Biện pháp so sánh là gì? Cách đặt câu có biện pháp so sánh
Biện pháp so sánh là gì? Cấu tạo của biện pháp so sánh như nào? Cách đặt câu có sử dụng phép so sánh? Các từ dùng để so sánh? Mọi thắc mắc của bạn sẽ được DINHNGHIA.COM.VN giải đáp qua bài viết cụ thể dưới đây.
Biện pháp so sánh là gì?
So sánh là biện pháp tu từ được sử dụng nhằm đối chiếu các sự vật, sự việc này với các sự vật, sự việc khác giống nhau trong một điểm nào đó với mục đích tăng sức gợi hình và gợi cảm khi diễn đạt.
Mục đích của biện pháp so sánh là gì? So sánh giúp làm nổi bật một khía cạnh nào đó của sự vật và sự việc, qua đó nhấn mạnh đến ý tưởng và mục đích của người nói, người viết.
Dấu hiệu của biện pháp so sánh
Từ khái niệm biện pháp so sánh là gì trên đây, chúng ta cùng tìm hiểu về những dấu hiệu và đặc điểm của biện pháp so sánh qua việc xem xét một số ví dụ cụ thể dưới đây.
Phân tích ví dụ: Đôi mắt trong vắt như nước mùa thu
=> Sự vật được so sánh: Đôi mắt
=> Từ so sánh: như
=> Sự vật được dùng để so sánh: nước mùa thu
Dựa vào ví dụ trên có thể thấy rằng, cấu tạo của một câu có sử dụng biện pháp tu từ so sánh bao gồm: vế được so sánh và vế để so sánh. Giữa hai vế so sánh thường có dấu câu hoặc từ so sánh. Một số từ so sánh là: như, tựa như, như là, giống như, bao nhiêu…bấy nhiêu.
Dấu hiệu của biện pháp so sánh là gì? Đặc điểm của biện pháp so sánh như nào? – Để phân biệt trong câu có sử dụng biện pháp so sánh hay không, cần dựa vào các căn cứ:
- Có chứa các từ so sánh như: như, giống như, như là, bao nhiêu….bấy nhiêu, không bằng….
- Nội dung: có 2 sự vật có điểm tương đồng được so sánh với nhau.
Các kiểu so sánh thường gặp
Các phép so sánh là phần kiến thức đã được học ở Tiểu học, chúng ta cùng điểm qua một số phép so sánh phổ biến ngay sau đây nhé:
So sánh sự vật với sự vật
Ví dụ: Ngôi nhà to lớn như một tòa lâu đài
Mái tóc như chổi lông gà
Cảnh bình minh tựa như như bức tranh mùa xuân
Sự vật 1 (sự vật được so sánh)
Từ so sánh
Sự vật 2 (sự vật để so sánh)
Ngôi nhà
như
Tòa lâu đài
Mái tóc
như
Chổi lông gà
Cảnh bình minh
Tự như
Bức tranh mùa xuân
So sánh sự vật với con người
Ví dụ: Đứa trẻ tươi tắn như một nụ hoa chớm nở
Mẹ em như là một bảo bối thần kỳ
Cậu thanh niên giống như một ngọn núi sừng sững
Thân em như tấm lụa đào
Đối tượng 1
Từ so sánh
Đối tượng 2
Đứa trẻ (con người)
như
Nụ hoa chớm nở (sự vật)
Mẹ em (con người)
Như là
Bảo bối thần kỳ (sự vật)
Cậu thanh niên (con người)
Giống như
Ngọn núi sừng sững (sự vật)
Thân em (con người)
như
Tấm lụa đào
So sánh đặc điểm của 2 sự vật
Ví dụ: Tiếng suối trong như tiếng hát
Cánh đồng lúa vàng ươm như một dải lụa
Các ngón tay tròn đầy như là nải chuối
Sự vật 1
Đặc điểm so sánh
Từ so sánh
Sự vật 2
Tiếng suối
trong
như
Tiếng hát
Cánh đồng lúa
Vàng ươm
như
dải lụa
Các ngón tay
Tròn đầy
Như là
Nải chuối
So sánh âm thanh với âm thanh
Ví dụ: Tiếng chim trong như tiếng sáo
Tiếng hát thánh thót như tiếng họa mi
Tiếng trống dồn vang như tiếng sấm
Âm thanh 1
Từ so sánh
Âm thanh 2
Tiếng chim
như
Tiếng sáo
Tiếng hát
như
Tiếng họa mi
Tiếng trống
như
tiếng sấm
So sánh hoạt động với hoạt động
Ví dụ: Điệu múa của vũ công tựa như một con thiên nga đang xòe cánh
Con sóc chạy nhanh như bay
Sự vật/ con người 1
Hoạt động 1
Từ so sánh
Hoạt động 2
Sự vật 2
Vũ công
Điệu múa
Tựa như
Xòe (cánh)
Con thiên nga
Con sóc
Chạy
như
bay
Các hình thức trong biện pháp so sánh
Từ định nghĩa biện pháp so sánh là gì, dấu hiệu của so sánh và các kiểu so sánh, chúng ta cũng cần nắm được các hình thức được sử dụng trong biện pháp so sánh. Dựa theo mức độ so sánh, có thể phân thành:
- So sánh ngang bằng: thường chứa các từ: như, giống như, tựa như. Ví dụ: Môi đỏ như son, da trắng như tuyết, tóc đen như gỗ mun; Lông con mèo giống như một cục bông gòn trắng xóa.
