Bình Dương có lễ hội gì?

Bình Dương không chỉ gây ấn tượng bởi là vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với nền công nghiệp phát triển mà Bình Dương còn được biết đến với bề dày lịch sử, văn hóa phát triển rất phong phú, đa dạng, có nhiều nét chung hòa quyện vào lịch sử của văn hóa phương Nam nhưng vẫn giữ được những nét riêng rất độc đáo, tạo ấn tượng khó phai trong lòng nhiều người. Bình Dương còn được mệnh danh là vùng đất có lễ hội truyền thống tuy không nhiều như những nơi khác, nhưng lễ hội ở Bình Dương rất đặc trưng mang đậm bản sắc dân tộc. Bình Dương có lễ hội gì? Dưới đây là một số lễ hội truyền thống tại Bình Dương mời bạn cùng tìm hiểu nhé.

1

Lễ hội Miếu Ông Bổn – Bình DươngMục lục ẩn

1 Lễ hội Miếu Ông Bổn – Bình Dương

2 Lễ hội Kỳ Yên tại các đình thần – Bình Dương

3 Lễ hội “Lái Thiêu mùa trái chín” – Bình Dương

4 Lễ hội chùa Bà Thiên Hậu – Bình Dương

Lễ hội Miếu Ông Bổn được tổ chức hai kỳ cúng lễ hàng năm, một là vào mùa xuân là ngày mồng 2 tháng Giêng âm lịch, và kỳ thứ hai vào mùa thu là ngày mồng 4 tháng Bảy âm lịch. Lễ hội miếu Ông Bổn mang đậm chất văn hóa truyền thống, là dịp tri ân, tỏ lòng biết ơn đối với bậc thánh nhân, là để nhớ về cội nguồn và cầu mong tiền nhân phù hộ cho quốc thái dân an.

Đối với bộ phận người Hoa đang sinh sống tại Việt Nam, Ông Bổn mang ý nghĩa là “Ông tổ”, “Bổn” mang ý nghĩa là gốc. Ông Bổn chỉ là một biểu tượng chứ không phải là người cụ thể nào đó. Đa số người Hoa đều có quan niệm rằng “Ông Bổn” chính là “Phước Đức Chánh Thần”. Tuy nhiên mỗi nhóm người Hoa lại có những quan niệm và tín ngưỡng khác nhau về Ông Bổn.

Cũng giống như các đền Miếu của người Việt, các miếu thờ Ông Bổn đều tích hợp đa thần như Trương Thiên Sư (Trương Đạo Lăng – đời Hán), Bao Công (đời Tống), Cảnh Chủ Tôn Vương, Linh Từ Tôn Vương, Cửu Thiên Huyền Nữ….

Theo tục lệ tín ngưỡng của người Hoa, các vị thần Huyền Thiên Thượng Đế, Quan Âm Bồ Tát, Na Tra Thái Tử và Nam Triều Đại Đế vốn không được thờ cố định ở một địa phương mà được luân phiên ở các miếu thờ ở Thủ Dầu Một, Búng, Lái Thiêu, Tân Phước Khánh rước về thờ trong một năm và lễ hội được tổ chức vào ngày 25-2. Và như vậy, theo tục lệ phải cách bốn năm mới có lễ hội một lần. Lễ hội các đền miếu thờ Ông Bổn ở Bình Dương mang nội dung cúng tổ nghề gốm, tập trung chủ yếu người Hoa ở địa phương và các nơi khác. Lễ hội này của người Hoa ở Bình Dương còn mang tính chất tín ngưỡng phúc thần, bảo hộ cuộc sống và việc làm ăn của cộng đồng người Hoa trên đất Bình Dương.

Lễ hội các đền miếu thờ Ông Bổn của tỉnh Bình Dương mang ý nghĩa cúng tổ nghề gốm, tập trung chủ yếu là người Hoa ở địa phương và nhiều nơi khác trong toàn quốc. Lễ hội này của người Hoa tại Bình Dương vẫn giữ được tính chất tín ngưỡng phúc thần, bảo hộ cho người dân và giúp công việc làm ăn của cộng đồng người Hoa ở Bình Dương được tốt hơn.

