Côn Xe Ô Tô Là Gì? – Ô Tô Hoàng Long
Bạn là người mới tập lái xe và chưa hiểu rõ về côn xe ô tô và bạn đang thắc mắc côn xe ô tô là gì?
Hãy tham khảo ngay bài viết dưới đây của Ô Tô Hoàng Long để có những thông tin hữu ích về côn xe ô tô.
Bạn sẽ hiểu cấu tạo của chúng như thế nào, nguyên lý hoạt động ra sao để giúp bạn lái xe an toàn trong mỗi chuyến đi.
Côn Xe Ô Tô Là Gì?
Côn xe ô tô hay còn gọi là bộ ly hợp (Clutch trong tiếng Anh và Embrayage trong tiếng Pháp) là một thiết bị trong hệ thống truyền động ô tô giúp liên kết hoặc tách động cơ ra khỏi hệ thống truyền động trong thời gian ngắn.
Thao tác này sẽ ngắt kết nối truyền động tới các bánh xe bất cứ khi nào người lái nhấn bàn đạp ly hợp, cho phép người lái sang số nhẹ nhàng.
Có thể hiểu đơn giản, côn xe ô tô nằm giữa động cơ và hệ thống truyền động ( hộp số, cầu, trục, vi sai, bánh xe) khi bạn đạp chân côn, đĩa ly hợp sẽ tách khỏi bánh đà, động cơ sẽ không còn liên kết với hệ thống truyền động của xe nữa.
Cấu tạo côn xe ô tô
Côn xe có cấu tạo bao gồm 4 bộ phận chính là bàn đạp vòng bi cắt ly hợp, bi đầu trục, xilanh cắt ly hợp, đĩa ly hợp ma sát.
Ngoài ra chúng còn có thêm bi mở và càng nhả li lợp. Tất cả chúng đều được thiết kế ghép nối thành bộ côn xe ô tô hoàn chỉnh.
Các loại ly hợp xe ô tô
Bộ ly hợp khô: Ly hợp khô sử dụng ma sát khô để truyền lực từ trục đầu vào đến trục đầu ra. Phần lớn các ly hợp là ly hợp khô.
Một ly hợp bao gồm một số đĩa ma sát được sắp xếp đồng tâm và đôi khi được sử dụng để giảm đường kính của ly hợp hoặc để cung cấp các ‘giai đoạn’ trượt khác nhau để kiểm soát tốc độ mô-men xoắn của động cơ được truyền đến các bánh xe.
Bộ ly hợp ướt: Thường sử dụng chất liệu giấy composite, vật liệu ma sát nằm trong bể dầu (hoặc có dầu chảy qua) để làm mát và bôi trơn ly hợp.
Điều này có thể giúp ly hợp hoạt động trơn tru hơn và kéo dài tuổi thọ của ly hợp, tuy nhiên ly hợp ướt có thể có hiệu suất thấp hơn do một phần năng lượng được truyền sang dầu.
Ly hợp ly tâm: Ly hợp ly tâm tự động tham gia khi tốc độ của trục đầu vào tăng lên và ngắt ra khi tốc độ trục đầu vào giảm. Các ứng dụng bao gồm xe máy nhỏ, xe tay ga, máy cưa và một số ô tô cũ hơn.
Bộ ly hợp hình nón: Ly hợp hình nón tương tự như ly hợp đĩa ma sát khô, ngoại trừ vật liệu ma sát được áp dụng bên ngoài của một vật thể hình nón. Một ứng dụng phổ biến cho ly hợp côn là vòng đồng bộ hóa trong hộp số tay.
Ngoài ra còn có ly hợp con chó, ly hợp một vòng, bộ ly hợp dây đai, bộ ly hợp BMA, ly hợp điện từ, ly hợp lò xo quấn.
Nguyên lý hoạt động và ứng dụng
Ở mỗi dòng xe ô tô khác nhau, nhà sản xuất sẽ điều chỉnh thêm bớt các linh kiện phù hợp cho từng bộ côn xe. Nhưng chúng đều có cùng một nguyên lý hoạt động chung.
Có hai thao tác cơ bản là thao tác truyền mô men và thao tác ngắt truyền mô men tương tự với nhả côn và ngắt côn.
