Văn hóa là gì? Đặc trưng, chức năng, cơ cấu và vai trò của văn hóa? – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng

1. Văn hóa là gì?

Trong quá trình đổi mới thể chế, phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, đã tạo những tiền đề, điều kiện, môi trường,, đồng thời đặt ra những yêu cầu mới đối với văn hóa. Sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với văn hóa, cũng như vai trò của tất cả các chủ thể trong xã hội về văn hóa, đã tạo nên bước phát triển mới của nền văn hóa Việt Nam. Những thành tựu cũng như yếu kém, bất cập trong phát triển văn hóa, đã được tổng kết – đánh giá chính thức nêu trong các văn kiện của Đảng (Nghị quyết các Đại hội Đảng và nghị quyết các Hội nghị Trung ương Đảng), Nhà nước.

Từ “ văn hóa ” có rất nhiều nghĩa. Trong tiếng Việt, văn hóa được dùng theo nghĩa thông dụng để chỉ tri thức ( trình độ văn hóa ), lối sống ( nếp sống văn hóa ) ; theo nghĩa chuyên biệt chỉ trình độ tăng trưởng của một quy trình tiến độ ( văn hóa Đông Sơn ) … Trong khi theo nghĩa rộng thì văn hóa hóa gồm tổng thể, từ những loại sản phẩm phức tạp tân tiến cho đến tín ngưỡng, phong lục, lối sống, lao động …
Tuy nhiên ngay cả với cách hiểu rộng này trên quốc tế cũng có hàng trăm định nghĩa khác nhau. Để định nghĩa một khái niệm trước hết cần xác lập được những đặc trưng cơ bản của nó. Đó là những nét riêng không liên quan gì đến nhau và tiêu biểu vượt trội, cần và đủ để phân biệt khái niệm ( sự vật ) ấy với khái niệm ( sự vật ) khác. Phân tích những cách tiếp cận văn hóa thông dụng lúc bấy giờ ( coi văn hóa như tập hợp, như hệ thông, như giá trị, như hoạt động giải trí, như kí hiệu, như thuộc tính nhân cách, như thuộc tính xã hội … ), hoàn toàn có thể xác lập được 4 đặc trưng cơ bản mà tổng hợp lại, ta hoàn toàn có thể nêu ra một định nghĩa văn hóa như sau :
“ Văn hóa là một mạng lưới hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và ý thức do con người phát minh sáng tạo và tích góp qua quy trình hoạt động giải trí, thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên tự nhiên và xã hội ” .
Có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa. Theo UNESCO : ‘ Văn hóa là tổng thể và toàn diện sôi động những hoạt động giải trí và phát minh sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại. Qua những thế kỷ, hoạt động giải trí phát minh sáng tạo ấy đã hình thành nên một mạng lưới hệ thống những giá trị, những truyền thống lịch sử và thị hiếu – những yếu tố xác lập đặc tính riêng của mỗi dân tộc bản địa ”. Định nghĩa này nhấn mạnh vấn đề vào hoạt động giải trí phát minh sáng tạo của những hội đồng người gắn liền với tiến trình tăng trưởng có tính lịch sử vẻ vang của mỗi hội đồng trải qua một thời hạn dài tạo nên những giá trị có tính nhân văn phổ quát, đồng thời có tính đặc trưng của mỗi hội đồng, truyền thống riêng của từng dân tộc bản địa .
Tuy nhiên, nếu chỉ địa thế căn cứ vào định nghĩa có tính khái quát này, trong hoạt động giải trí quản trị nhà nước về văn hóa, tất cả chúng ta dễ bị hiểu một cách sai lầm : Quản lý văn hóa là quản trị những hoạt động giải trí phát minh sáng tạo và thu hẹp hơn nữa là quản trị sáng tác văn học nghệ thuật và thẩm mỹ. Thực tế quản trị văn hóa không phải như vậy, quản trị văn hóa ở cấp xã lại càng không phải chỉ có thế .
Theo Hồ Chí Minh : “ Vì lẽ sống sót cũng như mục tiêu của đời sống, loài người mới phát minh sáng tạo và ý tưởng ra ngôn từ, chữ viết, đạo đức, pháp lý, khoa học, tôn giáo, văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật, những công cụ hoạt động và sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn, ở và những phương pháp sử dụng. Toàn bộ những phát minh sáng tạo và ý tưởng đó tức là văn hóa ”. Định nghĩa của Hồ Chí Minh giúp tất cả chúng ta hiểu văn hóa đơn cử và khá đầy đủ hơn .
Suy cho cùng, mọi hoạt động giải trí của con người trước hết đều “ vì lẽ sống sót cũng như mục tiêu của đời sống ”, những hoạt động giải trí sống đó trải qua thực tiễn và thời hạn được lặp đi, lặp lại thành những thói quen, tập quán, chắt lọc thành những chuẩn mực, những giá trị vật chất và ý thức được tích góp, lưu truyền từ đời này qua đời khác thành kho tàng quý giá mang truyền thống riêng của mỗi hội đồng, góp lại mà thành di sản văn hóa của toàn quả đât .
Ở một góc nhìn khác, người ta xem văn hóa như là một mạng lưới hệ thống những giá trị vật chất và ý thức do con người phát minh sáng tạo, tích góp trong hoạt động giải trí thực tiễn qua quy trình tương tác giữa con người với tự nhiên, xã hội và bản thân. Văn hóa là của con người, do con người phát minh sáng tạo và vì quyền lợi của con người. Văn hóa được con người giữ gìn, sử dụng để ship hàng đời sống con người và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác .

