Già hóa dân số: Cơ hội và thách thức

Thống kê của Tổng cục Thống kê cho thấy, tính đến hết năm 2017, cả nước có 11 triệu người cao tuổi, chiếm khoảng chừng 11,95 % dân số, trong đó có khoảng chừng gần 2 triệu người từ 80 tuổi trở lên. Dự báo, Nước Ta sẽ bước vào thời kỳ dân số già vào năm 2035, khi tỷ suất này tăng lên tới 20 % với khoảng chừng 21 triệu người cao tuổi, đến năm 2038 nhóm cao tuổi ở Nước Ta sẽ chiếm đến 20 % tổng dân số. Đến năm 2049, tỷ suất người cao tuổi sẽ chiếm khoảng chừng 25 % dân số, tức là cứ 4 dân cư có một người cao tuổi .
Số liệu thống kê dân số cho thấy, Nước Ta đang ở cuối của thời kỳ “ quá độ dân số ” với ba đặc trưng rõ ràng, đó là tỷ suất sinh giảm, tỷ suất chết giảm và tuổi thọ tăng. Kết quả là dân số trẻ nhỏ có khuynh hướng giảm nhanh, dân số trong độ tuổi lao động tăng nhanh và dân số cao tuổi cũng tăng .
Kết quả điều tra và nghiên cứu của UNFPA – Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc cũng chỉ ra điều tương tự như. Theo nghiên cứu và điều tra, dân số cao tuổi Nước Ta tăng nhanh cả về số tương đối và tuyệt đối, và tăng nhanh hơn những nhóm dân số khác. Chỉ số già hóa tăng lên nhanh gọn. So với những nước trong khu vực và trên quốc tế, thời hạn để Nước Ta sẵn sàng chuẩn bị đảm nhiệm già hóa dân số ngắn hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, dân số cao tuổi Nước Ta có xu thế “ già ở nhóm già nhất ”, tức là tỷ suất người cao tuổi ở nhóm lớn tuổi nhất ( từ 80 trở lên ) đã và đang tăng lên nhanh gọn .

Một điều đáng nói, theo UNFPA, mô hình và nguyên nhân bệnh tật của người cao tuổi tại nước ta đang thay đổi nhanh chóng, từ bệnh lây nhiễm sang những bệnh không lây nhiễm theo mô hình bệnh tật của một xã hội hiện đại. Chi phí trung bình cho việc khám chữa bệnh của người cao tuổi cao gấp 7-8 lần chi phí tương ứng của một trẻ em. Mức độ tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế giữa các nhóm dân số cao tuổi rất khác nhau, trong đó dân số cao tuổi ở nông thôn, miền núi hoặc là dân tộc thiểu số có mức độ tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng còn thấp. Bản thân người cao tuổi cũng chưa ý thức được những nguy cơ bệnh tật. Tuổi thọ của người cao tuổi tăng lên, nhưng tuổi thọ khỏe mạnh lại cải thiện chậm.

Rõ ràng, nếu không chuẩn bị sẵn sàng một cách kỹ lưỡng ngay từ giờ đây thì dân số già không khỏe mạnh và không có thu nhập bảo vệ đời sống sẽ buộc nhà nước phải có những khoản tiêu tốn rất lớn và những khoản tiêu tốn này sẽ ảnh hưởng tác động xấu đi đến ngân sách nhà nước cũng như sự bền vững và kiên cố kinh tế tài chính dài hạn của hàng loạt nền kinh tế tài chính .

Mặc dù vậy, TS Nguyễn Ngọc Quỳnh – Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc cho rằng, già hóa dân số cũng cần được nhìn nhận trên khía cạnh tích cực. Dân số cao tuổi không có nghĩa hoàn toàn là gánh nặng mà đây là cơ hội lớn cho các ngành kinh tế dịch vụ cho người cao tuổi.

Một ý kiến khác, GS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội nêu ra, nước ta hiện nay có khoảng 11,5 triệu người cao tuổi (chiếm khoảng 12% dân số), Tuy nhiên, trong số này có gần 7 triệu người nằm trong nhóm tuổi 60-69. Nhiều người còn sức khỏe và có trình độ nghề nghiệp khá cao (5,3% trong nhóm này có trình độ trung cấp nghề, mức chung của cả nước là chỉ có 4%, trình độ đại học là 7,6%). Đồng thời, nhiều người cao tuổi có kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý, sản xuất phòng chống thiên tai, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Nếu không phát huy những giá trị này thì sẽ là sự lãng phí rất lớn cho sự phát triển bền vững kinh tế xã hội.

Đương nhiên, để đương đầu với già hóa dân số, cần phải hoạch định những kế hoạch, chủ trương trong thực tiễn, xác đáng để thích ứng với tình hình. Đồng thời, điều quan trọng, quyết định hành động nhất chính là việc giáo dục ý thức mỗi cá thể về việc “ lo cho tuổi già từ khi còn trẻ ” bởi lo cho mình cũng chính là lo cho mái ấm gia đình, hội đồng và những thế hệ tương lai .
Theo bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện thay mặt UNFPA tại Nước Ta, già hóa là một tất yếu của sự tăng trưởng. Chúng ta phải chuyển hướng trọng tâm từ việc đơn thuần giúp tiếp cận với tuổi già sang giúp tiếp cận với một tuổi già vui tươi và niềm hạnh phúc và liên tục góp phần cho sự tăng trưởng của xã hội và quốc gia .
“ Chúng ta đang tiến tới một tương lai tươi đẹp hơn mà tất cả chúng ta hằng mong ước, “ không bỏ ai lại phía sau ” sẽ mang lại thời cơ để người cao tuổi góp phần cho xã hội. Chúng ta hãy tăng cường những quyền con người này và bảo vệ có sự tham gia rất đầy đủ của người cao tuổi để thiết kế xây dựng xã hội tốt đẹp hơn cho mọi lứa tuổi ” – bà Naomi Kitahara nhấn mạnh vấn đề .

Source: https://mix166.vn
Category: Cộng Đồng