Chương trình lễ hội có các nghi thức cúng tế theo Đạo giáo được các thầy pháp chuyên nghiệp cử hành. Kế đó sẽ là lễ rước kiệu của các vị thần, đoàn rước kiệu sẽ đi diễu hàng chục cây số trong suốt cả đêm, đi bao quanh khu vực có dân cư, không khí đám rước hết sức tưng bừng, náo nhiệt và rất hoành tráng. Trong lễ hội còn có múa lân sư rồng, hát Hồ Quảng, múa cù, đặc biệt là điệu múa hẩu luôn thu hút được sự quan tâm của đông đảo người xem.

Có thể nói lễ hội miếu Ông Bổn tại tỉnh Bình Dương tuy là một Lễ hội mang những nét đặc trưng của một dòng họ, một bang, một nghề nghiệp nhưng nó cũng đã thu hút được một lượng lớn người Hoa và người Việt cùng tham gia hưởng ứng, đã trở thành một ngày lễ hội lớn năm.

2

Lễ hội Kỳ Yên tại các đình thần – Bình Dương

Lễ Kỳ Yên (tại đình làng) hay các lễ cúng tế ( tại các miếu thờ phúc thần) đều mục đích tạo việc cho dân địa phương đến lễ bái cầu làng xóm bình yên, quốc gia thịnh vượng. Lễ Cầu Bông còn mang nét đặc trưng của nông nghiệp, lễ này có nghi tiết tế Thần Nông, Vũ Sư, Phong Bá, Lôi Công, Điển Di… cùng các vị thần sông núi để cầu mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu.

Ngày Kỳ yên cũng là ngày tế Tiền Hiền – Hậu Hiền, Tiền Bối – Hậu Bối … Đây là một nghi lễ bắt nguồn từ nếp nghĩ quý trọng công lao của các bậc tiên tổ có công, biểu thị tư tưởng truyền thống uống nước nhớ nguồn, một hình thức tri ân các bậc tiền nhân có công khai sáng bồi đắp cho địa phương.

Gần đây các đình trong tỉnh Bình Dương thịnh hành tục thờ phượng cúng tế các liệt sĩ, là con dân trong làng hy sinh vì sự nghiệp cứu nước và giữ nước. Hoặc các đình định ra nghi thức niệm hương tưởng nhớ đên Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vị lãnh tụ tài ba của dân tộc. Các tục lệ này bao hàm ý nghĩa cũng tương tự như tục lệ thờ cúng các danh nhân hữu công ở địa phương, cần duy trì và phát huy.

Theo tên gọi, “Kỳ yên” tức là “Cầu an”. Do đó ngoài nghi thức tế tự chính thống còn mang nhiều dạng tính ngưỡng dân gian. Như trong ngày Kỳ yên có lễ cúng miễu, có thể mời bà bống diễn xướng múa hát. Một số nơi ngày Kỳ yên có thể mời thầy Pháp đến làm lễ tống ôn, tá thổ. Một số nơi, nhiều nhà sư đến tụng kinh cầu an cho bà con trong làng trong xóm. Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng như thế vì xưa kia có nơi quan niệm chính thống đã lấn át các loại tín ngưỡng dân gian. Hơn nữa, càng về sau các loại nghi lễ không còn hợp thời, (như lễ Tống On, Tá Thổ) cũng bị trào lưu khoa học tấn công nên đã bị trừ. Thế nhưng từ khi kinh tế thị trường mở cửa thì các dạng tính ngưỡng dân gian này có khuynh hướng khôi phục.

