Những lời tâm sự :: Suy ngẫm & Tự vấn :: https://mix166.vn
>> Cùng một tác phẩm
Một hôm tôi nhận được những lời tâm sự của một người bạn trẻ. Quả rất bi thảm. Chúng thể hiện sự rối loạn của một tâm hồn trọn vẹn sợ hãi không còn tìm thấy những chuẩn mực cho đời sống của mình và buông mình như một cái xác mặc cho dòng nước cuốn trôi. Chúng rất tiêu biểu vượt trội cho trạng thái không ổn định của phần đông giới tri thức tinh hoa của quốc gia này .Bởi anh bạn của tôi, không hề hoài nghi gì nữa, là một người thuộc giới tinh hoa. Anh ta đã học rất tốt ở Pháp và đã ở đấy nhiều năm. Vốn xuất thân từ một mái ấm gia đình xuất sắc ưu tú, anh đã được hưởng một nền giáo dục tuyệt vời. Anh chẳng hề giống chút nào với kiểu chàng trai tri thức sa đoạ, do đã long dong vài ba năm trên những vỉa hè Paris, tưởng mình đã tiếp thu được nền văn minh Phương Tây và trở về nước với một lòng khinh bỉ thâm thúy đồng bào của mình, khi nào cũng chuẩn bị sẵn sàng xem thường đức hiền minh truyền kiếp của cha ông .
Trái lại, đây là một con người điềm tĩnh và chín chắn, hoàn toàn cân bằng, hoàn thành một cách đầy đủ các trách nhiệm của mình. Nhìn bên ngoài, đó là một con người hạnh phúc. Anh giấu dưới vẻ hồn nhiên và hoài nghi của mình những căn nguyên âm thầm khiến anh đau đớn. Anh đã bộc lộ chúng cùng tôi trong một cuộc tâm sự thống thiết.
“ Các ngài thường than phiền rằng những ngài, lớp người hơn chúng tôi mười lăm hay hai mươi tuổi, là một thế hệ bị quyết tử. Còn chúng tôi thì sao ? Có phải chúng tôi là thế hệ được khuyến mại, đã được uống tận nguồn nền khoa học Phương Tây, hoàn toàn có thể tự coi mình là tác nhân chính của cuộc thay đổi và hiện đại hoá quốc gia ?Chính chúng tôi cũng tin điều đó. Nhưng kinh nghiệm tay nghề và trong thực tiễn đã khiến chúng tôi tuyệt vọng. Để tác động ảnh hưởng đến một xã hội đang trong đà chuyển biến và tự mình giúp vào cuộc chuyển biến đó, thì phải được gắn liền với xã hội đó bằng những mối quan hệ trí tuệ và tâm hồn thâm thúy nhất. Nói cách khác, để mong tạo được một tác động ảnh hưởng đến đồng bào của mình, thì phải đồng cảm được với họ trên một lý tưởng sống và tư duy nhất định bắt rễ sâu xa ngay trong nền móng của vương quốc. Vậy mà nền giáo dục ngoại bang của chúng tôi đã khiến chúng tôi trọn vẹn cách biệt với quốc gia và nòi giống mình .Tôi hổ thẹn mà thú nhận rằng so với đồng bào của mình, tôi không còn cảm thấy mối đồng cảm dân tộc bản địa và nòi giống vốn gắn bó một con người với những người khác cùng chủng tộc với mình. Tôi thấy mình là một thứ người lạ lẫm ngay trên quốc gia mình, chẳng hề có chút đồng cảm nào về tư tưởng và tình cảm so với phần đông những người đồng chủng của mình .
 |
Phạm Quỳnh – hiệu Thượng Chi, bút danh: Hoa Đường, Hồng Nhân – là một nhà văn hóa, nhà báo, nhà văn và quan đại thần triều Nguyễn (Việt Nam). Ông là người đi tiên phong trong việc quảng bá chữ Quốc ngữ và dùng tiếng Việt – thay vì chữ Nho hay tiếng Pháp – để viết lý luận, nghiên cứu. Ông chủ trương chiến đấu bất bạo động nhưng không khoan nhượng cho chủ quyền độc lập, tự trị của Việt Nam, cho việc khôi phục quyền hành của Triều đình Huế trên cả ba kỳ (Bắc, Trung, Nam), chống lại sự bảo hộ của Pháp và kiên trì chủ trương chủ nghĩa quốc gia với thuyết Quân chủ lập hiến. Các tác phẩm chính: – Thượng Chi văn tập (5 tập) (Bộ Quốc gia giáo dục, Sài Gòn, 1962) >> Trang tác giả: Phạm Quỳnh |
Ngay cả đối những người thân trong gia đình của mình, đôi lúc tôi cũng thấy lạ lẫm, rất lạ lẫm, nếu không phải là về tâm hồn, thì cũng là về trí tuệ. Tôi không phải là một đứa con bất hiếu và biến chất. Tôi rất là biết ơn cha mẹ đã quyết tử rất nhiều để cho tôi có được nền học vấn mà tôi đã khởi đầu không còn thấy rất tự hào nữa khi tôi nhận ra nó đã đưa tôi đi đến đâu. Tôi yêu quý và kính trọng họ, nhưng tôi không còn có cùng những tâm lý và tình cảm giống họ ; tôi không suy luận và cảm nhận giống họ ; tôi thấy mình khác họ, chính tôi, giọt máu sinh ra của họ !Thật kinh điển khi nói ra điều này, nhưng đôi lúc tôi tránh trò chuyện với bố tôi, bàn luận với ông về một số ít điều e sẽ xúc phạm những niềm tin sâu xa nhất của ông .Nếu hàng loạt đời sống niềm tin của tôi đã khiến tôi xa cách với những người thân trong gia đình của mình như vậy, thì nó càng không hề làm cho tôi thân mật được với những đồng bào của tôi, ngay cả những người thuộc thế hệ tôi và được giảng dạy như tôi. Bởi, để cộng cảm được với nhau, cần phải cùng có 1 số ít nguyên tắc chung nào đó, một lý tưởng chung. Vậy mà giữa chúng tôi chẳng hề có được điều đó. Có thể giữa chúng tôi chỉ có một nỗi đau chung. Nhưng đấy là một sự cộng cảm xấu đi khiến cho tâm hồn cay đắng chứ không làm cho nó can đảm và mạnh mẽ lên .Thoạt đầu có vẻ như tấm gương của đôi người trong số những người chỉ tuổi hơn chúng tôi một chút ít hoàn toàn có thể là hình mẫu và hướng dẫn cho chúng tôi. Nhưng xin lỗi cho tôi được nói thật, thế hệ ngay sát trước chúng tôi, tức là thế hệ của ngài, nhìn chung tạo một ấn tượng chông chênh, bấp bênh, và tôi dám nói là bất lực và không đồng nhất .Tôi sẽ nghiêm khắc, thậm chí còn hoàn toàn có thể bất công, tôi đã tự hứa với mình là sẽ thẳng thắn và tôi sẽ nói to lên những gì chúng tôi vẫn nghĩ thầm :Các ngài, lớp đàn anh của chúng tôi, những ngài đã làm gì trong suốt hai mươi năm qua ? Lẽ ra những ngài phải là những người mở màn, vậy mà những ngài chỉ giỏi tận dụng. Các ngài nịnh bợ cái chính sách đã tạo cho những ngài danh vọng và lợi lộc. Đi đâu những ngài cũng ca vang bài ca dai dẳng về tình bạn và hợp tác mà hoàn toàn có thể chính những ngài cũng chẳng hề tin. Các ngài không dám nói thẳng với những người chỉ huy tất cả chúng ta những gì tất cả chúng ta đang đau khổ. Các ngài không đủ dũng khí, và cũng chẳng đủ sự thành thật. Vậy nên chúng tôi không hề tin cậy những ngài. Và giữa chúng tôi với nhau, những yếu tố cá thể và quyền lợi lại còn chia rẽ chúng tôi. Những tranh chấp nhỏ nhen và ganh ghét cá thể trái chiều chúng tôi với nhau. Và trong những bàn cãi của chúng tôi lúc nào cũng có một cái gì đấy không trong sáng nó làm hỏng những sáng tạo độc đáo lành mạnh và đúng đắn nhất .Lợi ích duy nhất chúng tôi có được từ nền giáo dục quốc tế, là một chút ít đầu óc phê phán mà chúng tôi đem ra thực thi so với toàn bộ mọi thứ ở quanh mình, nhất là so với lớp đàn anh lẽ ra phải là những người mở đường và dắt dẫn chúng tôi .
Và bị tách biệt với mọi thứ và mọi người như vậy, không thích ứng được với một xã hội và một chế độ mà chúng tôi chẳng hề có gì là chung với mình cả, chúng tôi là những người ngoại quốc ngay trên đất nước của mình, sống qua ngày, chẳng nhiệt tình và cũng chẳng chút cao quý nào, tự thấy xấu hổ và không bằng lòng về mọi sự quanh mình.
