Bài tập, phương pháp điều chế và ứng dụng của este hay, chi tiết

Bài giảng: Bài toán thủy phân Este, chất béo – Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Phương pháp giải

1. Điều chế este

* Phản ứng giữa axit và rượu

– Từ axit đơn chức và rượu đơn chức:

RCOOH + R’OH
RCOOR’ + H2O

HCl + ROH
RCl + H2O

– Từ axit đơn chức và rượu đa chức:

nRCOOH + R’(OH)n
(RCOO)nR’ + nH2O

– Từ axit đa chức và rượu đơn chức:

R(COOH)n + nR’OH
R(COOR’)n + nH2O

– Từ axit đa chức và rượu đa chức:

mR(COOH)n + nR’(OH)m
Rm(COO))nmR’n + nmH2O

* Phản ứng giữa anhiđric axit và rượu

(RCO)2O + R’OH
RCOOR’ + RCOOH.

*Phản ứng giữa axit và hiđrocacbon chưa no

RCOOH + CH≡CH
RCOOCH=CH2

*Phản ứng giữa muối natri của axit và dẫn xuất halogen

RCOONa + R’X ⟶ RCOOR’ + NaX.

* Lưu ý: Điều chế este của phenol

– Các este chứa gốc phenyl không điều chế được bằng phản ứng của axit cacboxylic với phenol mà phải dùng anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol.

(CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH

2. Ứng dụng của este

– Làm dung môi: Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử, nên được dùng làm dung môi (ví dụ: butyl và amyl axetat được dùng để pha sơn tổng hợp)

– Sản xuất nhiều chất quan trọng: Poli (metyl acrylat) và poli (metyl metacrylat) dùng làm thủy tinh hữu cơ. Poli (vinyl axetat) dùng làm chất dẻo, hoặc thủy phân thành poli (vinyl ancol) dùng làm keo dán.

– Một số este của axit phtalic được dùng làm chất hóa dẻo, làm dược phẩm.

– Một số este có mùi thơm của hoa quả được dùng trong công nghiệp thực phẩm (bánh kẹo, nước giải khát) và mĩ phẩm (xà phòng, nước hoa,…).

Ví dụ: Isoamyl axetat: CH3COOCH2CH2(CH3)2: mùi chuối, dùng trong thực phẩm

Geranyl axetat: CH3COOC10H17: mùi hoa hồng, dùng trong mĩ phẩm…

Câu hỏi minh họa

Câu 1. Propyl fomat được điều chế từ

A. axit fomic và ancol metylic.

B. axit fomic và ancol propylic.

C. axit axetic và ancol propylic.

D. axit propionic và ancol metylic.

Hiển thị đáp án

Đáp án B

HCOOH + C3H7OH
HCOOC3H7 + H2O

Câu 2. Thủy phân este C4H6O2 (xúc tác axit) được hai chất hữu cơ X, Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y. Vậy X là :

A. anđehit axetic.     B. ancol etylic.

C. axit axetic.     D. axit fomic.

Hiển thị đáp án

Đáp án A

CH3COOCH=CH2 + H2O
CH3COOH (Y) + CH3CHO (X)

Câu 3. Thủy phân este E có công thức phân tử C4H8O2 với xúc tác axit vô cơ loãng, thu được hai sản phẩm hữu cơ X, Y (chỉ chứa các nguyên tử C, H, O). Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y. Este E là :

A. propyl fomat.     B. etyl axetat.

C. isopropyl fomat.     D. metyl propionat.

Hiển thị đáp án

Đáp án B

X là C2H5OH

Y là CH3COOH

Este ban đầu là CH3COOC2H5. Từ X lên men giấm tạo ra Y.

CH3COOC2H5 + H2O
CH3COOH (Y) + C2H5OH (X)

C2H5OH + O2 → CH3COOH + H2O

Câu 4. Phương pháp thường dùng để điều chế este của ancol là:

A. Đun hồi lưu ancol với axit hữu cơ, có H2SO4 đặc xúc tác.

B. Thực hiện phản ứng xà phòng hóa.

C. Cho anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với ancol.

D. Thực hiện phản ứng khử.

Hiển thị đáp án

Đáp án A

Câu 5. Để điều chế phenyl axetat có thể dùng phản ứng nào sau đây?

A. CH3COOH + C6H5OH → CH3COOC6H5 + H2O

B. CH3OH + C6H5COOH → C6H5COOCH3 + H2O

C. (CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH

D. CH3COOH + C6H5Cl → CH3COOC6H5 + HCl

Hiển thị đáp án

Đáp án C

Các este chứa gốc phenyl không điều chế được bằng phản ứng của axit cacboxylic với phenol mà phải dùng anhidrit axit hoặc clorua axit tác dụng với phenol.

(CH3CO)2O + C6H5OH → CH3COOC6H5 + CH3COOH

Câu 6. Cho sơ đồ điều chế chất E từ metan như sau:

Metan
A → B → C → D
E

Vậy chất E là:

A. C2H5OH

B. CH3COOH

C. HCOOCH3

D. CH3CHO

Hiển thị đáp án

Câu 7. Dầu chuối được dùng trong thực phẩm là este có tên:

A. Isoamyl axetat     C. Etyl butyrat

B. Metyl fomat     D. Geranyl axetat

Hiển thị đáp án

Đáp án A

Dầu chuối: Isoamyl axetat

Câu 8. Khi nói về ứng dụng của este, phát biểu nào sau đây là đúng:

A. Một số este có mùi thơm được dùng trong công nghiệp thực phẩm và mĩ phẩm.

B. Este được dùng làm dung môi do có khả năng tan tốt trong nước.

C. Poli(metyl metacrylat) được dùng làm chất hóa dẻo và dược phẩm.

D. Isoamyl axetat là este có mùi hoa hồng, được ứng dụng trong công nghiệp mĩ phẩm.

Hiển thị đáp án

Đáp án A

B. Sai: Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ nên được dùng làm dung môi

C. Sai: Poli(metyl metacrylat) được dùng làm thủy tinh hữu cơ

D. Sai: Isoamyl axetat là este có mùi chuối

Câu 9. Este được dùng làm dung môi là do:

A. Este thường có mùi thơm dễ chịu.

B. Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử.

C. Este có nhiệt độ sôi thấp.

D. Este là chất lỏng, nhẹ hơn nước, rất ít tan trong nước.

Hiển thị đáp án

Đáp án B

Este có khả năng hòa tan tốt các chất hữu cơ, kể cả hợp chất cao phân tử nên được dùng làm dung môi

Câu 10. Thuỷ tinh hữu cơ có thể được điều chế từ monome nào sau đây?

A. Axit acrylic     B. Metyl metacrylat

C. Axit metacrylic     D. Etilen

Hiển thị đáp án

Đáp án B

Poli (metyl acrylat) và poli (metyl metacrylat) dùng làm thủy tinh hữu cơ.

Poli (vinyl axetat) dùng làm chất dẻo, hoặc thủy phân thành poli (vinyl ancol) dùng làm keo dán.

Bài giảng: Tổng hợp bài tập Este – Lipit – Cô Nguyễn Thị Thu (Giáo viên VietJack)

Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 12 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:

Mã giảm giá Shopee mới nhất Mã code

este-lipit.jsp