Phổ biến, truyền bá âm nhạc hàn lâm cho công chúng hiện nay

Đã có hàng nghìn tác phẩm âm nhạc các thể loại từ ca khúc, hợp xướng, kịch hát, kịch múa, nhạc kịch, hòa tấu, đến nhạc giao hưởng, được ra đời trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đặc biệt là sau khi đất nước thống nhất năm 1975, trong thời kỳ đổi mới đến nay.

Về khái niệm âm nhạc hàn lâm ( Academic music ) để phân biệt với âm nhạc đại chúng ( Pop music ) và âm nhạc dân gian ( Folk music ) là ở chỗ, âm nhạc hàn lâm là một bộ phận của nền âm nhạc mỗi vương quốc, được tiếp thu, chắt lọc và tăng trưởng những thành tựu của truyền thống lịch sử dân tộc bản địa và quốc tế. Nền âm nhạc hàn lâm gồm có những thành tố hàn lâm, như : Nghệ thuật trình diễn, sáng tác, lý luận phê bình được đào tạo và giảng dạy bài bản qua những mạng lưới hệ thống trường học và có tính chuyên nghiệp cao. Việc phân loại những dòng âm nhạc hàn lâm, đại chúng … chỉ dành cho những người làm nghề, còn so với công chúng thì ít phân biệt rạch ròi những khái niệm này. Họ chỉ nghe theo thói quen hoặc theo sở trường thích nghi, thậm chí còn theo trào lưu .

Phải thừa nhận là dòng âm nhạc hàn lâm bác học chiếm thị phần không nhiều (có thể nói là ít) so với các dòng nhạc khác nổi lên hiện nay là dòng ca khúc thịnh hành; bên cạnh dòng chính thống thường gọi là nhạc “đỏ”, ta thấy nhạc Jazz, Rock, Rap, Country, Underground… Đây là những thể loại âm nhạc quốc tế được giới trẻ ưa chuộng. Nhạc không lời, hòa tấu giao hưởng, ca khúc nghệ thuật (Bel canto) ít được phổ biến và cũng ít có người nghe. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng xin đề cập đến mấy vấn đề.

Về trình diễn, đa phần là nhạc không lời quốc tế, từ cổ điển-lãng mạn đến tân tiến ( Mozart, Beethoven, Schubert, Chopin, Tchaikovsky, Grieg, Bizet, Shostakovich, Grevin … ) và một số ít tác giả Việt Nam. Nghệ sĩ màn biểu diễn tuy được giảng dạy chuyên nghiệp và bài bản trong và ngoài nước nhưng ít có điều kiện kèm theo trình diễn trước công chúng vì không có người tổ chức triển khai, ít khu vực hòa nhạc đủ tiêu chuẩn, chính sách thù lao tu dưỡng không tương ứng … Ở nước ta chưa hình thành một những tầng lớp người theo dõi đủ trình độ hiểu biết và có nhu yếu chiêm ngưỡng và thưởng thức mô hình âm nhạc hạng sang này. Khác với việc nghe một bài hát, ở đó có lời ca, nội dung ( về tình yêu lứa đôi, quê nhà, quốc gia, hoạt động và sinh hoạt tuổi trẻ … ) tích hợp với giai điệu, giọng ca, tiết tấu … bắt tai, đẹp mắt nên dễ mê hoặc ( nhất là giới trẻ ). Còn muốn chiêm ngưỡng và thưởng thức một tác phẩm hàn lâm ( mặc dầu là có lời hay không lời ) thì trước hết, người nghe cần phải trang bị một số ít kiến thức và kỹ năng tối thiểu về thể loại này .Biết phân biệt những dòng âm nhạc, có gu chiêm ngưỡng và thưởng thức và có nhu yếu nghe dòng nhạc hàn lâm bác học. Đối tượng người theo dõi, thính giả này ngày càng phần đông, thì việc phổ cập, lan tỏa mô hình âm nhạc hàn lâm ngày càng thuận tiện. Tôi được biết, sau Chiến tranh quốc tế lần thứ hai, nhà nước Nhật Bản bên cạnh việc Phục hồi lại quốc gia đã cho thiết kế xây dựng nhiều nhà hát và buộc mọi những tầng lớp nhân dân phải nghe nhạc cổ xưa. Kết quả là qua nhiều thập kỷ đã hình thành nên một thế hệ công chúng biết chiêm ngưỡng và thưởng thức và yêu nhạc hàn lâm ở quốc gia này .Về lực lượng sáng tác, muốn có tác phẩm mới, chương trình trình diễn mới, thì thứ nhất phải có sự lao động phát minh sáng tạo của nhạc sĩ ( Composer ) là chủ thể tiên phong của tác phẩm. Hằng năm, một số lượng không nhiều những nhạc sĩ trẻ được nhận bằng chuyên ngành sáng tác, mà hầu hết khi ra trường không liên tục con đường sáng tác Academic. Vì những nguyên do khách quan, buộc nhạc sĩ trẻ phải chuyển hướng sáng tác ca khúc nhạc Pop, hoặc làm những dịch vụ phòng thu, hòa âm phối khí trên đàn điện tử để sinh sống, nên số tác phẩm mới ( giao hưởng, hợp xướng, hòa tấu nhạc cụ ) khá thiếu vắng trong đời sống âm nhạc .

Về gu thưởng thức của công chúng nghe nhạc. Trong đời sống âm nhạc hiện nay, bên cạnh nhu cầu thưởng thức dòng âm nhạc chính thống lành mạnh, xuất hiện một bộ phận công chúng chỉ chú ý vào các ca khúc thị trường với ca từ sáo rỗng, âm nhạc lai căng, thậm chí “lấy cắp” từ nhạc nước ngoài; hâm mộ quá đáng-hay còn được gọi là “fan cuồng”-các “diva”, các “ông hoàng” nhờ công nghệ lăng xê mà nổi lên rồi biến mất. Công chúng, đặc biệt là giới trẻ quên đi hoặc không biết tới dòng âm nhạc chính thống, kinh điển hàn lâm và dòng âm nhạc dân gian, cổ truyền. 

