Trường Giang – Wikipedia tiếng Việt

Trường Giang
Dòng chảy của Dương Tử qua Trung Quốc
Vị trí
Quốc gia	Trung Quốc
Đặc điểm địa lý
Thượng nguồn	Thanh Hải và Tây Tạng
• cao độ	5.042 m (16.542 ft)
Cửa sông	Biển Hoa Đông
• cao độ Bạn đang đọc: Trường Giang – Wikipedia tiếng Việt	0 m (0 ft)
Độ dài	6.300 km (3.915 dặm)
Diện tích lưu vực	1.800.000 km² (695.000 dặm²)
Lưu lượng	31.900 m³/s (1.127.000 ft³/s)

Trường Giang (giản thể: 长江; phồn thể: 長江;  (trợ giúp·thông tin) pinyin: Cháng Jiāng; Wade-Giles: Ch’ang Chiang) hay sông Dương Tử (扬子江  (trợ giúp·thông tin), Yángzǐ Jiāng hay Yangtze Kiang; Hán-Việt: Dương Tử Giang) trường có nghĩa là quãng đường xa và dài, giang có nghĩa là dòng nước uốn lượn uyển chuyển quanh chân vực núi như (Giang Sơn là dòng nước uốn lượn quanh núi trải dài rộng lớn) nên ghép liền mạch lại Trường Giang ngụ ý muốn nói tới dòng nước trải dài và uyển chuyển uốn lượn. Trường Giang là con sông dài nhất châu Á và đứng thứ ba trên thế giới sau sông Nin ở Châu Phi, sông Amazon ở Nam Mỹ.

Trường Giang dài khoảng chừng 6.385 km, bắt nguồn từ phía tây Trung Quốc ( Thanh Hải ) và chảy về phía đông đổ ra Biển Hoa Đông, Trung Quốc. Thông thường sông này được coi như điểm phân loại giữa hai miền Hoa Bắc và Hoa Nam Trung Quốc, mặc dầu sông Hoài ( 淮河 ) cũng nhiều lúc được coi như vậy .Cùng với Hoàng Hà, Trường Giang là sông quan trọng nhất trong lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, và kinh tế tài chính của Trung Quốc. Đồng bằng châu thổ Trường Giang phì nhiêu tạo ra 20 % GDP của Trung Quốc. Trường Giang chảy qua nhiều hệ sinh thái phong phú và bản thân nó cũng là nơi sinh sống cho nhiều loài đặc hữu và loài nguy cấp như Cá sấu Trung Quốc và Cá tầm Dương Tử. Qua hàng ngàn năm, người dân đã sử dụng con sông để lấy nước, tưới tiêu, ngọt hóa, vận tải đường bộ, công nghiệp, ranh giới và cuộc chiến tranh. Đập Tam Hiệp trên Trường Giang là khu công trình thủy điện lớn nhất quốc tế. [ 1 ] [ 2 ]Trong những năm gần đây, con sông phải chịu đựng những chất ô nhiễm từ công nghiệp, nông nghiệp, và mất nhiều vùng đất ngập nước và hồ, làm ngày càng tăng yếu tố lũ theo mùa. Một số đoạn sông hiện đang được bảo vệ làm những khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên. Một đoạn sông Trường Giang chảy qua những hẻm núi sâu, hẹp ở phía đông Vân Nam được công nhận là một phần của khu bảo tồn Sông Vân Nam, một di sản quốc tế của UNESCO .

Tên gọi Dương Tử nguyên thủy là tên gọi của người dân khu vực hạ lưu sông này để chỉ khúc sông chảy qua đó. Vì được phổ biến qua những nhà nhà truyền giáo châu Âu nên tên “Dương Tử” đã được dùng trong tiếng Anh để chỉ cả con sông (Yangtse, Yangtze Kiang). Phần còn lại của bài này sẽ dùng tên Trường Giang để chỉ con sông này. Con sông này đôi khi còn được gọi là Thủy lộ Vàng (Golden Waterway).

Con sông này mang nhiều tên khác nhau tùy theo khu vực mà nó chảy qua. Ở cao nguyên Thanh Tạng, Tây Tạng, nó được gọi là Vbri-chu (འབྲི་ཆུ་ trong tiếng Tây Tạng, nghĩa là “dòng sông bò yak cái”). Ở thượng nguồn, thuộc tỉnh Thanh Hải sông được gọi là Đà Đà hà (沱沱河), Đương Khúc hà (當曲河), Thông Thiên hà (通天河). Đoạn từ Thanh Hải chảy đến Nghi Tân tỉnh Tứ Xuyên được gọi là Kim Sa giang (金沙江). Đoạn từ Nghi Tân đến Nghi Xương được gọi là Xuyên giang (川江). Đoạn từ Nghi Đô tỉnh Hồ Bắc đến Nhạc Dương tỉnh Hồ Nam được gọi là Kinh giang (荊江) (xưa là đất Kinh Châu). Cuối cùng, khi chảy qua khu vực Dương Châu tỉnh Giang Tô nó được gọi là Dương Tử giang (揚子江). Các học giả cho rằng chữ “giang” 江 (sự kết hợp của bộ thủy 氵 và âm 工 mà nay đọc là gōng, nhưng đọc là *kˤoŋ trong tiếng Hán Cổ[3]) có nguồn gốc từ một ngôn ngữ nào đó trong ngữ hệ Nam Á (cùng gốc với ကြုၚ် trong tiếng Môn và sông trong tiếng Việt).

