Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế? – Finhay

Mỗi năm có hàng tỷ công cụ phái sinh được giao dịch trên toàn cầu. Các thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế lớn nhất cho các giao dịch phái sinh là châu Á Thái Bình Dương và Bắc Mỹ. Vậy cụ thể, chứng khoán phái sinh quốc tế là gì và có quy mô ra sao cùng Finhay tìm hiểu qua bài viết ngay dưới đây. 

Thị trường chứng khoán phái sinh là gì?

Thị trường chứng khoán phái sinh hoạt động chính thức tại Việt Nam từ ngày 10-8-2017 là thị trường tài chính cho các công cụ tài chính như hợp đồng tương lai, quyền chọn dựa trên giá trị tài sản cơ sở của chúng,…

Hợp đồng tương lai là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán. Còn quyền chọn là người nắm giữ hợp đồng có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo một mức giá đã được định trước. 

Sự khác nhau giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Trước đây khi chơi chứng khoán người ta sẽ nghĩ ngay tới chứng khoán cơ sở bởi trên thị trường chỉ giao dịch loại chứng khoán này. Bốn năm trở lại đây tại Việt Nam mới xuất hiện thêm một loại hình mới là chứng khoán phái sinh. Vậy 2 loại chứng khoán này có gì khác biệt?

Thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế là gì?

Đầu tiên chúng ta cần tìm hiểu chứng khoán phái sinh quốc tế là gì? Hiểu đơn giản chứng khoán phái sinh quốc tế là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thành toán tiền, chuyển giao tài sản trên sàn quốc tế theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc ngày đã xác định trong tương lai. 

Thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế là nơi giao dịch các sản phẩm chứng khoán phái sinh trên các sàn quốc tế với tên viết tắt theo tiếng Anh là CFD (Contract For Difference). Thị trường quốc tế cho phép các nhà đầu tư có quyền lựa chọn đa dạng sản phẩm chứng khoán phái sinh của nhiều công ty trên thế giới bao gồm cổ phiếu, dầu thô hay nông sản, kim loại…của các tập đoàn. 

Các thành phần tham gia thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế

Cũng giống như thị trường chứng khoán phái sinh nội địa, thị trường chứng khoán phái sinh trong nước cũng là nơi giao dịch của các thành phần mua và bán khác nhau. Trong đó có: 

Hedgers – Nhà bảo hiểm rủi ro

Hedging (bảo hiểm rủi ro) là khi một người đầu tư vào thị trường tài chính với mục đích giảm thiểu tác động của sự tăng giảm, biến động giá trên thị trường hối đoái trong tương lai. Các công cụ phái sinh là công cụ phổ biến nhất trong lĩnh vực bảo hiểm rủi ro. Đó là vì các công cụ này có hiệu quả trong việc bù đắp rủi ro bằng các tài sản cơ bản tương ứng của chúng.

Speculators – Nhà đầu cơ

Đầu cơ là hoạt động thị trường phổ biến nhất mà những người tham gia thị trường tài chính thực hiện. Đây là hoạt động rủi ro mà các nhà đầu tư tham gia. Nó liên quan đến việc mua bất kỳ công cụ tài chính hoặc tài sản nào mà nhà đầu tư suy đoán để trở nên có giá trị đáng kể trong tương lai. Đầu cơ được thúc đẩy bởi động cơ có khả năng thu được lợi nhuận hấp dẫn trong tương lai.

Arbitrageurs – Chuyên gia kinh doanh chênh lệch giá

Kinh doanh chênh lệch giá là một hoạt động kiếm lợi nhuận rất phổ biến trên thị trường tài chính có hiệu lực bằng cách tận dụng hoặc thu lợi từ sự biến động giá của thị trường. Các nhà kinh doanh chênh lệch giá kiếm lời từ chênh lệch giá phát sinh trong việc đầu tư vào một công cụ tài chính như trái phiếu, cổ phiếu, các công cụ phái sinh….

Margin traders – Nhà giao dịch ký quỹ

Trong ngành tài chính, ký quỹ là tài sản đảm bảo được ký quỹ bởi nhà đầu tư đầu tư vào một công cụ tài chính cho đối tác để trang trải rủi ro tín dụng liên quan đến khoản đầu tư.

>> 3 Bước đơn giản để đầu tư chứng khoán online thành công cho người mới

>> Top 10 ứng dụng và trang web đầu tư chứng khoán uy tín nhất năm 2021

Các loại hợp đồng phái sinh trong thị trường chứng khoán quốc tế

Hợp đồng phái sinh có thể được phân thành bốn loại sau:

Options – Quyền chọn

Quyền chọn là các hợp đồng phái sinh tài chính cung cấp cho người mua quyền, không bao gồm nghĩa vụ. Từ đó người tham gia giao dịch có thể bán hoặc mua một loại tài sản nào đó với một mức giá cụ thể giá cụ thể (gọi là giá thực hiện) trong một khoảng thời gian cụ thể. Quyền chọn kiểu Mỹ có thể được thực hiện bất kỳ lúc nào trước khi hết thời hạn quyền chọn. Mặt khác, quyền chọn kiểu Châu Âu chỉ có thể được thực hiện vào ngày hết hạn.

