✅ Open Source là gì? Lợi ích và cách dùng mã nguồn mở – Tanca

Ngày cập nhật 20/03/2023

Open Source là gì? Open Source – mã nguồn mở là xu hướng phát triển trong ngành công nghệ thông tin hiện đại. Nó được ứng dụng trong lĩnh vực lập trình phần mềm, thiết kế và quản trị website. Đồng thời được dự đoán là tương lai của sự phát triển công nghệ phần mềm với nhiều tính năng ưu việt. Cùng Tanca tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây bạn nhé!

Open Source là gì?

Open Source (mã nguồn mở) là phần mềm có mã nguồn (source code) cho phép người dùng tải về, chỉnh sửa và nâng cấp thêm các tính năng cần thiết cho nhu cầu sử dụng thực tế.

Mã nguồn mở đa số được phát hành miễn phí, thuộc quyền sở hữu và quản lý của các tên tuổi lớn trong lĩnh vực công nghệ. Trong một số trường hợp, mã nguồn mở còn được các nhà lập trình phát triển, tạo ra sự khác biệt so với phiên bản gốc.

Open Source được ứng dụng phổ biến trong thiết kế website. Mục đích xây dựng giao diện chuẩn SEO, cung cấp các tính năng đáp ứng nhu cầu người dùng. Một số source code phổ biến như Magento, Drupal, WordPress,…

Theo đó các lập trình viên không cần phải tốn thời gian viết code mà chỉ cần sử dụng các mã nguồn có sẵn và chỉnh sửa cho phù hợp với nhu cầu.

Xem thêm: Hiểu tổng quan về Deep Learning và ứng dụng

Lợi ích khi sử dụng Open Source software là gì?

Trong thiết kế web và phần mềm ứng dụng hiện nay, Open Source được ứng dụng khá phổ biến. Dưới đây là một vài lý do tại sao người dùng lại ưa chuộng mã nguồn mở:

Khả năng quản lý và kiểm soát cao

Lý do đầu tiên khiến mã nguồn mở được các chuyên gia ưa chuộng là khả năng quản lý và kiểm soát sản phẩm của nó. Họ có thể cấp phép cho bên nào hoạt động, bên nào ngừng hoạt động. Về phía người dùng, mặc dù rất ít người biết về Open source nhưng họ cũng được hưởng rất nhiều lợi ích từ việc sử dụng open source.

Sáng tạo không giới hạn

Vì được thiết kế dựa trên nguyên tắc mở nên nhiều người có thể nghiên cứu và thử nghiệm nhiều cải tiến để tạo ra phần mềm tốt hơn. Cung cấp nhiều tính năng tuyệt vời, tạo điều kiện sáng tạo vô hạn.

Đây vừa là thử thách, vừa là niềm phấn khích cho những lập trình viên muốn thỏa sức sáng tạo trong nhiều năm.

Mức độ bảo mật cao

Khá trái ngược với cái tên Open Source, nó lại có độ an toàn và bảo mật rất cao, đôi khi còn tốt hơn cả những phần mềm độc quyền khác. Lý do là vì nhiều lập trình viên có thể tập trung làm việc trên cùng một phần mềm mã nguồn mở mà không cần xin phép tác giả gốc.

Họ có thể thoải mái cập nhật, nâng cấp, sửa chữa phần mềm mã nguồn mở đó nhanh hơn.  Bảo mật tốt hơn so với phần mềm có bản quyền phải mất nhiều thời gian chờ cấp phép. Có thể hiểu rằng khi nhiều người cùng tập trung chăm chút cho một sản phẩm thì nó sẽ trở nên hoàn thiện hơn những sản phẩm khác.

Tính ổn định tốt

Nhiều người sử dụng mã nguồn mở vì khả năng hỗ trợ nhiều công ty và doanh nghiệp trong các dự án dài hạn quan trọng. Khi bạn muốn mở rộng, cải tiến các chức năng của website công ty sau nhiều năm hoạt động, đội ngũ lập trình viên trong công ty có thể phóng tác mã nguồn mở để đáp ứng nhu cầu này một cách nhanh chóng hơn.

Xem thêm: Phân loại và cách hoạt động của Managed Service Provider

Hạn chế của các phần mềm nguồn mở

Trong khi các giấy phép nguồn mở đã làm cho phần mềm có giá phải chăng hơn và đóng góp lớn vào sự phát triển công nghệ. Chính vì được sử dụng quá rộng rãi nên dẫn đến nhiều ý kiến trái chiều về sự tiêu cực mà nó mang đến.

Điều này xuất phát từ việc không có quy định chặt chẽ có thể dẫn đến nhiều vấn đề liên quan pháp lý. Hơn nữa, việc xác định phần mềm nào nên là nguồn mở và phần mềm nào không nên vẫn là một chủ đề khó và được tranh luận sôi nổi.

Để cố gắng giải quyết cuộc tranh luận, cộng đồng open source đã triển khai các lược đồ phân loại. Thông thường, chúng ta sẽ phải phụ thuộc vào các thuật ngữ copyleft để xác định các trường hợp sử dụng thích hợp cho mô hình phát triển phần mềm nguồn mở.

