Cách bày trí mâm ngũ quả 3 miền ngày Tết

Mâm ngũ quả mang nhiều ý nghĩa và không thể thiếu trên ban thờ của mỗi gia đình nhân dịp Tết đến. Thế nhưng do những khác biệt về phong tục, quan niệm mà cách bày mâm ngũ quả của từng vùng miền cũng khác nhau. Vậy cách bày trí mâm ngũ quả 3 miền thế nào cho đúng?

Trình bày mâm ngũ quả ngày Tết (Ảnh: Internet)

1. Mâm ngũ quả miền Bắc

Các loại quả không thể thiếu khi bày mâm ngũ quả miền Bắc gồm: chuối, bưởi (hoặc quả phật thủ), cam, quất, đào, hồng, lựu, táo…

– Chuối và quả phật thủ có ý nghĩa thể hiện sự che chở của trời phật cho con người.

– Bưởi, cam thể hiện sự tròn vẹn và hứa hẹn năm mới tốt lành phúc lộc viên mãn

– Quất thể hiện sự sung túc và đa lộc

– Đào, hồng thể hiện sự hồng hào và thăng tiến, thành đạt

– Táo có ý nghĩa là sự phú quý

– Lựu có ý nghĩa tượng trưng con đàn cháu đống

Cách trình bày ở miền Bắc thường gặp là nải chuối đặt ở dưới cùng để đỡ lấy toàn bộ những loại quả khác. Chính giữa nải chuối xanh là quả bưởi tròn, căng mọng hay quả phật thủ có màu vàng đẹp mắt. Những quả nhỏ hơn như: cam, hồng, quất… xếp xen kẽ xung quanh. Sự sắp xếp hợp lý giữa màu sắc và kích thước của các loại quả này sẽ mang lại sự hài hòa đẹp mắt và hợp phong thủy cho mâm ngũ quả.

2. Mâm ngũ quả miền Nam

Các loại quả chủ yếu để bày ở miền Nam bao gồm: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung. Những quả này đọc lái đi sẽ thành “cầu- vừa- đủ- xài- sung”. Nó thể hiện mong muốn vừa đủ cho sự đủ đầy sung túc.

Mâm ngũ quả miền Nam (Ảnh: Internet)

Cũng theo cách đọc lái này mà người miền Nam không dùng chuối hay cam, quýt để bày như người miền Bắc. Bởi từ chuối có phát âm giống với “chúi” (có nghĩa không ngẩng đầu lên được hay làm ăn không may mắn), với quả cam, quýt thì có câu “quýt làm cam chịu”.

Ngoài ra mâm ngũ quả ở miền Nam còn có thêm một cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng tượng trưng cho sự may mắn và trái thơm (quả dứa) để tượng trưng cho con cái đủ đầy.

Cách bày đơn giản là chọn những trái lớn như: đu đủ, mãng cầu, dừa, đặt lên mâm trước để lấy thế. Sau đó bày những quả nhỏ hơn lên trên rồi sắp xếp hợp lý để mâm ngũ quả có hình thù giống như một ngọn tháp. Riêng cặp dưa hấu thì được dùng để sắp hai bên sau khi mâm ngũ quả đã hoàn thành.

3. Mâm ngũ quả miền Trung

Nếu mâm ngũ quả hai miền Bắc Nam có sự khác biệt thì ở vị trí nằm giữa thì mâm ngũ quả miền Trung lại có sự giao thoa của hai vùng miền này.

Các loại quả thường được bày rất đa dạng và phong phú bao gồm: chuối, cam, táo, nho, sung, bưởi, xoài, dưa hấu, dứa, mãng cầu…

Cách trình bày cũng đơn giản theo hình thức quả to và nặng đặt ở dưới làm đế, tiếp đó là những quả có trọng lượng nhỏ hơn được chèn bên trên hay xen kẽ vào chỗ trống. Nhiều gia đình còn cài xen kẽ những bông cúc vàng tươi vào mâm ngũ quả để đẹp mắt hơn.

4. Lưu ý khi chọn quả

– Đối với chuối thì nên chọn nải còn tươi xanh tránh hiện tượng chuối chín sớm khi chưa hết Tết. Quả chuối có dáng hơi cong và số lượng quả từ 12-16 quả.

– Với các loại quả khác thì cần xem xét kĩ độ tươi ở cuống (chọn quả còn nguyên cuống lá) và không có vết dập.

– Không rửa quả để tránh quả bị hỏng và chỉ nên dùng khăn khô sạch để lau bụi bẩn.

Tên gọi là mâm ngũ quả (năm loại quả) nhưng ngày nay mâm ngũ quả rất đa dạng, không quá câu nệ hình thức. Ngoài các loại quả truyền thống thì các loại quả khác như: na, thanh long, ớt… cũng thường được dùng phổ biến mà vẫn không làm mất đi ý nghĩa của mâm ngũ quả.

Phương Anh

Thầy thuốc Việt Nam