Khoa học và tôn giáo: Từ Bruno, Galileo đến người ngoài hành tinh

Bức tranh nghệ thuật thể hiện hệ địa tâm có các dấu hiệu của Hoàng đạo và Hệ Mặt trời với Trái đất ở trung tâm.

Bức tranh nghệ thuật thể hiện thuyết nhật tâm, với Hệ Mặt trời có Mặt trời nằm ở vị trí trung tâm.

Câu chuyện của Galileo: rốt cuộc vì sao ông bị kết tội? 

Thay do đó, năm 1632, Galileo xuất bản cuốn “ Đối thoại về hai mạng lưới hệ thống quốc tế trọng điểm ”. Cuốn sách được kiến thiết xây dựng dưới dạng một cuộc đối thoại giữa Salviati, một nhà triết học nhật tâm, Simplicio, một nhà triết học địa tâm, và Sagredo, một thường dân trung lập. Thực ra, giáo hoàng Urban VIII đã được cho phép Galileo viết quyển sách miễn là ông không cho quan điểm nào thắng thế. Tuy nhiên, Salviati đã tranh luận một cách nóng bức những vấn đề của Galileo, còn Simplicio lại thường bị chế nhạo như một tên ngốc .
Một câu truyện thường được người ta kể lại là, sau khi quyển sách của Galileo được xuất bản, Đức Giáo hoàng cảm thấy bị lăng mạ khi những lời lẽ của ông được truyền tải qua lời Simplicio .

Galileo giải thích địa thế Mặt trăng với hai vị Hồng y. Tranh vẽ của Jean Leon Huens.

Không những hình tượng Giáo hoàng được thiết kế xây dựng theo một cách rất lố bịch, mà ngay chính cái tên tác giả đã mang ý nghĩa nước đôi ( Simplicio / simple-minded / semplice có nghĩa là “ đầu óc đơn thuần ” theo tiếng Ý ). Tuy nhiên, nhà thiên văn học của tòa thánh Vatican Brother Guy Consolmagno lại bác bỏ cách nghiên cứu và phân tích này .
“ Thứ nhất, ‘ Simplicio ’ là một cái tên đã có từ lâu trong những bài thuyết giảng triết học, chứ không phải cái gì mới mẻ và lạ mắt do Galileo ý tưởng ra, để ám chỉ một người hoàn toàn có thể nhìn xuyên qua màn sương tạo dựng bởi những nhà triết học tinh xảo và hiểu biết hơn vốn hoàn toàn có thể ý tưởng ra những triết lý phức tạp nhưng lại mất đi năng lực nhìn thấy những thực sự đơn thuần hiển nhiên, kiểu như đứa trẻ sáng dạ hoàn toàn có thể nhận ra rằng nhà vua cũng ở truồng vậy ”, Consolmagno nói. “ Theo ngữ cảnh này thì việc sử dụng nó hoàn toàn có thể được xem là một sự tán dương. Thứ hai, kiểu chơi chữ này là tương đối thông dụng trong tiếng Anh nhưng tôi không nghĩ rằng nó không nhất định phổ dụng như vậy trong tiếng Ý ; tôi không biết liệu có ai vào thời ấy cũng hiểu nó như cách dân nói tiếng Anh hiểu hay không. Và sau cuối, ngay từ bắt đầu quyển sách đã được những kiểm duyệt viên của giáo hoàng trải qua ; nên nếu Giáo hoàng cảm thấy cái tên mang ý nghĩa gièm pha, thì hẳn ông đã quan tâm đến nó ngay từ trước khi quyển sách được in ra rồi ” .
Tuy nhiên, ảnh hưởng tác động trái ngược của nó sau cuối đã khiến nhà thời thánh buộc phải rút lại quyền xuất bản. Galileo đương đầu với một ủy ban được triệu tập đặc biệt quan trọng gồm mười quan tòa, và họ đã kết ông tội dị giáo. Bằng cách nguyện bỏ – công bố rằng ông chưa khi nào tin vào quan điểm nhật tâm được trình diễn trong quyển sách – bản án của Galileo đã được giảm nhẹ thành giam lỏng tại nhà .
“ Bản án dành cho ông là ông phải làm khách danh dự của giám mục Siena trước khi trở lại nhà riêng của mình, nơi ông sinh sống thêm một thập kỷ nữa, được nhiều khách thăm viếng liên tục, và viết thêm một quyển sách khác ”, Consolmagno nói. “ Tôi không muốn bào chữa cho những sai lầm đáng tiếc mà giáo hội đã phạm phải trong yếu tố của Galileo, nhưng … chắc như đinh đó không phải là một lối hành xử đơn thuần chỉ để bài xích khoa học thôi đâu ” .
Consolmagno cho rằng để thật sự hiểu rõ chuyện gì đã xảy ra, tất cả chúng ta cần xét đến tư duy triết học thời ấy và những sự kiện xảy ra trong Giáo hội lẫn trong quy mô toàn cảnh của xã hội. Ngữ cảnh này hoàn toàn có thể được phản ánh từ những tư liệu gốc về vụ xét xử, mà đã được dịch sang tiếng Anh trong nhiều ấn phẩm khác nhau, ví dụ như ấn phẩm “ Vụ án Galileo ” của tác giả Maurice Finocchiaro ( Nhà xuất bản Đại học California, 1989 ) .