2. Văn hóa tiếng Anh là gì?

Văn hóa trong tiếng anh là Culture.

Một số từ vựng tiếng anh về văn hoá bạn cần biết :
Cultural exchange : / ˈkʌltʃərəl ɪksˈtʃeɪndʒ / : Trao đổi văn hóa
Cultural integration : / ˈkʌltʃərəl ɪntɪˈɡreɪʃn / : Hội nhập văn hóa
Cultural assimilation : / ˈkʌltʃərəl əˌsɪməˈleɪʃn / : Sự đồng nhất về văn hóa
Cultural difference : / ˈkʌltʃərəl ˈdɪfrəns / : Sự độc lạ văn hóa
Cultural misconception : / ˈkʌltʃərəl mɪskənˈsepʃn / : Hiểu lầm về văn hóa
Cultural specificity : / ˈkʌltʃərəl spesɪˈfɪsəti / : Nét đặc trưng văn hóa
Cultural uniqueness : / ˈkʌltʃərəl juˈniːknəs / : Nét độc lạ trong văn hóa
Cultural festival : / ˈkʌltʃərəl ˈfestɪvl / : Lễ hội văn hóa
Cultural heritage : / ˈkʌltʃərəl ˈherɪtɪdʒ / : Di sản văn hoá
Culture shock : / ˈkʌltʃər ʃɑːk / : Sốc về văn hóa
National identity : / ˈnæʃnəl aɪˈdentəti / : Bản sắc dân tộc bản địa
Civilization : / ˌsɪvələˈzeɪʃn / : Nền văn minh
Prejudice : / ˈpredʒudɪs / : Định kiến, thành kiến .
Ritual : / ˈrɪtʃuəl / : Lễ nghi
Acculturation : / əˌkʌltʃəˈreɪʃn / : Sự tiếp đón và biến hóa văn hóa
Folk culture : / foʊk kʌltʃər / : Văn hóa dân gian
Oral tradition : / ˈɔːrəl trəˈdɪʃn / : Truyền miệng
Ethical standard : / ˈeθɪkl stændərd / : Chuẩn mực đạo đức
Race conflict : / reɪs kɑːnflɪkt / : Xung đột sắc tộc
Racism : / ˈreɪsɪzəm / : Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc

3. Đặc trưng, chức năng, cơ cấu và vai trò của văn hóa:

3.1. Đặc trưng của văn hóa:

– Văn hóa có tính mạng lưới hệ thống
Cần phải phân biệt rạch ròi giữa tính mạng lưới hệ thống với tính tập hợp. Tính mạng lưới hệ thống của văn hóa có “ xương sống ” là mối liên hệ mật thiết giữa những thành tố với nhau, những thành tố hoàn toàn có thể gồm có hàng loạt những sự kiện, nó liên kết những hiện tượng kỳ lạ, quy luật lại với nhau trong quy trình tăng trưởng .