Futures – Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai là hợp đồng được tiêu chuẩn hóa cho phép người nắm giữ hợp đồng mua hoặc bán tài sản cơ sở tương ứng với mức giá đã thỏa thuận vào một ngày cụ thể. Các bên tham gia hợp đồng tương lai không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ, thực hiện hợp đồng theo thỏa thuận. Các hợp đồng được tiêu chuẩn hóa, có nghĩa là chúng được giao dịch trên thị trường hối đoái.

Forwards – Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn tương tự như hợp đồng tương lai ở chỗ người nắm giữ hợp đồng không chỉ có quyền mà còn có nghĩa vụ thực hiện hợp đồng theo thỏa thuận. Tuy nhiên, hợp đồng kỳ hạn là sản phẩm không cần kê đơn, có nghĩa là chúng không được điều chỉnh và không bị ràng buộc bởi các quy tắc và quy định giao dịch cụ thể.

Vì các hợp đồng như vậy không được chuẩn hóa, chúng được giao dịch qua quầy chứ không phải trên thị trường hối đoái. Vì các hợp đồng không bị ràng buộc bởi các quy tắc và quy định của cơ quan quản lý, chúng có thể tùy chỉnh để phù hợp với yêu cầu của cả hai bên liên quan.

Swaps – Hoán đổi

Hoán đổi là các hợp đồng phái sinh có sự tham gia của hai chủ sở hữu hoặc các bên trong hợp đồng để trao đổi các nghĩa vụ tài chính. Hợp đồng hoán đổi lãi suất là hợp đồng hoán đổi phổ biến nhất được các nhà đầu tư ký kết. Hoán đổi không được giao dịch trên thị trường hối đoái. Chúng được giao dịch qua quầy, vì nhu cầu hợp đồng hoán đổi có thể tùy chỉnh để phù hợp với nhu cầu và yêu cầu của cả hai bên liên quan.

Quy mô thị trường phái sinh quốc tế 

Hàng năm có hàng tỷ công cụ phái sinh được giao dịch trên toàn cầu. Các thị trường lớn nhất cho giao dịch phái sinh là Châu Á Thái Bình Dương và khu vực Bắc Mỹ. Trong đó hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai đã đóng góp hàng trăm triệu đô la cho các sàn giao dịch lớn nhất. 

Phần lớn khối lượng này là do các tập đoàn lớn cố gắng phòng ngừa rủi ro. Ví dụ một công ty quốc tế có thể đầu tư vào một phái sinh tiền tệ để đảm bảo rằng họ có thể mua một loại tiền cụ thể bằng hoặc thấp hơn một mức giá nhất định vào một thời điểm nào đó trong tương lai. Từ đó bảo vệ công ty trước sự thay đổi bất lợi của tỷ giá hối đoái.

Theo số liệu công bố của Phòng Nghiên cứu Statista, Sở giao dịch chứng khoán quốc gia của Ấn Độ với giao dịch 5,96 nghìn tỷ hợp đồng đã vượt qua CME Group với 4,83 nghìn tỷ để trở thành sản giao dịch phái sinh lớn nhất trên thế giới vào năm 2019. Công cụ phái sinh mà các giao dịch này sử dụng là các công cụ tài chính dựa trên tài sản cơ bản. Chẳng hạn như vốn chủ sở hữu, hàng hóa hoặc tiền tệ. Nó có thể được giao dịch qua quầy hoặc trên sàn giao dịch.

Thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế đã và đang trở thành miếng phomat được rất nhiều nhà đầu tư Việt muốn nhảy vào chinh phục. Vậy liệu rằng chúng ta có dễ dàng được chia phần trong thị trường khốc liệt ấy. Và nếu dấn thân vào có rào cản, rủi ro gì không? 

Rủi ro khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế

Không thể phủ nhận đầu tư vào thị trường chứng khoán phái sinh mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư. Tuy nhiên giao dịch trên sàn chứng khoán phái sinh quốc tế cũng có tính rủi ro rất cao. Do các sàn giao dịch mà nhà đầu tư mở tài khoản chưa có tính pháp lý rõ ràng. Thậm chí một số sàn có mục đích lừa đảo. Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng có thể bị thua lỗ vì: 

Mức độ hiểu biết hạn chế

Thị trường phái sinh thường bị chỉ trích vì có rủi ro cao liên quan đến giao dịch các công cụ tài chính. Việc giao dịch trên thị trường quốc tế vẫn tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ. Do không am hiểu hết về kinh tế vĩ mô và không thu thập đủ lượng thông tin cần thiết để đưa ra quyết định đúng đắn. 