Mục lục bài viết

Năm 1992, Giáo hoàng John Paul II đã ra lời tuyên bố thừa nhận những sai lầm trong vụ án Galileo.

“ Họ xét xử Galileo dựa trên một yếu tố trình độ, và ông đã phạm tội dựa trên yếu tố trình độ đó ; nhưng tại sao họ quyết định hành động kết tội ông, theo cách đó, vào lúc đó, vẫn chưa được giải đáp ”, Consolmagno nói. “ Ngày nay, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thấy rằng đáng ra ngay từ lúc đầu ông đã không nên bị đem ra xét xử ” .
Năm 1992, Giáo hoàng John Paul II đã ra lời công bố thừa nhận những sai lầm đáng tiếc trong vụ án Galileo. Nhưng chưa có một lời phát biểu xin lỗi nào như vậy dành cho Giordano Bruno, vốn đã bị Giáo hội đưa lên giàn thiêu sống vào năm 1600 .

Câu chuyện của Bruno: đạo văn, nổi loạn hay là gián điệp?

Bruno không những chỉ ủng hộ quan niệm nhật tâm, mà ông còn khẳng định rằng có tồn tại nhiều thế giới hơn nữa bên ngoài Trái đất, mỗi thế giới quay xung quanh mặt trời riêng của chúng. Consolmagno và đồng sự của ông, nhà thiên văn học Vatican Cha Paul Pavel Gabor, cho rằng bản án tử của Bruno không phải vì ông đã xúc tiến những quan điểm này.

“ Có một câu nói đùa thời xưa, là nếu ông bị thiêu sống vì bất kỳ nguyên do nào đó, thì hẳn là vì ông là kẻ đạo văn ”, Consolmagno nói. “ Nicholas xứ Cusa đã công bố những ý tưởng sáng tạo đó trước đó 200 năm, và ông ta là một Hồng y ” .

Cửa sổ kính vũ trụ trong sảnh đường của nhà thờ Santa Maria degli Angelo ở Rome, Ý. (Ảnh: Herlihym)

Quyển sách của Nicholas xứ Cusa, “ On Learned Ignorance “ ( Tạm dịch : Về sự ngu dốt có học ), trong đó ông trình diễn năng lực sống sót nhiều quốc tế khác nhau, đã được xuất bản vào năm 1440. Ông còn viết rằng người ngoài hành tinh hoàn toàn có thể sống sót trên mặt trăng và mặt trời .
“ Ông được sắc phong Hồng y vào năm 1440, vì vậy khá hiển nhiên là nó không làm tác động ảnh hưởng đến sự nghiệp của ông ”, nhà thiên văn của Vatican, Đức Cha Paul Pavel Gabor chú ý quan tâm .
Consolmagno cho biết lí do có năng lực nhất lý giải cho sự thù hằn của Giáo hội là ở chỗ Bruno phủ nhận sự thần thánh của Chúa, cũng như 1 số ít học thuyết cơ bản khác của Cơ Đốc giáo .
“ Tôi nghĩ yếu tố thật sự với Bruno là ông bị cáo buộc là gián điệp của người Anh ”, Gabor bổ trợ thêm. Ông cho biết Bruno đã bị bỏ tù ở nhiều nơi khác nhau trên khắp Châu Âu trước khi vào ngục ở Venice, sau đó đã dẫn tới cái chết của ông ở Rome. Gabor nói tư liệu về phiên tòa xét xử xử án 7 năm của ông đã bị thất lạc, vì Napoleon đã cướp phá hàng loạt tư liệu của Vatican .
“ Mọi người liên tục viết về nó như thể những gì đã xảy ra chỉ là chuyện viễn tưởng ”, Gabor nói .