Nếu người dùng cuối vi phạm các tiêu chuẩn này, họ sẽ vi phạm bản quyền. Điều này tương tự như việc họ sử dụng giấy phép độc quyền mà không được phép.

Xem thêm: Machine Learning là gì?

Một số ứng dụng của open source software

Công nghệ nguồn mở không giới hạn ở các công cụ phát triển phần mềm. Có một số phần mềm phổ biến khác là mã nguồn mở. Những ví dụ bao gồm:

Phần mềm RedHat: Nền tảng phần mềm mã nguồn mở của IBM và công cụ phái sinh hỗ trợ nhiều ứng dụng năng suất cấp doanh nghiệp.

LibreOffice: Một bộ ứng dụng văn phòng mã nguồn mở, khá tương đồng với các chương trình Microsoft Office.

Chương trình thao tác hình ảnh GNU: Một công cụ xử lý hình ảnh nguồn mở từ GNU với các thành phần tương tự như Adobe Photoshop.

Trình phát phương tiện VLC: Trình phát tệp âm thanh và video mã nguồn mở.

Xem thêm: Mô hình Software as a Service hoạt động như thế nào?

Những nhận định sai lầm phổ biến về mã nguồn mở

Kiến thức và thông tin liên quan đến mã nguồn mở là vô cùng đa dạng. Điều chúng ta cần làm là tìm hiểu những chi tiết mới giúp chúng ta có những hiểu biết đúng đắn. Nhận diện những hiểu lầm kinh điển mới giúp bạn có được cái nhìn tổng quan và chính xác hơn.

Nguồn mở không an toàn

Một rào cản ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng mã nguồn mở của nhiều công ty chính là cho rằng nó không an toàn, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó dễ dẫn đến những tác động tiêu cực. 

Khi mã nguồn mở được cung cấp công khai, được sử dụng bởi bất kỳ người dùng nào, thì cũng có khả năng xảy ra các mối đe dọa nhất định từ tin tặc.

Tuy nhiên, trên thực tế, khả năng truy cập rộng rãi của nguồn mở là hiển nhiên. Đồng thời, nó cũng có thể tạo điều kiện cho các nhà phát triển thực hiện phát hiện lỗi hiệu quả. Tuy nhiên, qua sự khám phá đó, việc cải tiến, nâng cấp để tạo ra những sản phẩm tốt hơn, bảo mật cao hơn là điều có thể khắc phục được.

Hoàn toàn miễn phí

Với mã nguồn mở, chúng ta có thể chia sẻ và sử dụng nó một cách tự do. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng hoàn toàn miễn phí. Bằng chứng là đã có rất nhiều công ty, đơn vị kiếm bộn tiền thông qua các dự án phần mềm miễn phí mà họ tạo ra và cung cấp ra thị trường.

Thông thường, đối với các mã nguồn mở, khi tung ra thị trường, các đơn vị đều được cung cấp thêm các tính năng, hỗ trợ hữu ích hoặc tạo phiên bản cộng đồng hỗ trợ,… Tất nhiên, nếu muốn sử dụng, bạn phải trả phí.

Các chi phí để phát triển các tính năng hỗ trợ nâng cao, hay bảo trì, hỗ trợ,… sẽ ngốn của người dùng một khoản tiền nhất định.

Các công ty phần mềm không dùng mã nguồn mở

Xuất hiện từ những năm 1990 và được sử dụng rộng rãi cho đến tận bây giờ. Mã nguồn mở đã trở nên phổ biến trong các tổ chức lớn nhỏ, trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Ngay cả những công ty hoạt động với nguyên tắc coi trọng bảo mật như Facebook, Google, Amazon hay Microsoft.

Có quá nhiều công ty phần mềm lớn sử dụng nguồn mở để hỗ trợ công việc của họ. Ngoài các công ty phần mềm nổi tiếng, một số đơn vị nổi tiếng như Sở giao dịch chứng khoán New York, hay các ngân hàng lớn ở Phố Wall….đều sử dụng mã nguồn mở một cách phù hợp cho yêu cầu thực tế của công việc của mình.

Mã nguồn mở không có giấy phép

Nếu cho rằng mã nguồn mở khi được cung cấp ra thị trường, đáp ứng nhu cầu của người dùng thì không được cấp phép thì đó thực sự là một quan niệm sai lầm. Sự khác nhau của nó với phần mềm độc quyền đó là chúng được cấp phép với các điều khoản sử dụng đầy đủ và rõ ràng, không được chào bán và mua bán như một loại hàng hóa.

Giấy phép cho mã nguồn mở được đảm bảo có các điều khoản và quy tắc chi tiết về cách sử dụng hoặc sửa đổi mã, buộc người dùng phải tuân thủ đầy đủ. Nhà cung cấp nguồn mở vẫn có thể tính phí giấy phép phần mềm nhưng vẫn đảm bảo đó là nguồn mở.

Miễn phí được áp dụng để đảm bảo người dùng có thể thoải mái truy cập và tự thay đổi khi có nhu cầu. Tuy nhiên, bạn phải trả phí nếu muốn có giấy phép mới để quá trình này hiệu quả và chủ động hơn.

