1925, Người thành lập Hội Việt Nam cách mạng người trẻ tuổi, ra báo Thanh Niên, mở nhiều lớp và trực tiếp giảng bài, đào tạo và giảng dạy con đường cách mạng, chiêu thức truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin và con đường cách mạng giải phóng dân tộc bản địa .
Các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc tại những lớp giảng dạy được Bộ Tuyên truyền của Hội Liên hiệp những dân tộc bản địa bị áp bức xuất bản thành tác phẩm “ Đường kách mệnh ” ( 1927 ) .
Đường cách mệnh chỉ rõ kinh nghiệm tay nghề của những cuộc cách mạng Mỹ năm 1776, cách mạng Pháp năm 1789, cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và Kết luận : Chỉ có Cách mạng Tháng Mười Nga là cách mạng triệt đệ nhất. Cách mạng Việt Nam cần phải đi theo con đường cách mạng vô sản mới thành công xuất sắc .
Bây giờ chủ nghĩa nhiều nhưng chỉ có chủ nghĩa Mác – Lênin là chân chính nhất, chắc như đinh nhất, cách mệnh nhất. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, trong đó công nông là ” gốc cách mệnh “. Cách mạng muốn thắng lợi phải có đảng cách mệnh. Đảng có vững cách mệnh mới thành công xuất sắc. Cách mạng Việt Nam là bộ phận của cách mạng quốc tế .
Đường cách mệnh đã chỉ rõ những yếu tố kế hoạch của cách mạng Việt Nam, chuẩn bị sẵn sàng về tư tưởng chính trị cho việc xây dựng chính đảng của giai cấp công nhân Việt Nam .
– Sự sinh ra những tổ chức triển khai cộng sản :
Trước năm 1925, trào lưu công nhân Việt Nam diễn ra trọn vẹn tự phát. Sự sinh ra và hoạt động giải trí của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, báo Thanh Niên làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin và khuynh hướng giải phóng dân tộc bản địa theo con đường cách mạng vô sản ngày càng chiếm lợi thế ở Việt Nam .

Tiêu biểu nhất vào đầu tháng 8/1925, hơn 1.000 công nhân Ba Son, TP HCM do Công hội đỏ tổ chức triển khai bãi công thắng lợi. Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên chủ trương ” Vô sản hoá “, đưa hội viên của mình vào thao tác tại những xí nghiệp sản xuất, hầm mỏ, đồn điền trong nước để truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin và đường lối cách mạng, tổ chức triển khai chỉ huy giai cấp công nhân đấu tranh .- Tháng 3/1929, tại nhà số 5D, phố Hàm Long ( Thành Phố Hà Nội ) Chi bộ cộng sản tiên phong đã xây dựng. Ngày 17/6/1929 tại nhà số 312 Khâm Thiên, TP.HN, Đại biểu những tổ chức triển khai cộng sản ở miền Bắc họp Đại hội, quyết định hành động thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng, ra Tuyên ngôn, Điều lệ và phát hành báo Búa liềm của Đảng .Ngày 28/7/1929, tại 15 phố Hàng Nón, Đại hội xây dựng Tổng Công hội đó, trải qua Chương trình, Điều lệ, bầu ra Ban chấp hành lâm thời do Nguyễn Đức Cảnh đứng đầu, ra Báo Lao động và tạp chí Gông hội đỏ .

Tháng 8/1929, An Nam Cộng sản Đảng ra đời, thông qua đường lối chính trị, Điều lệ Đảng và lập Ban lãnh đạo của Đảng.

Tháng 9/1929, một số ít hội viên tiên tiến và phát triển của Tân Việt ra Tuyên đạt thông tin thành lập Đông Dương Cộng sản Liên đoàn .

Những năm 1929 – 1930 cả nước có hàng chục cuộc bãi công lớn của công nhân. Phong trào đấu tranh của nông dân chống sưu cao, thuế nặng, chống cướp ruộng đất và trào lưu bãi khoá của học viên, bãi thị của tiểu thương nhỏ lẻ tạo thành làn sóng đấu tranh cách mạng dân tộc bản địa, dân chủ dâng cao khắp cả nước.

Source: https://mix166.vn
Category: Bản Tin TA