Sinh 11 Bài 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

I. RỄ LÀ CƠ QUAN HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG

1. Hình thái của hệ rễ

Rễ là cơ quan hút nước của cây. Rễ hút được nước là nhờ mạng lưới hệ thống lông hút .

Cấu tạo bên ngoài của hệ rễ

Lông hút của rễ
Đặc điểm hình thái của rễ thực vật giúp chúng thích nghi với công dụng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng :
– Rễ thực vật trên cạn sinh trưởng nhanh, đâm sâu, lan tỏa hướng đến nguồn nước
– Rễ hình thành liên tục với số lượng lông hút khổng lồ, tạo nên mặt phẳng tiếp xúc lớn giữa rễ và đất, nhờ vậy sự hấp thu nước và những ion khoáng được thuận tiện .

2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ

– Rễ đâm sâu, lan rộng và sinh trưởng liên tục hình thành nên số lượng khổng lồ những lông hút làm tăng diện tích quy hoạnh mặt phẳng tiếp xúc với đất giúp cây hấp thụ được nhiều nước và muối khoáng nhất .
Ví dụ, cây lúa sau khi cấy 4 tuần đã có hệ rễ với tổng chiều dài gần 625 km và tổng diện tích quy hoạnh mặt phẳng giao động 285 mét vuông, hầu hết do tăng số lượng lông hút .
– Tế bào lông hút có thành tế bào mỏng dính, không thấm cutin, có áp suất thẩm thấu lớn .
– Lông hút rất dễ gãy và sẽ tiêu biến ở thiên nhiên và môi trường quá ưu trương, quá axit ( chua ) hay thiếu ôxi

II. CƠ CHẾ HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG Ở RỄ CÂY

1. Hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút

a. Hấp thụ nước

Sự xâm nhập của nước từ đất vào tế bào lông hút theo chính sách thụ động ( chính sách thẩm thấu ) : Nước vận động và di chuyển từ thiên nhiên và môi trường nhược trương ( thế nước cao ) trong đất vào tế bào lông hút, nơi có dịch bào ưu trương ( thế nước thấp hơn )
Dịch của tế bào biểu bì rễ ( lông hút ) là ưu trương hơn so với dung dịch đất do 2 nguyên do :

– Quá trình thoát hơi nước ở lá hút nước lên phía trên, làm giảm hàm lượng nước trong tế bào lông hút.

– Nồng độ những chất tan ( những axit hữu cơ, đường saccarôzơ … là loại sản phẩm của những quy trình chuyển hóa vật chất trong cây, những ion khoảng chừng được rễ hấp thụ vào ) cao .

b. Hấp thụ ion khoáng

Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ cây theo hai chính sách : thụ động và dữ thế chủ động
– Cơ chế thụ động : Một số ion khoáng xâm nhập theo chính sách thụ động : đi từ đất ( nơi có nồng độ ion cao ) vào tế bào lông hút ( nơi nồng độ của những ion đó thấp hơn )
– Cơ chế dữ thế chủ động : Một số ion khoáng mà cây có nhu yếu cao, ví dụ, ion kali, chuyển dời ngược chiều građien nồng độ, xâm nhập vào rễ theo chính sách dữ thế chủ động, yên cầu phải tiêu tốn nguồn năng lượng ATP từ hô hấp .

2. Dòng nước và các ion khoáng đi từ đất vào mạch gỗ của rễ

Sự xâm nhập của nước và những ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút, rồi xuyên qua những tế bào vỏ rễ vào mạch gỗ của rễ theo hai con đường là con đường gian bào và con đường tế bào chất .

Con đường gian bào (đường màu đỏ) Con đường tế bào chất (đường màu xanh)
Đường đi – Nước và những ion khoáng đi theo khoảng trống giữa những bó sợi xenllulozo trong thành TB đi đến nội bì, gặp đai Caspari chặn lại nên phải chuyển sang con đường tế bào chất .
– Từ lông hút – khoảng chừng gian bào – đai Caspari – mạch gỗ
– Nước và những ion khoáng đi qua mạng lưới hệ thống không bào từ TB này sang TB khác qua những sợi liên bào nối những không bào, qua TB nội bì rồi vào mạch gỗ của rễ .
– Từ lông hút – tế bào chất của tế bào – mạch gỗ

Đặc điểm – Nhanh, không được chọn lọc – Chậm, được chọn lọc

III. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC TÁC NHÂN MÔI TRƯỜNG ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH HẤP THỤ NƯỚC VÀ ION KHOÁNG Ở RỄ CÂY

Ảnh hưởng của điều kiện ngoại cảnh đến quá trình hấp thụ nước và các ion khoáng ở rễ cây:

– Ảnh hưởng của nhiệt độ : Khi nhiệt độ giảm thì sự hút nước của rễ giảm. Về mùa lạnh, khi nhiệt độ thấp, cây bị héo vì rễ không hút được nước
– Ảnh hưởng của ôxi : Khi nồng độ ôxi trong đất giảm thì sự hút nước giảm .
– Ảnh hưởng của độ pH của dung dịch đất. Độ pH tác động ảnh hưởng đến nồng độ của những chất trong dung dịch đất và khi sự chênh lệch giữa nồng độ dung dịch đất và dịch tế bào thấp thì sự hút nước sẽ yếu .

Source: https://mix166.vn
Category: Thuật Ngữ