Nhờ có tính hệ thống mà văn hóa có thể thực hiện được các chức năng của xã hội. Lý do là bởi văn hóa bao trùm lên tất cả các hoạt động, các lĩnh vực. Từ đó có thể làm tăng độ ổn định của xã hội, cung cấp và trang bị cho xã hội những phương tiện cần thiết để ứng biến với môi trường tự nhiên.

Nói cách khác, văn hóa xây lên nền tảng vững chãi cho sự tăng trưởng văn minh của xã hội. Có lẽ chính vì vậy mà người ta thường gắn văn hóa với loại từ “ nền ” để tạo thành cụm từ thông dụng “ nền văn hóa ” .
– Văn hóa có tính giá trị
Văn hóa khi được hiểu theo góc nhìn của một tính từ sẽ mang nghĩa là tốt đẹp, là có giá trị. Người có văn hóa cũng chính là một người có giá trị. Do đó mà văn hóa trở thành thước đo chuẩn mực cho con người và xã hội .
Văn hóa tự chính bản thân nó cũng mang trong mình những giá trị riêng gồm có giá trị vật chất và giá trị niềm tin. Xét về mặt ý nghĩa thì văn hóa hoàn toàn có thể chia thành giá trị sử dụng, giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ, giá trị đạo đức. Đứng trên góc nhìn thời hạn lại hoàn toàn có thể chia văn hóa thành giá trị vĩnh cửu và giá trị nhất thời .
Với mỗi góc nhìn khác nhau gắn với một sự vật, hiện tượng kỳ lạ, sự kiện khác nhau ta lại hoàn toàn có thể có cái nhìn khác nhau. Từ những cái nhìn này, ta hoàn toàn có thể nhìn nhận văn hóa dưới những góc nhìn khách quan quan khác nhau .
– Văn hóa có tính nhân sinh
Tính nhân sinh của văn hóa có nghĩa rằng văn hóa được coi như một hiện tượng kỳ lạ xã hội. Hiện tượng xã hội được hiểu là những hiện tượng kỳ lạ do con người phát minh sáng tạo ra hay còn gọi là tự tạo, khác với những giá trị tự nhiên hay còn gọi là thiên tạo. Chính vì là một thực thể có tính nhân sinh nên văn hóa chịu tác động ảnh hưởng của cả vật chất lẫn ý thức của con người .
Đồng thời, vì có tính nhân sinh nên văn hóa vô tình trở thành sợi dây link giữa người với người, vật với vật và cả vật với người. Đó chính là ý nghĩa nhân sinh thâm thúy nhất mà văn hóa hàm chứa .
– Văn hóa có tính lịch sử dân tộc
Văn hóa phản ánh quy trình phát minh sáng tạo của con người trong một khoảng trống và thời hạn nhất định. Chính vì vậy mà văn hóa cũng gắn liền với chiều dài lịch sử dân tộc, thậm chí còn là văn hóa hàm chứa lịch sử dân tộc. Tính lịch sử dân tộc khiến cho văn hóa mang đặc trưng có bề dày, có chiều sâu, có hệ giá trị. Nhờ có tính lịch sử vẻ vang mà văn hóa cũng cần được duy trì, nói một cách khác đó là biến văn hóa trở thành truyền thống lịch sử văn hóa .
Văn hóa có tính lịch sử dân tộc cao cần phải được tích góp, được gìn giữ và không ngừng tái tạo, chắt lọc những tinh hoa, không ngừng sản sinh và tăng trưởng để hoàn thành xong dưới dạng ngôn từ, phong tục, …