Trong nền kinh tế thị trường, âm nhạc trở thành sản phẩm & hàng hóa nên mọi hoạt động giải trí của guồng quay showbiz bao trùm lên đời sống âm nhạc. Tình trạng bát nháo trong thị trường âm nhạc ảnh hưởng tác động đến tổng thể đối tượng người tiêu dùng, từ nhạc sĩ, ca sĩ, đến công chúng và dần hạ thấp gu nghệ thuật và thẩm mỹ âm nhạc dẫn đến sự lệch chuẩn trong sáng tác, màn biểu diễn và chiêm ngưỡng và thưởng thức âm nhạc .Tuy dòng âm nhạc hàn lâm bác học còn gặp nhiều khó khăn vất vả, trở ngại trên quy trình tăng trưởng và tiếp thị kiến thiết xây dựng công chúng, nhưng dòng nhạc này cũng đạt được những thành tích đáng kể, đi từ những bước tiên phong với sự kiện xây dựng Trường Âm nhạc Việt Nam ( 1956 ), nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam ; sự sinh ra của Hội Nhạc sĩ Việt Nam ( 1957 ), là nơi đã giảng dạy và tập hợp một đội ngũ phần đông những nghệ sĩ sáng tác và màn biểu diễn ngày càng vững mạnh .

Chúng ta có quyền tự hào về Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Thái Sơn-người châu Á đầu tiên đoạt giải nhất Cuộc thi piano quốc tế mang tên Chopin (1980). Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam đã biểu diễn tại các nước Mỹ, Nhật, Ý, Đức, Trung Quốc, Nga… Thế hệ nghệ sĩ trẻ Việt Nam đã có vị trí trên các sân khấu âm nhạc thế giới, như: Đỗ Phượng Như, Bùi Công Duy (violon); Lưu Đức Anh (piano); Lê Phi Phi, Đồng Quang Vinh (chỉ huy). Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam đã dàn dựng các vở opera nổi tiếng, như: “Eugene Onegin” (Tchaikovsky); “Madame Butterfly” (Puccini); “Cô Sao”, “Người tạc tượng” (Đỗ Nhuận); “Lá đỏ” (Đỗ Hồng Quân). Việt Nam đã tổ chức nhiều festival âm nhạc quốc tế như Festival âm nhạc mới Á-Âu (2014, 2016, 2018); 4 lần tổ chức cuộc thi piano quốc tế tại Hà Nội…

Tương lai và triển vọng của dòng âm nhạc hàn lâm bác học rộng mở trong điều kiện kèm theo quốc gia đã có những hoạt động giải trí giao lưu về âm nhạc với những nước trong khu vực và quốc tế. Muốn cho âm nhạc hàn lâm tăng trưởng và ngày càng đi sâu vào đời sống, phân phối nhu yếu chiêm ngưỡng và thưởng thức của công chúng, những việc cần làm, đó là : Đầu tư cho năng lực ( cá thể và tập thể ) để có được nhiều nghệ sĩ như Đặng Thái Sơn, Lê Dung trong tương lai ; có nhiều nhà hát và dàn nhạc chất lượng cao trong khu vực và quốc tế. Chú trọng huấn luyện và đào tạo nhạc sĩ sáng tác trẻ bởi họ là những người sẽ tạo ra những tác phẩm có giá trị về nội dung và tư tưởng ở những thể loại lớn như opera, giao hưởng, hợp xướng, để một phần của lịch sử dân tộc bản địa được ghi lại qua thể loại âm nhạc hàn lâm .Nâng cao trình độ chiêm ngưỡng và thưởng thức âm nhạc cho công chúng, đưa việc giáo dục nghệ thuật và thẩm mỹ âm nhạc trở thành một nội dung trong việc giáo dục và bồi đắp tâm hồn của con người. Có những hình thức tuyên truyền và giáo dục về âm nhạc hàn lâm bác học, như ta đã làm trước đây trên Đài Tiếng nói Việt Nam vào những năm 1970 – 1980. Đưa giáo dục âm nhạc vào nhà trường từ cấp mẫu giáo, đại trà phổ thông những cấp cho đến cao đẳng, ĐH. Mở rộng giao lưu quốc tế, mời gọi những nghệ sĩ nổi tiếng quốc tế đến Việt Nam trình diễn …Âm nhạc hàn lâm là kết tinh của lịch sử âm nhạc trái đất, là tinh hoa của âm nhạc dân tộc bản địa, có giá trị tư tưởng triết lý và thẩm mỹ và nghệ thuật cao. Âm nhạc hàn lâm giúp cho quốc tế niềm tin nội tâm của con người được nâng cao, hướng tới những giá trị chân-thiện-mỹ. Đánh giá vị trí và vai trò của dòng âm nhạc hàn lâm bác học trong dòng chảy của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam qua những hoạt động giải trí gần đây để thấy rằng, hoạt động giải trí của Hội Nhạc sĩ Việt Nam luôn bám sát đường lối văn hóa truyền thống, văn nghệ của Đảng, đặc biệt quan trọng là triển khai một cách hiệu suất cao Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó có nội dung quan trọng về tăng trưởng con người tổng lực và kiến thiết xây dựng nền văn hóa truyền thống Việt Nam tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa, để văn hóa truyền thống thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực tăng trưởng quốc gia và bảo vệ Tổ quốc. / .

Source: https://mix166.vn
Category: Bản Tin TA