Đền Cô Tân An-Lào Cai

Đối diện bên kia sông là đền Bảo Hà (huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai)- thờ Đức quan ngài Hoàng Bảy.

Năm 1971, một trận lũ lớn xảy ra, nước sông dâng cao, cuốn trôi cả ngôi đền (cột gỗ, lợp lá – nhưng nền cũ của đền không bị sạt lở mà hiện nay vẫn còn). Những năm tháng sau đó, nhân dân vùng Bảo Hà, Tân An cùng với nhân dân cả nước phải tập trung tất cả cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng Miền Nam nên việc thờ cúng không mấy ai để ý. Hồi đó, địa giới và dân cư của cả thôn Tân An 1 và thôn Tân An 2 trước đây đều thuộc một địa danh: Tân An Phố, sau đó là các xóm – các đội sản xuất thuộc HTX Tân An, sau đó là thôn Tân An và sau cùng (năm 1996) mới tách ra làm hai thôn: Tân An 1 và Tân An 2 như hiện nay. Chính vì diễn biến do thiên tai, do chia tách địa lý, sắp xếp dân cư mà trong suốt thời gian dài, du khách thập phương lui tới cúng lễ không có điều kiện để nhận biết vị trí đích thực của Đền Cô Tân An.

Năm 2004, theo nguyện vọng của bà con nhân dân các dân tộc huyện Văn Bàn là phải đưa Đền Cô về đúng vị trí lịch sử. Các cơ quan có trách nhiệm từ tỉnh, huyện, đến xã, đã tiến hành nhiều hội thảo, hội nghị, nhiều công trình nghiên cứu khoa học và phải giải quyết những rắc rối của sự tranh chấp, những phức tạp của sự khiếu kiện, rồi cuối cùng, Đền Cô cũng được xây dựng lại bề thế, khang trang đúng vị trí, địa điểm thủa ban đầu, đúng tầm của một di tích lịch sử văn hóa. Ngày 19/3/2010 UBND tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định số 655/QĐ – UBND v/v: “Công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh “đối với Đền Cô Tan An tại vị trí “thôn Tân An 2”, chấm dứt sự long đong nhiều năm nơi thờ tự Cô Bé Thượng Ngàn linh thiêng. Cùng với Di tích lịch sử văn hóa Đền Ken (khu vực các xã Chiềng Ken, Liêm Phú, Nậm Tha, Khánh Yên Hạ, Khánh Yên Trung), Di tích lịch sử văn hóa khu Du kích Gia Lan (khu vực các xã Liêm Phú, Khánh Hạ, Khánh Yên Trung, Khánh Yên Thượng, Thị trấn Khánh Yên, Làng Giàng, Dương Quỳ), Đền Cô Tân An luôn được bảo vệ, gìn giữ và tôn tạo bởi đó là những nơi thể hiện tình cảm và đức tin của hàng vạn bà con đồng bào 11 dân tộc anh em huyện Văn Bàn và nhiều du khách tín ngưỡng tâm linh gần xa vốn luôn trân trọng truyền thống đạo lý biết ơn những người đã chiến đấu hy sinh vì giang sơn, vì dân tộc.

Trước đây, cả xã Bảo Hà, xã Cam Cọn – của huyện Bảo Yên – đều thuộc huyện Văn Bàn. Đền Cô Tân An tọa lạc bên bờ sông Hồng cuộn chảy, đối diện với Đền Bảo Hà (thờ đức quan Hoàng Bảy), cư dân của hai huyện Văn Bàn và Bảo Yên cũng như du khách thập phương mỗi khi có dịp đến lễ Đền Bảo Hà là nhất định phải sang thắp hương ở Đền Cô Tân An. Như vậy, dựa trên yếu tố lịch sử và yếu tố địa lý thì hai ngôi đền này là một quần thể di tích lịch sử văn hóa đã in sâu vào tâm trí mọi người từ xa xưa. Đưa Đền Cô về vị trí ban đầu (tại thôn Tân An 2 hiện nay) theo Quyết định số 655 của UBND tỉnh Lào Cai là tôn trọng lịch sử, tôn trọng tâm tư tình cảm và ước nguyện của cộng đồng cư dân bản địa hai huyện Văn Bàn – Bảo Yên. Từ nay, dưới sự quản lý thống nhất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các tầng lớp nhân dân và du khách thập phương chung tay đồng lòng tiếp tục tôn tạo và xây dựng Đền Cô linh thiêng, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của nhân dân đồng thời với xây dựng nếp sống văn hóa mới, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phát triển kinh tế, làm cho quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, đời sống mọi mặt của nhân dân ngày càng được nâng lên, là mong muốn của tất cả những ai có tâm, thực lòng hướng Thiện đồng hành tới tương lai.

Thiết nghĩ, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các đoàn thể quần chúng nhân dân từ huyện đến xã Tân An cần tiếp tục có nhiều hình thức vận động, giáo dục, tuyên truyền rộng khắp để mọi người hiểu rõ việc thờ cúng Cô Bé Thượng Ngàn linh thiêng thực chất là thờ cúng khí phách quật cường của “con cháu Mẫu Thượng Ngàn”, con cháu Bà Trưng, Bà Triệu xưa, đã không thua kém đấng mày râu trong chiến đấu mỗi khi nước nhà rơi vào họa xâm lăng của ngoại bang.