Lễ hội là dịp trưng bày tài nghệ, sự khéo léo của dân chúng. Đây là dịp chị em phụ nữ thi tài làm bánh, thổi sôi (thông qua lễ vật dâng cúng). Đây là dịp các nghệ nhân giới thiệu tài chưng kết bằng hoa quả, cây lá, giới thiệu bộ đỉnh đồng, cái lọ cắm hoa… có một số nơi ngày Kỳ yên còn là dịp giới thiệu các loại trái cây đầu mùa… xa hơn có nơi còn tổ chức các trò chơi dân gian, đua ghe, đua xuồng, triển lãm gia súc, gia cầm… sau lễ hội ban tổ chức thường trích một phần quà phát thưởng (có thể là một khúc vải, một ít tiền) giá trị vật chất tuy không nhiều nhưng về tinh thần thì không có gì sánh được.

Nói đến lễ hội là nói đến tiệc tùng, hát xướng. Thế nhưng ở địa phương Bình Dương không có cảnh “chiếu trên, chiếu dưới” cũng không có cảnh “miếng thịt làng bằng một sàng xó bếp”. Lý do là theo tục lệ ở Nam bộ khi chức vụ cao được phần nhiều thì phải đóng góp nhiều. Hơn nữa, ngay từ khi những ngày đầu bị đô hộ, đình làng hội hè đã không còn do chính quyền địa phương trực tiếp quản lý. Do đó những người tham gia lễ hội có tính tự nguyện và bình đẳng, nhưng mang tính chiêu đãi thù tạc vui vẻ. Ở thị xã, thị trấn… cảnh ăn uống nhậu nhẹc say sưa trong ngày lễ hội đã bắt đầu lùi vào quá khứ.

Còn hát bội trong ngày Kỳ yên là chương trình văn nghệ mang tính nghi lễ gồm ba tiết mục: Khai chầu đại bội, hát tuồng và tôn vương, hồi chầu. Tiết mục cuối cùng mang tính chúc tụng. Tiết mục đầu tiên mang tính nghi lễ như tẩy uế, thử trống và đánh ba hồi trống khai tràng. Chương trình đại hội là chương trình văn nghệ gồm các điệu múa cung đình giải thích thuyết tạo lập vũ trụ theo Dịch lý từ Thái cực sinh Lưỡng Nghi, Tứ Tượng, Ngũ Hành. Tiếp theo chương trình đại hội là ba màn hát: hai màn đầu có thể là cảnh loạn lạc, người trung bị gian thần hãm hại, vua bị tiếm quyền. Nhưng màn cuối cùng bắc buộc chính nghĩa phải thắng gian tà. Như vậy chức năng hát bội cung đình không hoàn toàn là trò biểu diễn giúp vui mà còn mang tính nghi lễ. Như thế người cầm chầu là người thay mặt thần, thay mặt khán giả khen chê bằng tiếng trống.

“Nghe trống chiến chết điếng cái đầu, nghe trống chầu cái đầu láng mướt” là tâm trạng của dân làng trong ngày Kỳ yên. Xưa kia theo nguyên tắc “tam niên đáo lệ Kỳ yên”, tức là ba năm phải tổ chức Kỳ yên to, có tế lễ, có hát xướng. Thế nhưng sau giai đoạn chiến tranh kéo dài một phần truyền thống được khôi phục, nhưng nhìn chung chỉ mới có một số đình đủ điều kiện tổ chức theo lễ.

3

Lễ hội “Lái Thiêu mùa trái chín” – Bình Dương

Lễ hội “Lái Thiêu mùa trái chín” là một trong những hoạt động thường xuyên, định kỳ hằng năm của tỉnh Bình Dương. Chính thức diễn ra từ ngày 8/6 – 12/6/2013, lễ hội có trên 100 gian hàng chia thành nhiều khu vực. Khu vực chính của lễ hội là khu triển lãm và bày bán các loại trái cây đặc trưng của Lái Thiêu và một số tỉnh, thành trong vùng Đông – Tây Nam Bộ.

Lễ hội có nhiều hoạt động đặc sắc như hội thi “Hương sắc miệt vườn”, hội chợ bán trái cây và giống cây trồng; liên hoan ẩm thực; hoạt động xúc tiến thương mại; hoạt động xúc tiến du lịch; trưng bày tác phẩm tạo hình nghệ thuật từ hoa, quả gắn với không gian chụp ảnh lưu niệm. Đặc biệt, lễ hội còn giới thiệu nghề truyền thống gốm sứ và heo đất làm bằng thủ công.

Bên cạnh đó, trong thời gian diễn ra lễ hội, du khách thập phương còn thưởng thức liên hoan giao lưu đờn ca tài tử và chập cải lương; hội thi xuồng ba lá; diễu hành xe cổ, mô tô, xe đạp….

Ban tổ chức lễ hội mong muốn quảng bá, giới thiệu hình ảnh tươi đẹp của vườn cây ăn trái Lái Thiêu, vùng sinh thái đô thị Thuận An gắn với các hoạt động kinh doanh du lịch sinh thái vườn góp phần đẩy mạnh hơn nữa phát triển loại hình du lịch sinh thái vườn của thị xã Thuận An trong thời gian tới.

4

Lễ hội chùa Bà Thiên Hậu – Bình Dương

Lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu ở Bình Dương không chỉ được người dân Bình Dương mà còn được nhiều người ở các vùng lân cận biết đến. Tọa lạc ở thị xã Thủ Dầu Một, chùa do người Hoa thành lập vào thế kỷ 19. Tuy dân gian gọi là Chùa Bà nhưng thực chất đây là ngôi miếu thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị nữ thần được cư dân Châu Á thờ phụng và tôn kính.

Hằng năm vào ngày rằm tháng Giêng Âm lịch tại miếu Bà Thiên Hậu “Thiên Hậu Cung” mà người dân thường gọi là Chùa Bà, một cơ sở tín ngưỡng dân gian quan trọng của đồng bào người Việt gốc Hoa trên đất Thủ Dầu Một, Bình Dương. Chùa Bà hiện nay tọa lạc tại số 04 đường Nguyễn Du, thành phố Thủ Dầu Một và tại P. Phú Chánh, TX. Tân Uyên (khu thành phố mới Bình Dương). Chùa do 4 ban người Hoa tạo lập để thờ vị nữ thần hiệu là Thiên Hậu Thánh Mẫu.

Do lễ hội chùa Bà được tổ chức đúng vào dịp Tết Nguyên tiêu, nên cũng mang không khí rộn ràng của việc “tống cựu – nghinh tân”. Ngay từ những ngày cuối năm, Ban Tổ chức đã chi hàng trăm triệu đồng giăng lồng đèn khắp khu ngã sáu, trung tâm thị xã Thủ Dầu Một khiến cảnh quan nơi đây vốn đã đẹp lại thêm phần hoa mỹ trong những ngày đầu năm mới. Tuy lễ hội chính diễn ra vào các ngày 14 và 15 tháng Giêng nhưng ngay từ đêm 30 Tết đến rằm tháng Giêng, đã có cả triệu lượt khách đỗ về chùa Bà, tạo nên một không khí thưởng xuân rất đông vui và náo nhiệt… Nhiều người đi lễ chùa Bà không chỉ để cầu phúc, cầu an mà còn để mượn “lộc” về làm ăn, qua một năm họ đến trả lại số vốn đã mượn của Bà năm trước và lại mượn “lộc” để lấy may trong năm mới.