Đối với riêng tôi, nếu tôi không có cha mẹ già, tôi sẽ bỏ quốc gia này mà đi, tôi sẽ sang Pháp, sang Châu Âu, đến một nơi nào đó ở đấy tôi sẽ là người lạ lẫm ở một quốc gia lạ lẫm. Tôi nghĩ hoàn toàn có thể như vậy tôi sẽ niềm hạnh phúc hơn ở đây. Tôi đi tìm thời cơ cho tôi trên khắp quốc tế bát ngát này, như một kẻ long dong vô tổ quốc. Tôi sẽ sống mãnh liệt, một cách nguy hiểm, như Nietzsche từng dạy, và niềm hứng khởi ấy sẽ khiến tôi tự quên mất mình đi .Dẫu sao, tôi cũng độc thân, và tôi sẽ luôn độc thân. Tôi không đủ can đảm và mạnh mẽ lập một tổ ấm, bởi rồi tôi sẽ dạy dỗ những con tôi theo một nền giáo dục nào đây, trong khi chính tôi cũng không biết hướng cuộc sống mình theo những nguyên tắc nào ? .. ”Tôi đã buồn rầu lắng nghe những lời tâm sự sầu não ấy. Và khi người bạn trẻ của tôi lên án những lớp đàn anh, tôi đã “ chịu trận ” phần mình trong những lời trách móc kịch liệt và có phần đúng của anh. Càng nói anh càng hăng lên, và con người hằng ngày rất dịu dàng êm ả và hiền lành ấy trở nên nồng cháy càng tỏ cho ta thấy rõ anh đang đau khổ dường nào. Nghe anh nói ta nhận ra tổng thể nỗi bi tráng trong thực trạng không hề thích ứng được với ngay đời sống của quốc gia và nòi giống mình ở một lớp trẻ nhiệt huyết và thanh cao .Khi anh đã có hơi nguôi, đến lượt mình tôi đã cố gắng nỗ lực góp lời :- Tôi hiểu căn bệnh của anh. Đấy là một căn bệnh hoàn toàn có thể nói là lãng mạn. Đấy là “ căn bệnh thế kỷ ”. Những người tri thức Pháp hồi những năm 1830 đã từng biết đến căn bệnh này ; đến lượt mình những người tri thức hồi năm 1930 cũng từng biết đến nó, càng thêm nặng chính bới được huấn luyện và đào tạo bằng một nền giáo dục ngoại bang, không có những mối liên hệ thâm thúy với môi trường tự nhiên và nòi giống, càng ngày họ càng “ mất gốc ”, theo cách nói của Maurice Barrès. Và căn bệnh tất cả chúng ta mắc, nhà văn lớn của nước Pháp đã biết và miêu tả một cách cặn kẽ, bởi đó là một khủng hoảng cục bộ gần như định kỳ luôn kèm theo những thời kỳ sa sút trong đời sống niềm tin của một dân tộc bản địa ( ở Pháp đấy là thế hệ sau năm 1870 ) .Banès nói : “ Tôi khoan khoái buông mình vào một nỗi u sầu cằn cỗi. Coi khinh tổng thể, ham muốn toàn bộ. Cơn chán ngán toàn thể, kiểu mặc xác hết thảy, là hành vi sau cuối của chúng tôi. Tôi stress, stress chẳng còn muốn nỗ lực nào hết. Ôi, ai hoàn toàn có thể làm cho tôi có được ham muốn đây ! ” .Và nữa : “ Tôi cảm thấy mình vô dụng, chẳng còn có chút động lực nào hết. Tôi sợ ngày mai ; tôi sẽ có cách gì làm cho nó sôi động lên được không ? Tất cả nguồn năng lượng của tôi tiêu tan hết như chỉ còn ba giọt xăng trên lòng bàn tay ” .Như vậy là căn bệnh nhân cách và ý chí ấy, người ta đã gặp nó không phải chỉ ở đây, và ai cũng từng biết đến nó vào một lúc nào đó. Ở đây nó có kèm theo những thực trạng địa phương khiến nó càng thêm nặng, hầu hết là những điểm yếu kém của một mạng lưới hệ thống giáo dục bị áp đặt sai, nhưng về cơ bản đây cũng đúng là căn bệnh những người Pháp trẻ tuổi từng gặp sau năm 1870 và chính Banès đã miêu tả rất giỏi .Chỉ ra căn bệnh, đồng thời ông cũng chỉ rõ phương thuốc : chống lại thực trạng mất gốc, ông dùng phương thuốc hoàn toàn có thể gọi là cắm rễ, cắm rễ vào nền đất đã sinh ra ta và nòi giống khắc sâu dấu ấn lên ta. Hãy nghe vị thầy thuốc chữa trị tâm hồn Phương Tây, người thầy của nguồn năng lượng Pháp ấy :“ Cây người