Mặc dù có vẻ như bức ảnh này được chụp vào ban ngày, nhưng trên thực tế nó được chụp vào ban đêm. Những đường sọc màu da cam này là các cụm mây mỏng được rọi sáng bởi Mặt trăng khi chúng di chuyển rất nhanh đến đường chân trời phía xa. Chuỗi hình ảnh time-lapse, chụp ở trong khu vực một nhà thờ bỏ hoang ở Sounio, Hy Lạp, cho thấy các vệt ngôi sao dài xoay tròn xung quanh ngôi sao Bắc Đẩu ở trung tâm. (Ảnh: Chris Kotsiopoulos)

Giáo hội: không bài xích sự tồn tại của người ngoài hành tinh và nhiều thế giới khác

Cả Consolmagno lẫn Gabor đều nhấn mạnh vấn đề rằng sự sống sót của người ngoài hành tinh và nhiều quốc tế không phải là sáng tạo độc đáo gì mới so với Giáo hội, và nó không thử thách hay rình rập đe dọa những niềm tin trọng điểm của tôn giáo của họ. Tòa thánh Vatican còn hỗ trợ vốn cho một hội thảo chiến lược sinh vật học ngoài hành tinh hồi năm 2009 vừa mới qua. Theo Consolmagno, Giáo hội làm như thế là để tạo lập một forum đàm đạo cho những nhà khoa học số 1 trong nghành này .
“ Không phải giống như cách người ta đưa tin trên kênh CNN, trong đó giáo hội Công giáo khá lo ngại khi ai đó đề cập người ngoài hành tinh đâu ”, ông nói .
Họ cho biết chẳng có việc tranh luận tín ngưỡng nào diễn ra trong hội thảo chiến lược này ; thay vào đó, đề tài trọng điểm thuần túy lại là khoa sinh vật học ngoài hành tinh. Sự giao thoa triết lí giữa tôn giáo và khoa học chỉ được bàn luận không chính thức, trong giờ nghỉ giải lao và những buổi tụ họp xã hội khác .

Sự tồn tại của người ngoài hành tinh và nhiều thế giới không phải là ý tưởng gì mới đối với Giáo hội, và nó không thách thức hay đe dọa các niềm tin trọng yếu của tôn giáo của họ.

Các nhà triết học đã và đang cố tóm gọn những hàm ý của sự sống ngoài địa cầu trong hàng trăm năm qua, nếu không muốn nói là lâu hơn. Nhưng cho đến khi người ngoài hành tinh được tìm thấy, những yếu tố này sẽ vẫn thuộc về khoanh vùng phạm vi của khoa học viễn tưởng chứ không phải tôn giáo hay khoa học .
“ Tôi nghĩ ngành khoa học viễn tưởng phải diễn vai trò rất quan trọng đó, chính bới hiện tại tất cả chúng ta chỉ mới đang chơi đùa với những ý tưởng sáng tạo, ” Consolmagno nói. “ Chúng ta chỉ mới mở màn mày mò khoảng trống ngoài hành tinh trong đó những sáng tạo độc đáo này hoàn toàn có thể sống sót. Chúng ta không biết – tất cả chúng ta chẳng có câu vấn đáp nào. Đó là lí do khiến nó mê hoặc đến vậy ! ”

Tác giả: Leslie Mullen, Astrobiology Magazine
Tham khảo bản dịch trên thuvienvatly.com. Tái bản với sự cho phép. Đọc bản gốc ở đây.
Trần Nghiêm biên dịch Anh-Việt, Phan A biên tập

Chú thích của người dịch :
[ 1 ] Thuyết nhật tâm là kim chỉ nan cho rằng Mặt Trời nằm ở TT của ngoài hành tinh và / hay của Hệ Mặt Trời. Từ này ( heliocentrism ) có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp ( helios = “ Mặt Trời ” và kentron = “ TT ” ) .
[ 2 ] Thuyết địa tâm ( geocentric Model ) ( trong tiếng Hy Lạp : geo = Trái Đất kentron = TT ) là lý thuyếtcho rằng Trái Đất là TT của thiên hà và Mặt trời cùng những thiên thể khác quay quanh nó .

Source: https://mix166.vn
Category: Công Nghệ