Bảo vệ di sản, trách nhiệm của cộng đồng
Để nâng cao hơn nữa trách nhiệm của cộng đồng, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 109/2017/NĐ-CP quy định về bảo vệ và quản lý Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Việt Nam (gọi chung là di sản thế giới).
Bảo vệ và phát triển di sản là trách nhiệm và niềm tự hào chung của cả cộng đồng
Theo nghị định, khu vực di sản thế giới được bảo vệ như đối với khu vực bảo vệ I của di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa. Vùng đệm của khu vực di sản thế giới được bảo vệ như đối với khu vực bảo vệ II của di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa. Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đối với việc lập quy hoạch tổng thể di sản thế giới theo quy định của pháp luật về quy hoạch và pháp luật về di sản văn hóa.
Nghị định cũng quy định cụ thể nhiệm vụ của tổ chức được giao quản lý, sử dụng di sản thế giới. Cụ thể, tổ chức được giao quản lý, sử dụng di sản thế giới có nhiệm vụ lập phương án và tổ chức triển khai thực hiện phương án bảo vệ và quản lý di sản thế giới ngắn hạn, trung hạn và dài hạn sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Bên cạnh đó, tổ chức giám sát định kỳ tình trạng bảo tồn của di sản thế giới, kịp thời ngăn chặn hành vi xâm hại di sản thế giới và báo cáo tới cơ quan có thẩm quyền những nguy cơ gây ảnh hưởng xấu tới di sản thế giới. Nghị định cũng quy định rõ, tổ chức được giao quản lý, sử dụng di sản thế giới được tổ chức bán vé, thu phí tham quan và dịch vụ; quản lý, sử dụng nguồn thu theo quy định của pháp luật.
Tham gia quản lý, liên kết và giám sát các hoạt động đầu tư, bảo vệ môi trường, bảo tồn và phát triển sinh vật trong khu vực di sản thế giới và vùng đệm của khu vực di sản thế giới; phối hợp với các cấp, các ngành có liên quan kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế – xã hội trong khu vực di sản thế giới và vùng đệm của khu vực di sản thế giới…
Theo các chuyên gia, nước ta là một đất nước có nền di sản thiên nhiên đa dạng và phong phú, với hơn 20 di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đã được UNESCO vinh danh, hơn 4 vạn di tích phân bố ở khắp mọi miền đất nước. Đây là những nguồn lợi vô giá do thiên nhiên ưu đãi, ban tặng. Để phát huy tiềm năng và lợi thế sẵn có, vì một hành tinh xanh, chúng ta đã và đang từng bước bảo tồn, phát huy các di sản thiên nhiên một cách khoa học, hợp lý để ngày càng mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế – xã hội nước nhà.
Việc gìn giữ và bảo vệ các di sản là trách nhiệm chung của mỗi người dân. Nghị định 109/2017/NĐ-CP là hành lang pháp lý rõ ràng, mạnh mẽ hơn để mỗi người cùng chung tay bảo vệ di sản. Có thể thấy, bảo vệ, bảo tồn các di sản văn hóa thiên nhiên gắn với quyền con người, lợi ích của cộng đồng, phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương quản lý, giữ gìn di sản, bảo vệ môi trường, hòa bình… là mục tiêu quan trọng mà các quốc gia thành viên Công ước Di sản thế giới đang hướng tới.
Ngoài ra, nghị định cũng cho phép tổ chức quản lý tổ chức hoặc liên kết tổ chức các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, trưng bày, giới thiệu về di sản thế giới; nghiên cứu, sưu tầm, tư liệu hóa, lưu trữ tài liệu về di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể liên quan phục vụ công tác bảo quản, tu bổ, phục hồi, tôn tạo di sản thế giới; bảo quản, nghiên cứu, sưu tầm di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, mẫu vật địa chất, động vật, thực vật tại di sản thế giới và trưng bày, triển lãm lưu động bên ngoài phạm vi di sản thế giới; tổ chức trình diễn, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể gắn với di sản thế giới.
Hướng dẫn, thuyết minh phục vụ khách tham quan du lịch tại di sản thế giới; tổ chức hoặc liên kết tổ chức hoạt động du lịch dịch vụ phục vụ công chúng tham quan, nghiên cứu, học tập, giải trí tại di sản thế giới; đánh giá tác động của hoạt động du lịch đối với di sản thế giới và đề xuất phương án giảm thiểu tác động làm suy giảm giá trị nổi bật toàn cầu của di sản thế giới (nếu có).
Nghị định cũng quy định cụ thể trách nhiệm bảo vệ và quản lý di sản thế giới của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh và Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia.
