Ẩm thực Huế trong di sản văn hóa dân tộc.

Ẩm thực Huế với những thành tựu có giá trị độc đáo đã trở thành nghệ thuật ẩm thực, là một trong những thành tố quan trọng của văn hóa Huế và văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Bánh hoa sen

Ẩm thực Huế không chỉ là sản phẩm của cư dân nhiều thế hệ ở Huế, mà còn là sự tiếp nối và phát triển của ẩm thực người Việt ở phía Bắc, tiếp thu và dung hợp một số thực phẩm và món ăn của phương Nam (như bánh tráng cuốn gốc Bình Định, trái măng cụt – Giáng châu, cá thát lát, món tôm chua gốc Nam Bộ…), chứa đựng những giá trị bản địa tiêu biểu của cư dân Đông Nam Á và cư dân khu vực lúa nước ở Á Đông, thể hiện rõ tính gia tộc, tính cộng đồng trong phong cách ẩm thực Việt Nam.

Dòng chảy của ẩm thực Huế đã từng lan tỏa đến trong Nam, ngoài Bắc. Ẩm thực dân gian Huế đa dạng, chi phối mạnh đến tính chất đặc thù của ẩm thực miền Trung và tạo được ảnh hưởng khá rộng trong cả nước. Ẩm thực cung đình Huế được ghi chép cụ thể trong các tư liệu thư tịch, có tính biên niên sử, có đủ chi tiết về thiết chế ẩm thực, về thực đơn hàng trăm món ăn sang trọng, về thể thức, nghi lễ ăn uống trong cung đình, là một kho tư liệu quý, phản ánh thành tựu của văn hóa ẩm thực Việt Nam. Món chay nấu theo lối Huế vừa mang đạo vị Phật giáo xứ Huế, vừa có phong vị ảnh hưởng của cung đình; món ăn đa dạng, lành tính và ngon miệng, có sức hấp dẫn người dùng, kể cả du khách khi đến Huế. Những món ăn đặc sản Huế, chè Huế, bánh Huế, bún bò Huế đã trở thành thương hiệu phổ biến ở nhiều nơi, cả trong và ngoài nước.

Những thành tựu về tính thẩm mỹ “ăn bằng mắt”, tính khoa học điều hòa âm – dương, hàn – nhiệt (người bị sốt, đau đầu – dương phải ăn cháo hành – âm; người cảm lạnh – âm phải ăn cháo gừng – dương; thịt vịt – hàn phải chấm nước mắm gừng – nhiệt…), tính dinh dưỡng hợp lý chất bột – chất đạm – chất rau trong ẩm thực Huế là một hiện tượng ẩm thực đặc sắc đang được các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, tổng kết.

Kỹ thuật chế biến món ăn Huế tinh tế, mang tính sáng tạo không chỉ dừng lại trong các món ăn truyền thống, món ăn địa phương. Người Huế, nhất là phụ nữ, vốn say mê chế biến, có khả năng tiếp tục làm mới, nâng cao món ăn đã có, sáng tạo thêm món mới, tiếp nhận tinh hoa ẩm thực từ các nơi để đa dạng vốn tài sản ẩm thực của mình và không ngừng phát triển ẩm thực Huế trong đời sống đương đại. Với vị thế là vùng đất cố đô, một trung tâm văn hóa du lịch, thành phố Festival, ẩm thực Huế đang có điều kiện để trở thành một tài nguyên du lịch của xứ Huế, đóng góp vào quá trình phát triển của văn hóa Huế và văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Nếu được nghiên cứu thấu đáo, tổng kết có hệ thống, ẩm thực Huế sẽ trở thành một di sản văn hóa độc đáo của Việt Nam và Đông Á, có khả năng được nhìn nhận như một tài sản văn hóa quý giá của thế giới.