Vào ngày chính hội rằm tháng Giêng, lễ rước vía Bà hay còn gọi rước “cộ” được diễn ra vào lúc 14 giờ, với sự tham gia của 40 đoàn lân, sư, rồng. Trong tinh thần tiết giảm và tránh rườm rà không cần thiết, ngay từ lễ hội năm 2011, số đoàn lân, sư, rồng đã giảm xuống còn 25. Dẫn đầu đoàn rước là 4 con Hẩu và một đoàn gồm 60 thanh niên mang cờ hiệu, kiếm và thanh long đao làm nhiệm vụ mở đường. Tiếp đến là 25 đội lân, sư, rồng vừa múa vừa biểu diễn các đường quyền cước đẹp mắt. Theo sau là 6 đoàn xe hoa và hàng trăm thiếu nữ gánh hoa vải đủ màu sắc, được tiếp nối bởi các đội nhạc, kèn, sáo, phèng la vừa đi vừa tấu nhạc cung nghinh cộ Bà. Đi trước cộ Bà là hai án hương lớn nghi ngút, theo sát là ban qúy tế có nhiệm vụ đổi các án hương cháy dở lấy từ ky hương trao cho bá tánh, coi như lộc của bà. Sau cùng là đoàn khách thập phương tháp tùng cộ Bà diễu hành qua các phố quanh chợ Thủ Dầu Một.

Vào ngày chính hội rằm tháng Giêng, lễ rước vía Bà hay còn gọi rước “cộ” được diễn ra vào lúc 14 giờ, với sự tham gia của 40 đoàn lân, sư, rồng. Trong tinh thần tiết giảm và tránh rườm rà không cần thiết, ngay từ lễ hội năm 2011, số đoàn lân, sư, rồng đã giảm xuống còn 25. Dẫn đầu đoàn rước là 4 con Hẩu và một đoàn gồm 60 thanh niên mang cờ hiệu, kiếm và thanh long đao làm nhiệm vụ mở đường. Tiếp đến là 25 đội lân, sư, rồng vừa múa vừa biểu diễn các đường quyền cước đẹp mắt. Theo sau là 6 đoàn xe hoa và hàng trăm thiếu nữ gánh hoa vải đủ màu sắc, được tiếp nối bởi các đội nhạc, kèn, sáo, phèng la vừa đi vừa tấu nhạc cung nghinh cộ Bà. Đi trước cộ Bà là hai án hương lớn nghi ngút, theo sát là ban qúy tế có nhiệm vụ đổi các án hương cháy dở lấy từ ky hương trao cho bá tánh, coi như lộc của bà. Sau cùng là đoàn khách thập phương tháp tùng cộ Bà diễu hành qua các phố quanh chợ Thủ Dầu Một.

Lễ hội chùa Bà Thiên Hậu (Thủ Dầu Một – Bình Dương) diễn ra hàng năm vào dịp Tết Nguyên tiêu không chỉ đơn thuần là lễ hội cúng Bà của 4 bang người Hoa ở địa phương, mà đã trở thành một lễ hội văn hóa mang tính cộng đồng cao với nhiều tiết mục hấp dẫn mang đậm nét văn hóa dân gian, đặc biệt kết thúc lễ hội vào trưa ngày 15 còn diễn ra lễ bán đấu giá 12 chiếc đèn lồng tượng trưng 12 tháng trong năm để lấy tiền làm việc từ thiện, đã điểm thêm nét nhân bản vào lễ hội, trở thành một lễ hội xuân thực sự đem lại niềm vui cho cộng đồng…

Sau lễ, khách được tham dự các thú vui chơi, dự lề hội Chùa Ông (thờ Quan Công), xem múa lân, múa sư tử. Khi bế mạc lễ hội đoàn gồm 20 lân, rồng, sư tử, hẩu tiếp đến là bộ tứ Tây du ký tiến vào chùa chúc Bà, sau đó bắt đầu diễu hành trên dường phố. Ðến 06 giờ chiều doàn rước trở về Chùa Bà và chấm dứt lễ hội.

Hy vọng với những lễ hội truyền thống đặc sắc, hấp dẫn ở Bình Dương mà chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc ở Bình Dương có lễ hội gì rồi nhé. Hãy một lần ghé thăm nơi đây và cảm nhận không khí của những lễ hội tuyệt vời này. Chúc bạn có chuyến du lịch Bình Dương vui vẻ và trọn vẹn niềm vui