Thao tác thứ nhất là nhả chân côn (đóng ly hợp). Ngay khi động cơ xe bắt đầu hoạt động thì bánh đà cũng quay theo động cơ. Đó là do chúng được kết nối từ trục khuỷu động cơ, gắn với động cơ nên nếu động cơ hoạt động hay ngừng thì chúng cũng hoạt động hoặc ngừng theo.
Phần đĩa bị động được ép chặt phía trên bánh đà cũng sẽ bị cuốn quay theo chuyển động của bánh đà. Từ đó, mô men sẽ được truyền đến hộp số.
Thao tác thứ hai là đạp chân côn (ngắt ly hợp). Khi tài xế lái xe ô tô đạp chân côn thì cần liên động hay còn được gọi là piston thủy lực tác động vào càng nhả ly hợp.
Điều này sẽ khiến lò xo bên dưới bánh đà bị nén lại tạo ra áp lực đẩy đĩa ép nhả ra. Mô men không được truyền tới hộp số sẽ bị ngắt ngay lập tức.
Nguyên lý hoạt động của côn xe ô tô rất đơn giản nhưng lại là bài học bắt buộc dành cho người thi bằng lái xe. Hai thao tác này được áp dụng vào phần thực hành của tài xế để kiểm tra khả năng lái xe ở tốc độ cực chậm mà xe không bị chết máy hay dừng đột ngột.
Ứng dụng thực tế của côn xe giúp xe có thể di chuyển nếu động cơ momen không hoạt động. Cũng đồng nghĩa với việc động cơ xe không hoạt động mà xe vẫn chạy bình thường. Các kỹ sư đã giúp vừa tiết kiệm nhiên liệu vừa bảo vệ môi trường.
Một số lỗi khi điều chỉnh côn xe ô tô
Sau khi tìm hiểu rõ ràng về côn xe ô tô là gì thì hãy cùng tìm hiểu một số những lỗi sai thường hay mắc phải khi điều khiển côn xe. Từ đó đưa ra một số lưu ý để khắc phục chúng. Mặc dù thao tác côn xe khá nhanh và đơn giản. Tuy nhiên, nhiều tài xế vẫn gặp tình trạng xe chết máy hay động cơ dừng đột ngột.
Nếu trong trường hợp bạn đạp chân côn mà phát hiện có tiếng kêu. Đó có thể do vòng bi ngắt ly hợp gặp vấn đề. Thông thường thì vòng bị này bị khô dầu trơn, hay bị rơi bị, vỡ vi trong vòng.
Bạn đừng quá lo lắng, hãy đến ngay gara ô tô để thay bộ vòng bi ngắt ly hợp mới hoặc để nhân viên thêm dầu vào vòng giúp bạn.
Trong khi bạn đang lái xe quen và cảm nhận thấy chân đạp côn và tay số có lực đều hay không. Trường hợp khi bạn cần vào số mà tốn nhiều sức để đạp côn thì chắc chắn côn xe của bạn đang gặp vấn đề.
Nguyên nhân của hiện tượng này là do các bộ phận để điều khiển hệ thống ly hợp đang bị kẹt khô, không có dầu trơn. Cách sửa này cũng vô cùng đơn giản là chỉ cần tra dầu.
Lời khuyên để xe không gặp vấn đề về thiếu dầu là hãy thường xuyên kiểm tra và thay dầu nhớt định kỳ để hệ thống máy được hoạt động tốt và bền lâu.
Tình trạng bạn nhả côn mà xe bị giật cũng là lỗi khá phổ biến khi đang lái xe. Khi bạn nhả chân côn mà xe không chạy êm, bị xóc và giật. Có thể bộ ly hợp đã bị gãy, vỡ. Bạn hãy đến ngay gara để kiểm tra, tránh gặp tai nạn nguy hiểm khi tham gia giao thông.
Mỗi bộ phận của xe đều có tuổi thọ nhất định. Độ bền và khả năng hoạt động của chúng phụ thuộc vào việc chúng hoạt động đúng nguyên lý cũng như mức độ chăm sóc của bạn.
Bạn phải nắm được và hiểu tường tận các thao tác hoạt động của chúng để tránh máy móc động cơ bị hỏng. Hãy thường xuyên bảo hành định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
Qua bài viết này của Ô Tô Hoàng Long, hy vọng bạn đã hiểu rõ về côn xe ô tô là gì cũng như ứng dụng thực tế tuyệt vời của nó.