Chất lượng không đảm bảo

Nếu bạn nghĩ rằng mã nguồn mở có thể được sử dụng tự do, cho mọi đối tượng người dùng mà không có bất kỳ sự đảm bảo nào về an toàn thông tin thì bạn đã hoàn toàn sai lầm.

Thực tế là nhiều quốc gia hiện nay chứng nhận Nguồn mở an toàn hơn phần mềm độc quyền.

Có khả năng giảm bớt sự phụ thuộc vào tính độc quyền, giúp đáp ứng tốt nhu cầu của người dùng, tính bảo mật cao là những gì mã nguồn mở mang lại. Điều đó làm cho phần mềm được đánh giá cao hơn, ứng dụng tin tưởng hơn và đáng tin cậy hơn.

Thường phức tạp và kỹ thuật

Nhiều người vẫn thường nghĩ Open Source chỉ phù hợp với những lập trình viên chuyên nghiệp. Đây là một trong những quan điểm sai lầm trầm trọng nhất khi nhắc đến open source.

Tuy nhiên, quan điểm này thực sự là một quan điểm này là hoàn toàn sai lầm. Mỗi người dùng có thể đang sử dụng nhiều phần mềm ứng dụng web mã nguồn mở. Đó có thể là trình duyệt web trên Google Chrome, Firefox,… hay đến các phần mềm chụp ảnh kỹ thuật số, tạo video, game,…

Do đó, nó trở nên phổ biến, có thể phù hợp với nhu cầu và yêu cầu thực tế của nhiều đối tượng người dùng chứ không riêng gì lập trình viên.

Nguồn mở là sẽ sớm lỗi thời 

Chính thức xuất hiện từ những năm 1990 trở lại đây. Điều đó chứng tỏ mã nguồn mở đã hình thành và phát triển gần 30 năm. Nó cho thấy sức sống bền bỉ, lâu dài của mã nguồn mở.

Việc thương mại hóa nguồn mở ngày càng nhiều và có sự tăng trưởng qua các năm. Điều đó cho thấy tầm ảnh hưởng và tầm quan trọng của Open Source. Vì vậy, đối với những ý kiến cho rằng mã nguồn mở chỉ là một trào lưu, một mốt nhất thời là hoàn toàn sai lầm.

Với sức sống bền bỉ, ngày càng đa dạng, nhiều ứng dụng hơn, chúng ta có thể thấy ý nghĩa của nó trong thời đại công nghệ thông tin. Nó xuất hiện ở khắp mọi nơi, chúng ta cần sử dụng nó hàng ngày và đôi khi cũng không thể nhận biết được.

Xu hướng phát triển của Open Source trong tương lai

Có nhiều lý do khiến mọi người chọn nguồn mở thay vì phần mềm độc quyền, nhưng những lý do phổ biến nhất là:

Đánh giá công bằng: Do mã nguồn có thể truy cập miễn phí và cộng đồng mã nguồn mở rất tích cực nên mã nguồn mở được các nhà phát triển tích cực thử nghiệm và cải tiến.

Tính minh bạch: Cần biết chính xác loại dữ liệu nào đang di chuyển đến đâu hoặc loại thay đổi nào đã xảy ra trong mã? Nguồn mở cho phép bạn tự kiểm tra và giám sát mà không cần phải phụ thuộc vào nhà cung cấp.

Độ tin cậy: Mã độc quyền dựa vào một tác giả hoặc công ty duy nhất kiểm soát nó để giữ cho nó được cập nhật, vá lỗi và hoạt động. Mã nguồn mở tồn tại lâu hơn ý định ban đầu của tác giả vì nó được cập nhật liên tục thông qua các cộng đồng nguồn mở đang hoạt động.

Các tiêu chuẩn mở và đánh giá ngang hàng đảm bảo rằng mã nguồn mở được kiểm tra một cách thích hợp và thường xuyên.

Tính linh hoạt: Do nhấn mạnh vào sửa đổi, bạn có thể sử dụng nguồn mở để giải quyết các vấn đề cho doanh nghiệp hoặc cộng đồng của mình. Bạn không bị hạn chế sử dụng mã theo bất kỳ cách cụ thể nào và bạn có thể dựa vào sự hỗ trợ, đánh giá của cộng đồng khi triển khai các giải pháp mới.

Chi phí thấp hơn: hoàn toàn có thể sử dụng miễn, hoặc chỉ cần cần trả một khoản nhỏ để sử dụng các tính năng nâng cấp hơn.

Không có nhà cung cấp chính: Tự do cho người dùng, theo đó bạn có thể mang mã nguồn mở của mình đi bất cứ đâu và sử dụng cho mọi thứ, mọi lúc.

Như vậy qua bài viết trên Tanca đã giới thiệu đến quý bạn đọc về khái niệm về Open Source là gì cũng như các thông tin liên quan. Mong rằng những chia sẻ của chúng tôi sẽ mang đến cho bạn cái nhìn tổng quan, chi tiết và chính xác hơn về vai trò của mã nguồn mở trong sự phát triển của công nghệ phần mềm.