3.2. Chức năng của văn hóa:

Nhìn nhận một cách khái quát văn hóa có những vai trò hầu hết sau :
i ). Là cơ sở để xác lập những giá trị cốt lõi của quy mô – con đường – thể chế tăng trưởng của một vương quốc – dân tộc bản địa, xác lập những giá trị cốt lõi của thể chế chính trị thực sự “ của dân, do dân và vì dân ”. Xác lập tiềm năng bao trùm của sự tăng trưởng là vì con người ; con người vừa là chủ thể vừa là tiềm năng của sự tăng trưởng. Các giá trị này thường được xác lập, chế định trong cương lĩnh của những Đảng cầm quyền, trong hiến pháp, pháp lý, kế hoạch tăng trưởng của vương quốc …
ii ). Là cơ sở để xác lập những giá trị cốt lõi của thể chế kinh tế tài chính, triết lý và đạo đức kinh doanh thương mại thôi thúc tăng trưởng năng động, hiệu suất cao, hòa giải và bền vững và kiên cố cả về kinh tế tài chính, xã hội và thiên nhiên và môi trường ; tăng trưởng bao trùm, “ không để ai tụt lại phía sau ”. Xác lập hệ giá trị tăng trưởng chung của vương quốc trong khuynh hướng tăng trưởng dài hạn và trong những quá trình đơn cử. Hệ giá trị tăng trưởng đó được cụ thể hóa thành những giá trị tăng trưởng trong những nghành con người, chính trị, kinh tế tài chính, xã hội, môi trường sinh thái .
iii ). Là cơ sở để xác lập những giá trị xã hội, lối sống xã hội, nền đạo đức xã hội thượng tôn pháp lý, nhân văn, nhân ái, tôn trọng quyền con người, quyền công dân. Là cơ sở để tạo nên “ sức mạnh mềm ” trong tăng trưởng .
iv ). Là cơ sở để xác lập hệ giá trị tăng trưởng cùng với chính sách hoạt động giải trí tương ứng của từng chủ thể trong xã hội ( biểu lộ những giá trị mà chủ thể đó tuân theo và hướng tới ) ; tạo động lực nội sinh cho sự tăng trưởng vững chắc của từng chủ thể cũng như toàn xã hội với tư cách là một mạng lưới hệ thống mở trong toàn bộ những nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội .
v ). Là cơ sở để xác lập hệ giá trị hợp tác và hội nhập quốc tế trên cơ sở nguyên tắc đặt quyền lợi vương quốc – dân tộc bản địa lên trên trên hết, đồng thời tôn trọng những quyền lợi chính đáng của những vương quốc – dân tộc bản địa khác, hợp tác bình đẳng cùng tăng trưởng và cùng có lợi, cùng bảo vệ những giá trị chung của trái đất .
vi ). Là cơ sở để kiến thiết xây dựng chính sách link – điều tiết sự tăng trưởng trải qua link những giá trị giữa những chủ thể và trong toàn xã hội ; hạn chế những tác động ảnh hưởng xấu đi trong quy trình tăng trưởng .