- So sánh không ngang bằng: không bằng, chẳng bằng, hơn… Ví dụ: “Những ngôi sao thức ngoài kia/Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con”
Dựa vào đối tượng so sánh, có thể phân thành:
- So sánh giữa các đối tượng cùng loại: Ví dụ: Cô giáo em như là người mẹ
- So sánh giữa các đối tượng khác loại: Ví dụ: Lông con mèo như một cục bông gòn
- So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng: Ví dụ: Thân em như quả ấu gai
- So sánh cái trừu tượng với cái cụ thể: Ví dụ: Công cha như núi Thái Sơn / Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Luyện tập về biện pháp so sánh
Câu 1 + 2 SGK lớp 6 tập 2 trang 24:
- a) Hình ảnh so sánh được thể hiện qua:
- Trẻ em như búp trên cành
- Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận
- b) Sự vật được so sánh:
- Trẻ em được so sánh với búp trên cành thông qua từ so sánh là từ như
- Rừng đước được so sánh với dãy trường thành vô tận thông qua từ so sánh là từ như
- c) Giữa các sự vật so sánh có nét giống nhau:
- Trẻ em – búp trên cành: đều là những thế hệ non trẻ, cần được nâng niu, bảo vệ
- Rừng đước – dãy tường thành vô tận: đều vững chãi, cao lớn
- d) Tác dụng của biện pháp so sánh: làm nổi bật cái được nói đến, làm tăng sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt
Câu 2: SGK lớp 6 tập 2 trang 24
a)
Vế A (cái được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
Vế B (cái để so sánh)
Trẻ em
như
Búp trên cành
Rừng đước
Dựng lên cao ngất
như
Dãy tường thành vô tận
b)
Vế A (cái được so sánh)
Phương diện so sánh
Từ so sánh
Vế B (cái để so sánh)
Chí lớn cha ông
Trường Sơn
Lòng mẹ
Bao la sóng trào
Cửu Long
Con người
Không chịu khuất
như
Tre mọc thẳng
Câu 1: SGK lớp 6 tập 2 trang 25
- a) So sánh đồng loại:
- So sánh người với người : Cô giáo như mẹ hiền
- So sánh vật với vật: Tiếng mưa rơi như tiếng ai đang khóc
- b) So sánh khác loại
- So sánh vật với người: Thân em như tấm lụa đào – Ca dao
- So sánh cái cụ thể với cái trừu tượng: Công cha như núi ngất trời. Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông – Ca dao
Câu 2: SGK lớp 6 tập 2 trang 25
- Khoẻ như voi, khỏe như hổ
- Đen như mực, đen như cột nhà cháy
- Trắng như bông, trắng như tuyết
- Cao như núi, cao như cây sào
Câu 3: SGK lớp 6 tập 2 trang 25: Tìm câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh:
Trong bài “Bài học đường đời đầu tiên”
- Những ngọn cỏ…., y như có nhát dao vừa lia qua
- Hai cái răng ….. như hai lưỡi liềm máy làm việc.
- Cái chàng Dế Choắt….. như một gã nghiện thuốc phiện.
- Đã thanh niên rồi …… như người cởi trần mặc áo ghi-lê.
- Đến khi định thần lại……., như sắp đánh nhau.
- Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.
Trong bài “Sông nước Cà Mau”
- Càng đổ dần …….như mạng nhện.
- … ở đó tụ tập …..như những đám mây nhỏ.
- … cá nước bơi hàng đàn ….. như người bơi ếch .
- … trông hai bên bờ, rừng đước …. như hai dãy trường thành vô tận
- Những ngôi nhà ……như những khu phố nổi.
Trên đây là tổng hợp kiến thức về so sánh là gì và cách làm bài tập về biện pháp so sánh là gì. Hy vọng bài viết sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của mình. Nếu có thắc mắc hay câu hỏi nào liên quan đến chủ đề bài viết biện pháp so sánh là gì, hãy để lại bình luận ngay dưới đây, DINHNGHIA.COM.VN sẽ hỗ trợ giải đáp cho bạn!