Lưu vực Trường GiangCon sông bắt nguồn từ một số ít nhánh ở thượng lưu thuộc địa phận những tỉnh Thanh Hải, Tứ Xuyên, Trùng Khánh, Vân Nam, Quý Châu, tuy nhiên hai trong số đó được xem là đầu nguồn của nó là nhánh Tuotuo và Dan Qu. nhà nước Trung Quốc thì cho rằng nguồn nhánh Tuotuo mở màn từ chân của băng hà nằm ở phía tây của núi Geladandong ở Dãy núi Tanggula rìa phía đông của cao nguyên Thanh Tạng. Tuy nhiên theo những nguồn địa lý ( như sông dài nhất tính từ biển ) thì nguồn của nó nằm ở vùng đất ngập nước ở tọa độ và độ cao 5170 m trên mực nước biển, chính là đầu nguồn của nhánh Dan Qu [ 4 ]. Các nhánh này hợp lưu và sau đó chảy về phía đông qua Qinghai, rồi vòng về phía nam tạo thành một thung lũng sâu ở ranh giới của Tứ Xuyên và Tây Tạng rồi mới đến Vân Nam. Trong khoanh vùng phạm vi thung lũng này, cao độ của sông giảm mạnh từ trên 5000 m xuống dưới 1000 m. Lưu vực trung lưu của sông thuộc những tỉnh Hồ Bắc, Hồ Nam, Giang Tây. Lưu vực hạ lưu thuộc những tỉnh An Huy, Chiết Giang, Thượng Hải, Giang Tô .

Sông được hình thành từ Eocene, khoảng 45 triệu năm trước[5] nhưng một số người không chấp nhận quan điểm này.[6]

Sông Dương Tử góp thêm phần quan trọng trong việc hình thành những nguồn gốc văn hóa truyền thống miền nam Trung Quốc. Hoạt động của con người đã được phát hiện ở khu vực Tam Hiệp cách đây 27.000 năm. [ 7 ]
Trường Giang là con sông lớn nhất của Trung Quốc về chiều dài, lượng nước chảy, diện tích quy hoạnh, lưu vực và tác động ảnh hưởng kinh tế tài chính. Trường Giang bắt nguồn từ vùng cao nguyên tỉnh Thanh Hải, chảy về hướng nam, dọc theo ranh giới cao nguyên Tây Tạng vào địa phận tỉnh Vân Nam, sau đó rẽ sang hướng hướng đông bắc vào tỉnh Tứ Xuyên, qua những tỉnh Hồ Bắc, Giang Tây, An Huy và Giang Tô rồi đổ ra biển ở giữa Hoàng Hải và Nam Hải .Vào tháng 6 năm 2003 khu công trình đập Tam Hiệp đã tiếp nối hai bờ sông, làm ngập lụt thị xã Phụng Tiết, là khu dân cư tiên phong trong những khu vực dân cư chịu tác động ảnh hưởng của dự án Bất Động Sản trấn áp lụt lội và phát điện này. Dự án này là lớn nhất so với những dự án Bất Động Sản thủy lợi khác trên quốc tế. Nó sẽ giải phóng người dân hai bên bờ con sông này khỏi cảnh ngập lụt là mối rình rập đe dọa tiếp tục trong quá khứ cũng như cung ứng cho họ điện năng và vận tải đường bộ đường thủy – mặc dầu phải gật đầu quyết tử vĩnh viễn 1 số ít thành phố và tạo ra sự đổi khác lớn trong hệ sinh thái khu vực .

Con sông này cũng là nơi sinh sống duy nhất của một số động vật trong danh sách báo động nguy hiểm như cá heo sông Trung Quốc (năm 1998 chỉ còn khoảng bảy con) hay cá kiếm Trung Quốc (cá tầm thìa).

Trường Giang là đầu mối giao thông vận tải quan trọng của Trung Quốc. Nó tiếp nối Nước Trung Hoa lục địa với bờ biển. Việc luân chuyển trên sông rất phong phú từ luân chuyển than, sản phẩm & hàng hóa tiêu dùng và hành khách. Các chuyến tàu thủy trên sông trong vài ngày sẽ đưa ta qua những khu vực có cảnh sắc đẹp như khu vực Tam Hiệp ngày càng trở nên đại trà phổ thông hơn làm cho du lịch Trung Quốc tăng trưởng .Những trận ngập lụt dọc theo hai bờ sông đã từng là yếu tố lớn, lần gần đây nhất là năm 1998, nhưng gây thảm họa lớn hơn cả là năm 1954. Trận ngập lụt sông Dương Tử này đã giết chết khoảng chừng 30.000 người. Những trận ngập lụt nặng nề nhất diễn ra năm 1911 giết chết khoảng chừng 100.000 người, năm 1931 ( 145.000 người chết ) và năm 1935 ( 142.000 người chết ) .

Các thành phố nổi tiếng dọc bờ sông[sửa|sửa mã nguồn]

Một số sông nhánh[sửa|sửa mã nguồn]

Sông Dương Tử có hơn 700 chi lưu. Các chi lưu chính được liệt kê bên dưới theo thứ tự từ thượng nguồn xuống và nơi mà nó hợp lưu với sông chính :

Hồ nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]

Sông Trường Giang là nơi sinh sống của 1 số ít loài cực kỳ nguy cấp như cá sấu Trung Quốc, cá heo không vây, cá kiếm Trung Quốc, và Cá heo sông Dương Tử. Đây là nơi duy nhất ngoài Hoa Kỳ có loài cá sấu địa phương và paddlefish. Cá heo không vây theo ước tính năm 2010 chỉ còn 1000 thành viên, sự suy giảm này do việc sử dụng tuyến sông Giao hàng thương mại cùng với du lịch và ô nhiễm môi trường tự nhiên .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp