Một trong số các chủ thể đó phải kể đến vai trò của Công tố viên, chức danh không thể thiếu trong hoạt động tư pháp, đặc biệt là hoạt động tố tụng trong lĩnh vực hình sự. Vậy Công tố viên là gì? Tổng đài tư vấn 19006557 xin giới thiệu với quý vị bài viết sau đây.

Công tố viên là gì?

Công tố viên là một chủ thể đặc biệt trong tố tụng hình sự, có tư cách là một bên tham gia tố tụng và là người đại diện cho lợi ích công, được cơ quan tư pháp trao trách nhiệm điều tra, truy tố và buộc tội người phạm tội trong các vụ án hình sự trong các phiên tòa xét xử.

Các quan công tố xuất hiện lần đầu tiên ở Pháp vào khoảng thế kỉ XIV, dưới triều vua Philippe le Bel. Ban đầu họ là các luật sư được chỉ định để thực hiện chức năng công tố, theo yêu cầu của nghị viện. Vai trò của các công tố viên này được lấy từ mô hình tố tụng thẩm vấn của Tòa án Giáo hội.

Công tố viên đưa vụ án ra trước tòa án trên cơ sở kết quả điều tra, cung cấp chứng cứ, trình bày quan điểm và tham gia phiên tòa, trên cơ sở đó đề xuất một mức phạt thích hợp sẽ được áp dụng với bị cáo.

Công tố viên cũng có nghĩa vụ bảo vệ lợi ích của bị cáo như rút lại cáo trạng khi có căn cứ bị cáo vô tội hoặc đề nghị tạm hoãn thi hành án và trách nhiệm đưa ra những chứng cứ có lợi cho bị cáo.

Trong giai đoạn điều tra, công tố viên không chỉ kiểm tra các tài liệu do cơ quan điều tra chuyển đến mà còn tiến hành điều tra những người có liên quan, kết tội bằng hình thức trực tiếp và chuẩn bị các biên bản.

Công tố viên tiếng Anh là prosecutor.

Công tố viên ở Nhật Bản

Đa số các quốc gia trên thế giới đều có cách định nghĩa Công tố viên là gì? tương đồng nhau. Tuy nhiên, về vai trò của công tố viên mỗi nước có thể có những quy định khác nhau. Sau đây là một số vai trò tiêu biểu của Công tố viên ở Nhật Bản:

1/ Công tố viên thực hiện công việc kiểm tra quá trình điều tra của cơ quan điều tra khi tiếp nhận vụ án hoặc có thể trực tiếp tiến hành điều tra nếu xét thấy cần thiết, hoặc hợp tác điều tra với cơ quan điều tra.

2/ Quyền truy tố là quyền dành riêng cho công tố viên mà không có bất kể cá nhân nào được trao quyền này. Và công tố viên chỉ được tiến hành truy tố khi có đủ căn cứ buộc tội người phạm tội ra trước tòa án để tiến hành xét xử.

3/ Công tố viên có quyền quyết định truy tố hoặc không truy tố theo nguyên tắc tùy nghi truy tố, kể cả khi có căn cứ về dấu hiệu phạm tội thì Công chứng viên có thể lựa chọn việc không truy tố.

Mức lương của công tố viên tùy thuộc vào quy định của từng quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, mức lương của Kiểm sát viên hay công tố viên dao động từ 8.000.000 tới 10.000.000 đồng/tháng.

Vai trò của Công tố viên trong hệ thống tư pháp hình sự của Hàn Quốc có thể được phân thành 3 lĩnh vực: Điều tra, truy tố và những vấn đề khác liên quan đến chứng minh tội phạm và thi hành án.

Thêm vào đó, với tư cách là người đại diện cho lợi ích công, họ cũng thực hiện những nhiệm vụ khác nhau bao gồm cả vai trò của người bảo vệ nhân quyền trong tố tụng hình sự và Luật sư đại diện cho Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích của công chúng.

Vai trò trong hoạt động điều tra

Hiến pháp và Bộ luật tố tụng hình sự của Hàn Quốc đề cập tới thẩm quyền của Công tố viên khởi đầu và kết luận về quá trình điều tra vụ án hình sự theo nguyên tắc pháp quyền giống như các nước Châu Âu tiên tiến như Pháp hay Cộng hòa liên bang Đức.

Do đó, Công tố viên được trao quyền hạn và trách nhiệm duy nhất là thực hiện điều tra hình sự và cảnh sát được yêu cầu thực hiện nhiệm vụ dưới sự chỉ đạo và hướng dẫn của Công tố viên.

Nguyên do của quy định như đã nêu trên là để buộc trách nhiệm của Công tố viên phải đảm bảo sự tuân thủ pháp luật của cảnh sát và tiến hành tố tụng công bằng bằng cách đưa ra những chỉ đạo tiến bộ, đồng thời ngăn ngừa cảnh sát có những hành vi vi phạm quyền con người trong quá trình điều tra.

Tuy nhiên, trên thực tế, Công tố viên không hướng dẫn chỉ đạo cảnh sát trong tất cả những vụ án mà chỉ hướng dẫn trong những vụ án có tầm quan trọng hay có ý nghĩa nhất định như liên quan đến quyền con người của công dân. Ví dụ như những vụ án có áp dụng biện pháp tạm giam kẻ bị tình nghi v.v…

Hơn thế, đối với những vụ án khởi tố theo yêu cầu bị hại cần điều tra chuyên sâu hơn (những vụ án chỉ được thụ lý theo đơn kiến nghị của các nạn nhân nhằm tìm cách trừng phạt bằng biện pháp hình sự chống lại một bị cáo) mà có ảnh hưởng sâu sắc tới lợi ích của nạn nhân và tội phạm, Hàn Quốc đã thực hiện một chương trình lớn từ năm 2001 mà theo đó quy định cảnh sát có nghĩa vụ tuân thủ hướng dẫn của Công tố viên trong suốt cuộc điều tra và chuyển những vụ án đó sau khi nhận được cho Công tố viên.

Tuy vậy, vì việc điều tra chỉ có thể do Công tố viên kết luận nên trong tất cả những vụ án do cảnh sát điều tra đều phải được gửi đến Công tố viên để ra quyết định cuối cùng.

Khi vụ án đã được chuyển cho Công tố viên, thì Công tố viên sẽ mở cuộc kiểm tra toàn diện để xem xét những biện pháp điều tra của cảnh sát có thích hợp hay không và tất cả những quy định của pháp luật liên quan đến thủ tục tố tụng công bằng sẽ được thẩm định. Nếu những vấn đề nêu trên không có trong vụ án, Công tố viên sẽ ra lệnh cho cảnh sát điều tra lại hoặc thực hiện việc khắc phục những thiếu sót trong quá trình điều tra.

Thêm vào đó, Công tố viên có trách nhiệm đảm bảo công bằng xã hội bằng cách trực tiếp điều tra một số vụ án có tác động quan trọng đối với trật tự xã hội và cuộc sống bình thường của các công dân như: những vụ án lừa đảo kinh tế, tham nhũng của công, các tội phạm ma tuý và tội phạm có tổ chức v.v…

Phát động và duy trì quyền công tố

Khi đã kết thúc điều tra vụ án, Công tố viên phải đưa ra quyết định có đưa ra lời buộc tội hay không. Nếu Công tố viên không đưa ra cáo trạng thì hành động này thông thường được gọi là không truy tố.

Có hai hình thức cấu thành lên việc truy tố. Đó là truy tố theo thủ tục thông thường và truy tố theo thủ tục rút gọn. Truy tố theo thủ tục thường là bị cáo phải ra hầu tòa và bị xét xử bởi một Thẩm phán, còn truy tố theo thủ tục rút gọn là Thẩm phán chỉ ra phán quyết về bản án sau khi đã kiểm tra hồ sơ điều tra được trình lên và bị cáo không cần phải ra Tòa.

Thủ tục truy tố rút gọn luôn được thực hiện khi Công tố viên xác định rằng bị cáo chỉ đáng bị xử phạt tiền. Tuy nhiên, trong những vụ án khi bị cáo chống án bằng kháng cáo hoặc khi Thẩm phán cho rằng phạt tiền là hình phạt không thích hợp thì vụ án sẽ được chuyển lại để xét xử theo thủ tục thông thường.

Truy tố theo thủ tục thông thường được chia làm một số loại bao gồm quyết định “không có tội” khi hành vi không cấu thành tội phạm được luật pháp quy định hoặc không chứng minh được bằng những chứng cứ hợp pháp và quan trọng và việc đình chỉ truy tố xảy ra khi không thể phát hiện ra tình tiết của vụ án do thiếu sự hiện diện của kẻ bị tình nghi hoặc nhân chứng.

Công tố viên cũng có thể thực hiện quyền tự quyết là không buộc tội mà không cần quan tâm đến chứng cứ trong khi xem xét đến những trường hợp cụ thể của kẻ bị tình nghi và bản chất của tội phạm thông qua một thủ tục gọi là đình chỉ buộc tội.

Khi có sự khác nhau của khuynh hướng này, việc đình chỉ buộc tội theo điều kiện như hướng dẫn có thể được Công tố viên lựa chọn đối với những bị cáo phạm tội ít nghiêm trọng dưới 20 tuổi, những người cho thấy họ có khả năng cải tạo. Những người vị thành niên như vậy được những người láng giềng đã trưởng thành tình nguyện giúp đỡ. Nếu họ tuân thủ những điều kiện và đáp ứng được trong vòng 6 tháng thì sẽ không bị coi là tái phạm, những người chưa thành niên này nói chung sẽ được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Biện pháp này chiếm một tỷ lệ cao và đóng góp đáng kể vào sự thành công trong việc cải tạo người phạm tội có tuổi đời trẻ do sự tham gia tích cực của những tình nguyện viên có nhiệm vụ giáo dục những thành viên trong cộng đồng mình.

Thi hành án

Tại Hàn Quốc, pháp luật cũng trao nhiệm vụ cho Công tố viên thi hành bản án hình sự của Toà án và chỉ đạo những quan chức liên quan cho những mục đích như cải tạo, phạt tù, thu tiền phạt trong những cơ quan lao động công ích khi sự thay thế của nó được thực hiện bởi thư ký hoặc các giám sát viên của Viện công tố theo lệnh Công tố viên.

Công tố viên với vai trò là người bảo vệ nhân quyền

Công tố viên Hàn Quốc được yêu cầu là người đứng ra bảo vệ nhân quyền của mọi công dân với tư cách là người đại diện cho lợi ích công.

Họ có quyền đệ trình lên Toà án tất cả những chứng cứ không chỉ thiên về có tội mà cả những chứng cứ thiên về phía bị cáo. Công tố viên cũng yêu cầu Toà án áp dụng pháp luật một cách công bằng và không thiên vị để bảo đảm rằng bị cáo sẽ không nhận được sự đối xử bất công hay quá mức. Điều này được gọi là “nghĩa vụ biện hộ ảo”, và được coi là một phẩm chất cần thiết của Công tố viên.

Công tố viên cũng đến thăm và kiểm tra những nhà tạm giữ trong các đồn cảnh sát một cách bất ngờ mỗi tháng một lần để ngăn ngừa và khắc phục những sai phạm có khả năng xâm phạm đến quyền con người bằng cách kiểm tra xem có bất kỳ ai bị bắt giữ không qua một thủ tục tố tụng hợp pháp hay không hay có bất kỳ vụ án nào được tiến hành không đúng luật không.

Vai trò với tư cách Luật sư Nhà nước

Khi thực hiện nhiệm vụ với tư cách Luật sư Nhà nước, các Công tố viên Hàn Quốc có trách nhiệm tham gia vào việc dự thảo và tranh luận về những dự luật, thực hiện hay hướng dẫn chiến lược kiện tụng cho chính quyền trung ương hay địa phương nếu như chính quyền ở các cấp này có liên quan đến vụ kiện.

Thêm vào đó, Công tố viên còn cung cấp những lời khuyên pháp lý miễn phí cho những công dân để đảm bảo rằng họ có đại diện phù hợp và thoả mãn với những thủ tục tố tụng công minh. Khi cần thiết, các Công tố viên có thể phân công người bản địa của Tập đoàn trợ giúp pháp lý Hàn Quốc cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí.

Công tố viên cũng có trách nhiệm trợ giúp những cơ quan Chính phủ khác bao gồm cả các đại sự quán ở nước ngoài hoặc các tổ chức quốc tế ở nước ngoài khi họ yêu cầu cung cấp trợ giúp pháp lý.

Nghiên cứu và đào tạo

Nói đến tầm quan trọng về vai trò của Công tố viên là nói đến các áp lực liên tục được đặt ra để nhằm tăng cường tính chuyên môn và cạnh tranh của tất cả những Công tố viên tham gia vào hệ thống cơ quan công tố thông qua những khoá đào tạo tương ứng và thích hợp.

Nhằm mục đích này, trước khi bổ nhiệm và trong suốt sự nghiệp của mình, tất cả các Công tố viên và trợ lý của họ phải trải qua những chương trình đào tạo khác nhau cũng như các cuộc hội thảo do Viện nghiên cứu và đào tạo tư pháp tổ chức, nơi có trách nhiệm đào tạo cho tất cả những nhân viên gắn với Bộ Tư pháp. Chương trình này bao gồm các khoá đào tạo cơ bản và nâng cao nhằm cải thiện khả năng chuyên môn trong một số lĩnh vực đặc trưng như tội phạm tài chính, tội phạm bạo lực, tội phạm về an ninh công cộng, tội phạm về sức khoẻ và môi trường.

Mỗi Công tố viên cũng được yêu cầu phải qua một khoá đào tạo nghề nghiệp trong những ngành khác nhau bao gồm cả lĩnh vực tin học. Hơn nữa, hiện nay, hàng năm có hơn 40 Công tố viên được gửi đến các trường đại học danh tiếng để nghiên cứu luật so sánh và những kiến thức tổng quát về những vấn đề của thế giới.

Viện công tố tối cao của Hàn Quốc đã có những nỗ lực to lớn trong việc phát triển và cập nhật thông tin quản lý của mình cũng như hệ thống tin học đã được thành lập từ năm 1994.

Tất cả các dữ liệu hay vật chứng của Viện công tố được lưu trữ trong kho dữ liệu điện tử trong máy tính chủ ở Viện công tố tối cao. Bằng việc xây dựng lên một hệ thống thông tin liên lạc tốc độ cao có khả năng kết nối với tất cả các Viện công tố, các thư viện điện tử, quản lý thông tin và hệ thống thống kê tự động, quá trình tin học hoá đã đã trở nên dễ dàng với tất cả các Công tố viên vào năm 2001.

Trong quá rình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, các Công tố viên Hàn Quốc luôn cố gắng tìm hiểu sự thật của vụ án và bảo vệ các quyền con người của công dân thông qua việc thu thập và phân tích chứng cứ bằng cách sử dụng các phương pháp khoa học.

Từ những nhu cầu đó, Viện công tố tối cao Hàn Quốc đã có nhiều nỗ lực trong việc thành lập ra một số Phòng thí nghiệm về một vài lĩnh vực như: phân tích ADN, kiểm tra tài liệu, phân tích âm thanh và thử kiểm tra mạch tim (máy kiểm tra nói dối v.v…).

Hợp tác quốc tế

Trong thời đại toàn cầu hóa, các Công tố viên Hàn Quốc đã tăng cường những nỗ lực của mình để đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm mà ngày nay đã trở nên mang tính xuyên quốc gia cũng như tổ chức chặt chẽ và phức tạp hơn cùng năm tháng bằng biện pháp hợp tác với các tổ chức quốc tế và Chính phủ nước ngoài.

Bộ Tư pháp Hàn Quốc đã ký nhiều Hiệp định tương trợ tư pháp và dẫn độ tội phạm với một số quốc gia trên thế giới và Viện công tố tối cao cũng đã có nhiều nỗ lực trong việc mở rộng những thoả thuận song phương với rất nhiều Cơ quan công tố trong khu vực và trên thế giới.

Thêm vào đó, Hàn Quốc cũng tham gia một cách tích cực vào các Hội nghị quốc tế cũng như các diễn đàn giải quyết những vấn đề về một số tội phạm như buôn bán ma tuý, vi phạm nhân quyền, tội phạm môi trường, gian lận thương mại quốc tế, ván đề trẻ vị thành niên phạm pháp và tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia v.v… để gia tăng hợp tác quốc tế trong việc ngăn chặn và đấu tranh chống tội phạm.

Về dẫn độ tội phạm, Hàn quốc đã ký Hiệp ước song phương với một số nước lớn trên thế giới và trong khu vực như Australia, Hoa Kỳ, Mexico, Trung Quốc, Nhật Bản, Indonesia, Canada, Thailand, Tây Ban Nha, Philippin, Chile…Còn trong lĩnh vực tương trợ tư pháp trong lĩnh vực hình sự Hàn Quốc đã ký hiệp ước song phương với Canada, Pháp, Anh, Mỹ, Nga, Hong Kong, Trung Quốc… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong cuộc đấu tranh chống tội phạm chung trên phạm vi toàn cầu.

So sánh luật sư và công tố viên

Giống nhau giữa Luật sư và công tố viên

– Đều có quyền độc lập thu thập chứng cứ và trình bày chứng cứ tại phiên Tòa và được tòa án tạo điều kiện để thực hiện điều đó.

– Theo nguyên tắc tranh tụng, các bên đều không có trách nhiệm đơn phương đưa ra chứng cứ cho bên kia.

– Cả hai bên đều có quyền thu thập và xem xét hồ sơ do một bên thu thập được.

Khác nhau giữa Luật sư và công tố viên

Tiêu chí

Công tố viên

Luật sư bào chữa

Mục đích hoạt động

Nhân danh Nhà nước để thực hiện truy tố người phạm tội ra xét xử
Thay người bị buộc tội bảo vệ quyền và lợi ích của họ

Quyền hạn

Có quyền tiến hành điều tra, truy tố người phạm tội ra xét xử.

Công tố viên có quyền bác bỏ vì lý do chưa được biết về chứng cứ mà luật sư bào chưa trình tòa án

Quyền tham gia hoạt động khám xét, thu giữ, yêu cầu và kiểm tra vật chứng, chất vấn người làm chứng.

Vị trí trong hoạt động tố tụng

Người tiến hành hoạt động tố tụng
Người tham gia hoạt động tố tụng

Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn về Công tố viên là gì?, mọi vấn thắc mắc hay cần giải đáp chi tiết xin vui lòng liên hệ trực tiếp để được hỗ trợ.