3.3. Cơ cấu của văn hóa:

Biểu tượng
Biểu tượng là bất kỳ cái gì mang một ý nghĩa đơn cử được những thành viên của một hội đồng người nhận ra. Âm thanh, vật phẩm, hình ảnh, hành vi của con người và cả những ký tự của trang viết này … đều là biểu tượng văn hóa. Biểu tượng văn hóa biến hóa theo thời hạn và cũng khác nhau, thậm chí còn trái ngược nhau trong những nền văn hóa khác nhau. Gật đầu ở Việt nam đều được hiểu là chấp thuận đồng ý nhưng ở Bulgaria nó lại có nghĩa là không .
Ý nghĩa tượng trưng là nền tảng của mọi nền văn hóa, nó tạo cơ sở trong thực tiễn cho những cá thể thưởng thức trong những trường hợp xã hội và làm đời sống trở nên có ý nghĩa. Tuy vậy trong đời sống hàng ngày, những thành viên thường không nhận thức được vừa đủ tầm quan trọng của hình tượng do chúng đã trở nên quá quen thuộc. Khi xâm nhập vào một nền văn hóa khác, với những biểu tượng văn hóa khác người ta hoàn toàn có thể thấy sức mạnh của biểu tượng văn hóa. Nếu sự độc lạ đủ lớn, người xâm nhập hoàn toàn có thể bị một cú sốc văn hóa .
Chân lý
Chân lý đó chính là tính đúng chuẩn, rõ ràng của tư duy. Có người thì cho rằng, chân lý đó là những nguyên tắc được nhiều người đống ý thừa nhận. Hay theo quan điểm thực dụng gắn ý nghĩa của chân lý với tính quyền lợi trong thực tiễn của nó. Hiểu đúng và sâu hơn, thì chân lý là sự phản ánh đúng đắn quốc tế khách quan trong ý thức con người. Chân lý là tri thức tương thích với hiện thực khách quan và được thực tiễn kiểm nghiệm. Ở góc nhìn xã hội học, chân lý là những ý niệm về cái thật và cái đúng. Chính vì lẽ đó mà xã hội, mỗi nền văn hóa có những cái thật, cái đúng khác nhau. Điều này có nghĩa có những cái mà nền văn hóa này coi là chân lý, thì hoàn toàn có thể ở nền văn hóa khác lại bị phủ nhận .
Một cá thể không hề kiến thiết xây dựng được chân lý. Chân lý chỉ hoàn toàn có thể được hình thành trải qua nhóm người. Cá nhân qua tiếp xúc, tương tác với nhóm nhỏ, nhóm lớn hình thành nên những quan điểm cho là đúng, là thật ngày càng có tính khách quan hơn, càng gần hiện thực hơn. Như vậy văn hóa là hàng loạt những chân lý. Chân lý luôn là đơn cử vì cái khách quan hiện thực là nguồn gốc của nó. Những sự vật, những quy trình đơn cử của xã hội, con người luôn sống sót không tách rời những điều kiện kèm theo khách quan lịch sử dân tộc đơn cử. Những điều kiện kèm theo khách quan đổi khác thì chân lý khách quan đổi khác .
Mỗi một dân tộc bản địa đều có những thực trạng lịch sử vẻ vang khác nhau và vì thế trong nền văn hóa của họ có những bộ phận chân lý khác nhau. Ngay với một dân tộc bản địa ở những thời gian lịch sử dân tộc khác nhau thì cũng có những chân lý khác nhau .
Giá trị
Giá trị ( Value ) với tư cách là mẫu sản phẩm của văn hóa và thuật ngữ giá trị hoàn toàn có thể quy vào những mối chăm sóc, thú vị, những ưa thích, những sở trường thích nghi, những bổn phận, những nghĩa vụ và trách nhiệm, những mong ước, những nhu yếu, những ác cảm, những hấp dẫn và nhiều hình thái khác nữa của khuynh hướng lựa chọn. Khó có một xác lập nào diễn đạt khá đầy đủ khoanh vùng phạm vi và tính phong phú của những hiện tượng kỳ lạ giá trị được thừa nhận. Khoa học xã hội coi giá trị như những ý niệm về cái đáng mong ước tác động ảnh hưởng tới hành vi lựa chọn. Trong cách nhìn thoáng rộng hơn thì bất kể cái gì tốt, xấu đều là giá trị hay giá trị là điều chăm sóc của chủ thể. Giá trị là cái mà ta cho là đáng có, mà ta thích, ta cho là quan trọng để hướng dẫn cho hành vi của ta .
Giá trị là những gì mà qua đó thành viên của một nền văn hóa xác lập điều gì là đáng mong ước và không đáng mong ước, tốt hay không tốt, đẹp hay xấu … Trong một xã hội, những thành viên đều thiết kế xây dựng quan điểm riêng về bản thân mình và về quốc tế dựa trên những giá trị văn hóa. Trong quy trình trưởng thành, con người học hỏi từ mái ấm gia đình, nhà trường, tôn giáo, tiếp xúc xã hội … và trải qua đó xác lập nên tâm lý và hành vi như thế nào theo những giá trị của nền văn hóa. Giá trị là sự nhìn nhận trên quan điểm văn hóa nên khác nhau ở từng cá thể nhưng trong một nền văn hóa, thậm chí còn có những giá trị mà đại đa số những thành viên trong nhiều nền văn hóa đều thừa nhận và có khuynh hướng vĩnh cửu như tự do, bình đẳng, bác ái, niềm hạnh phúc … Giá trị cũng luôn luôn đổi khác và ngoài xung đột về giá trị giữa những cá thể hoặc những nhóm trong xã hội, trong chính bản thân từng cá thể cũng có xung đột về giá trị ví dụ điển hình như giữa thành công xuất sắc của cá thể mình với ý thức hội đồng .
Mục tiêu
Mục tiêu là một trong những yếu tố cơ bản của hành vi và sự hành vi có ý thức của con người. Mục tiêu được coi như sự Dự kiến trước hiệu quả của hành vi. Đó là cái đích thực tế cần phải hoàn thành xong. Con người tổ chức triển khai mọi hành vi của mình xoay quanh những cái đích thực tế đó. Mục tiêu có năng lực hợp tác những hành vi khác nhau của con người vào trong một mạng lưới hệ thống, kích thích đến sự kiến thiết xây dựng giải pháp cho những hành vi .
Thực tế, sống sót tiềm năng cá thể và tiềm năng chung ( hội đồng, xã hội ). Mục tiêu chung sinh ra bằng hai con đường : qua sự đồng ý chấp thuận lẫn nhau của những tiềm năng cá thể trong nhóm, qua sự trùng nhau của một vài tiềm năng cá thể của những thành viên trong nhóm. Mục tiêu là một bộ phận của văn hóa và phản ánh văn hóa của một dân tộc bản địa .
Mục tiêu chịu ảnh hưởng tác động mạnh của giá trị. Giá trị thế nào thì dễ sinh ra tiềm năng như vậy, không có giá trị thì cũng không có tiềm năng, giá trị gắn bó với tiềm năng. Tuy nhiên tiềm năng là khác với giá trị .