chỉ mọc khoẻ và cho hoa hiệu quả tốt khi nó ở trong những điều kiện kèm theo đã hình thành và nuôi dưỡng nòi giống của nó qua nhiều thế kỷ …“ Mỗi một hành vi của tất cả chúng ta phủ nhận đất đai và những bậc tiền bối của tất cả chúng ta nhấn chìm tất cả chúng ta vào một cuộc nói dối làm cằn cỗi tất cả chúng ta đi …“ Hãy đồng ý những điều kiện kèm theo của tất cả chúng ta, đấy là cái xương sống. Khi có được cái đó rồi, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể phát minh sáng tạo đời sống của tất cả chúng ta … Đi ra khỏi mảnh đất của cha ông tất cả chúng ta không phải là những người mất gốc. Dẫu ta có đi đến đâu và lao mình vào những thiên nhiên và môi trường hung tàn nhất, tất cả chúng ta vẫn sẽ được hưởng những điều học được từ trong huyết quản của cha ông ngay từ khi tất cả chúng ta còn chưa sinh sinh ra và trong khi những vị vẫn nhìn về tất cả chúng ta … ” .Chấp nhận những điều kiện kèm theo của mình, đấy chính là phương thuốc chữa căn bệnh của tất cả chúng ta. Phương thuốc ấy tốt nhất, công hiệu nhất ; chúng tôi đã từng thử nghiệm, nhờ nó chúng tôi đã tìm lại được sự bình tâm và sự cân đối trong đầu óc .Anh có thấy không : ở đời, quan trọng nhất là biết quyết định hành động. Và chính do tất cả chúng ta không hề là gì khác với chính mình, vậy thì hãy can đảm và mạnh mẽ quyết định hành động là chính mình. Là người nước Nam, tất cả chúng ta đã được sinh ra là người nước Nam, tất cả chúng ta tất phải sống và … chết là người nước Nam. Đừng mơ tưởng thành ai khác ; đừng tìm cách tự phủ nhận chính mình. Được sinh ra từ phù sa của châu thổ Bắc Kỳ, tất cả chúng ta phải biết yêu dấu mảnh đất này đã sinh ra ta và những bậc tổ tiên đã phú cho ta linh hồn của tất cả chúng ta .
Vậy nên hãy chấp nhận các điều kiện của mình, như Banès đã khuyên; đấy là chọn lựa khôn ngoan nhất. Và khi chúng ta đã quyết định rõ ràng như vậy, chúng ta có thể “sáng tạo cuộc sống của chúng ta”, nghĩa là, trong hoàn cảnh nhất định, hiện đại hoá nó lên để thích ứng với những điều kiện của xã hội hiện nay. Công cuộc hiện đại hoá ấy chỉ có thể thực hiện trong điều kiện đó hay với cái giá đó.
Nhưng để được là chính mình, thì phải biết tự nhận ra được mình. Nền giáo dục, như tất cả chúng ta đang có đây, có giúp tất cả chúng ta nhận ra được mình, hay ngược lại, chỉ khiến tất cả chúng ta thêm xa rời quốc gia và nòi giống mình ? Đấy là một yếu tố nghiêm trọng mà những người chỉ huy tất cả chúng ta phải xử lý. Không phải không từng có những khuyến nghị. Và những lời tâm sự cảm động của anh, bạn thân mến, sẽ mang đến cho họ một dẫn chứng mới về tầm nghiêm trọng đặc biệt quan trọng của yếu tố này .Còn về sự phán xét của anh so với lớp đàn anh, hoàn toàn có thể là hơi quá nghiêm khắc. Nhưng tôi không tìm cách bàn cãi. Tuy nhiên tôi nghĩ là chúng tôi đã cố gắng nỗ lực rất là mình .Nếu quả thật chúng tôi đã thất bại trong trách nhiệm của chúng tôi xin hãy khoan dung với chúng tôi, bởi chính chúng tôi, chúng tôi cũng từng trải qua cuộc khủng hoảng cục bộ như những anh, và chúng tôi vượt qua được chúng cũng mới chẳng bao lâu. Hãy khoan dung, và nỗ lực làm tốt nhất, nếu anh hoàn toàn có thể. Nhưng cần nhớ rằng toàn bộ những gì anh làm mà đi đến tác dụng phủ nhận mảnh đất này sẽ là một sự xảo quyệt và lừa lọc, nó sẽ “ nhấn chìm anh vào một vụ nói dối sẽ làm anh khô cằn đi ” …
Source: https://mix166.vn
Category: Góc Tâm Sự