Các nhà đầu tư thường dùng kinh nghiệm đầu tư nội địa của mình để mang ra thị trường quốc tế dẫn tới những sai lầm nghiêm trọng.

>> Tham khảo ngay cách chơi chứng khoán phái sinh có một không hai từ chuyên gia

Độ nhạy và sự biến động của thị trường

Nhiều nhà đầu tư và thương nhân tránh thị trường phái sinh vì tính biến động cao của nó. Hầu hết các công cụ tài chính đều rất nhạy cảm với những thay đổi nhỏ như sự thay đổi về thời gian đáo hạn, lãi suất, tỷ giá hối đoái…. điều này làm cho thị trường có tính chất biến động mạnh.

Sự phức tạp

Do tính chất rủi ro cao và tính nhạy cảm của thị trường phái sinh, nên đây thường là một “canh bạc mạo hiểm”. Bởi vì giao dịch phái sinh rất phức tạp để hiểu, nó thường bị công chúng e dè và khi giao dịch cần phải mất thêm chi phí để thuê các nhà môi giới, đại lý giao dịch để đầu tư vào các công cụ tài chính. 

Việc này cũng tiềm ẩn rủi ro bị nhà môi giới “dắt mũi” gây tổn thất nặng nề về tài chính, thời gian và niềm tin. 

Cờ bạc được hợp pháp hóa

Do bản chất của giao dịch trên thị trường tài chính, các công cụ phái sinh thường bị chỉ trích là một hình thức cờ bạc được hợp pháp hóa, vì nó rất giống với bản chất của các hoạt động cờ bạc.

Quy trình giao dịch chứng khoán phái sinh quốc tế

Để tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh quốc tế việc đầu tiên cần làm là mở tài khoản. Đối với chứng khoán phái sinh quốc tế, khi nhà đầu tư muốn thực hiện các hoạt động mua – bán sẽ thông qua các công ty môi giới, công ty chứng khoán phái sinh quốc tế. Theo đó nhà đầu tư sẽ chuyển tiền qua cổng Ngân lượng để đổi từ VND sang USD. Số tiền này sẽ được chuyển vào tài khoản trên sàn mà công ty môi giới liên kết để thực hiện giao dịch. 

Quy trình giao dịch chứng khoán phái sinh cụ thể như sau:

Có nên đầu tư chứng khoán phái sinh quốc tế? 

Nhiều người nói rằng chơi chứng khoán đặc biệt là chứng khoán phái sinh chẳng khác gì chơi bạc, may thì thắng rủi thì thua. Đúng là trong đó có màu sắc của đánh bạc. Nếu nói chính xác thì đó là xác suất. Tuy nhiên về bản chất thì hoàn toàn không phải vậy.

Để thành công trong đầu tư chứng khoán phái sinh, bạn không cần phải là một người quá thông minh nhưng chắc chắn phải là người có phương pháp đúng đắn và trang bị đủ các kỹ năng, kiến thức cơ bản. Khi đặt lệnh không chỉ nhìn mỗi chỉ số mà cần tìm hiểu về những biến động khác của thị trường quốc tế như dịch bệnh, thiên tai, tình hình kinh tế chính trị của quốc gia đó để phán đoán chính xác xu hướng trong tương lai.

Nguyên tắc bảo toàn lãi trong đầu tư chứng khoán phái sinh. Có lãi là hiện thực hóa ngay trong ngày, không duy trì vị thế qua đêm mà chốt lời, cắt lỗ ngay trong phiên giao dịch. 

Chia nhỏ các lệnh lớn cũng là phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình đầu tư. Tuy nhiên điều tiên quyết để đầu tư thành công là tránh tâm lý đám đông. Có một câu nói khá nổi tiếng trong giới đầu tư là: nhà đầu thông minh là sự thông minh của tính cách chứ không phải bộ não. 

Cảm xúc sẽ quyết định sự thông minh của bạn. Isaac Newton là người thông minh nhất thế giới nhưng vẫn thua lỗ, không đoán được thị trường và hành động như kẻ ngốc trong thị trường chứng khoán. Vậy nên bạn thua lỗ không phải vì bạn không thông minh mà chỉ là bạn chưa kiên nhẫn, kỷ luật và học hỏi. Hãy nhiệt tình để thành công ở những lĩnh vực khác chứ phố Wall không dành cho những kẻ nhiệt tình. 

Trên đây là một số chia sẻ về thị trường chứng khoán phái sinh quốc tế. Hy vọng bài viết hữu ích với các bạn đang tìm hiểu về lĩnh vực này. Chúc các bạn luôn sáng suốt, tỉnh táo để khớp lệnh thành công trên thị trường quốc tế.