Chuẩn mực

Chuẩn mực là tổng số những mong đợi, những nhu yếu, những quy tắc của xã hội được ghi nhận bằng lời, bằng ký hiệu hay bằng những biểu trưng, mà qua đó xã hội khuynh hướng hành vi của những thành viên. Trên góc nhìn xã hội học, những chuẩn mực văn hóa quan trọng được gọi là chuẩn mực đạo đức và những chuẩn mực văn hóa ít quan trọng hơn được gọi là tập tục truyền thống cuội nguồn. Do tầm quan trọng của nó nên những chuẩn mực đạo đức thường được lao lý tương hỗ để khuynh hướng hành vi của những cá thể ( ví dụ : hành vi đánh cắp là vi phạm chuẩn mực đạo đức, ngoài việc bị xã hội phản ứng một cách can đảm và mạnh mẽ, pháp luật còn lao lý những hình phạt có đặc thù cưỡng chế ) .
Những tập tục truyền thống cuội nguồn như quy tắc tiếp xúc, ứng xử trong đám đông … thường đổi khác trong từng trường hợp ( ví dụ : người ta hoàn toàn có thể huýt gió trong buổi trình diễn nhạc rock nhưng không làm thế khi nghe nhạc thính phòng ) và thành viên vi phạm tiêu chuẩn bị xã hội phản ứng ít can đảm và mạnh mẽ hơn ( ví dụ : nếu một người mặc quần áo ngủ vào siêu thị nhà hàng mua hàng thì những người xung quanh sẽ dị nghị nhưng gần như chắc như đinh không có ai phản đối trực tiếp ). Chuẩn mực văn hóa khiến cho những cá thể có tính tuân thủ và phản ứng tích cực ( phần thưởng ) hay xấu đi ( hình phạt ) của xã hội thôi thúc tính tuân thủ ấy .
Phản ứng xấu đi của xã hội trước những vi phạm chuẩn mực văn hóa chính là cơ sở của mạng lưới hệ thống trấn áp văn hóa hay trấn áp xã hội mà qua đó bằng những giải pháp khác nhau, những thành viên của xã hội tán đồng sự tuân thủ những chuẩn mực văn hóa. Ngoài phản ứng của xã hội, phản ứng của chính bản thân cũng góp thêm phần làm cho những chuẩn mực văn hóa được tuân thủ. Quá trình này chính là tiếp thu những chuẩn mực văn hóa, hay nói một cách khác, hòa nhập chuẩn mực văn hóa vào nhân cách của bản thân .

Source: https://mix166.vn
Category: Hỏi Đáp