Địa Chỉ Đi Lễ Cầu Tài Lộc – Đền Chúa Thác Bờ

Chúa Thác Bờ nổi tiếng là bà chúa linh thiêng trên đất Hòa Bình, là một địa chỉ cầu tài lộc, cầu bình an rất linh ứng. Đền thờ chúa được xây dựng trên địa phận 2 huyện là huyện Đà Bắc và Cao Phong, Hòa Bình. Nơi đây có địa thế hùng vĩ, cảnh đẹp thiên nhiên sông nước hài hòa, tươi mát. Hàng năm, nơi đây đón hàng trăm lượt khách đến tham quan, hành hương, du lịch tấp nập. Đây chính là một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng ở Hòa Bình. 

Sự tích chúa Thác Bờ Hòa Bình

Xưa kia, bà vốn là người Mường, sinh ra và lớn lên trên đất Hòa Bình dưới thời Lê. Chúa có tên thật là Đinh Thị Vân – là con gái một gia đình tộc trưởng trong làng. Tương truyền năm 1430 – 1432, vua Lê Lợi đem quân đi dẹp loạn giặc ở Đèo Cát Hãn tại Mường Lễ, Sơn La. Khi vua tiến đến Thác Bờ thì thấy địa thế nguy hiểm với thác nước xô bọt trắng trời cùng rất nhiều xoáy nước dưới dòng sông. Quân ta không thể vượt qua được. 

Lúc bấy giờ, có hai người con gái đã đứng lên vận động trai tráng trong làng lên rừng xẻ ván, làm thuyền độc mộc đưa quân qua thác. Một người chính là Đinh Thị Vân – cô gái dân tộc Mường và một người là cô gái dân tộc Dao. 

Sau khi chiến thắng trở về, vua Lê Lợi dừng chân nơi Thác Bờ làm lễ khao quân. Hai cô lại vận động dân bản quyên góp thịt muối, cơm lam, rượu cần để liên hoan ăn mừng chiến thắng.

Tại đây, bà còn giúp dân ổn định cuộc sống, dạy nhân dân lên rẫy làm nương, xuống sông Đà làm lưới bắt cá. Tương truyền, người còn giúp dân trị thủy, chế ngự sống Đà cuồn cuộn sóng dữ.

Về sau khi khi bà thác hóa, nhân dân lập đền thờ phụng cẩu đảo việc gì cũng linh ứng. Theo thời gian Đền Thác Bờ trở thành địa chỉ cầu tài lộc mà thập phương xa gần đều về lễ.

Đền Chúa Thác Bờ – Địa Chỉ Cầu Tài Lộc Đầu Xuân

Vị trí đền Thác Bờ

Nơi đền được xây dựng nằm tại Thác Bờ. Thác Bờ ở Hòa Bình xưa kia còn có tên là Thác Vạn Bờ bởi nó nằm ở vị trí hiểm trở với hàng trăm mỏm đá lớn nhỏ nhấp nhô như đàn voi khổng lồ giữa lòng sông Đà gầm thét ồn ào. Khi xưa đây là khu vực gây ám ảnh nhất cho mỗi người lái đò trên sông. Trong tác phẩm Kiến văn tiểu lục, Lê Quý Đôn đã từng nhận xét rằng: “Sông Đà – thác ghềnh hiểm trở gồm 83 con thác có tiếng, mà Vạn Bờ là thác nguy hiểm thứ nhất”.

Tuy nhiên, ngày nay do việc xây dựng đập thủy điện, kết hợp với khai thác du lịch, khu vực Thác Bờ đã không còn nguy hiểm như xưa. Thay vào đó, Thác Bờ nổi tiếng như một thắng cảnh sử hữu cảnh quan sông nước núi đồi hùng vĩ làm ngất ngây lòng người.

Về vị trí xây dựng đền Thác Bờ. Khu di tích đền Thác Bờ được chia làm hai khu vực. Đền Thác Bờ phía tả ngạn và đền Thác Bờ phía hữu ngạn.

Đền Chúa Thác Bờ phía tả ngạn nằm trên đỉnh đồi Hang Thần, thuộc xóm Phố Bờ, xã Vầy Nưa, Đài Bắc, Hòa Bình. Phía Đông và phía Tây giáp khu dân cư xóm phố Bờ. Phía Nam giáp lòng hồ sông Đà. Phía Bắc giáp một phần lòng hồ Sông và dãy núi cả xã.

Đền Thác Bờ Hòa Bình phía hữu ngan nằm ở chân Thác Bờ ngay cạnh sông Đà. Mặt đền quay theo hướng Tây Bắc hướng ra sông Đà. Phía Đông tựa vào dãy núi. Phía Nam giáp một phần lòng hồ sông Đà và dãy núi. Vào mùa nước cạn, du khách phải đi bộ hơn 108 bậc thang đá mới đến chân đền. Tuy nhiên vào mùa nước lên, du khách gần như không phải đi bộ nhiều bởi nước dâng cao lên tận chân đền. 

Kiến trúc đền Chúa Thác Bờ Hòa Bình phía tả ngạn và hữu ngạn

Đền Chúa Thác Bờ đã trải qua một số lần trùng tu, xây dựng lại nên kiến trúc đền không còn nguyên vẹn như xưa. Tuy nhiên, những nét độc đáo đặc trưng của đền vẫn còn được lưu giữ lại. 

Đền Chúa Thác Bờ phía tả ngạn có kiến trúc mặt bằng hình chữ Đinh gồm: nhà Đại bái và nhà Hậu cung.  Phía trước đền gồm 5 cửa được lợp bằng mái ngói vảy cá. Cửa chính treo bức đại tự viết bằng chữ Hán. Trên nóc có đắp nổi mặt rồng chầu. Hai bên tả hữu ngũ ngan có đắp hình 2 ông khuyến thiện và trừng ác.

Đền Thác Bờ phía hữu ngạn có cấu trúc mặt bằng hình chữ Đinh. Gồm 3 gian thờ chính và hậu cung. Đền được xây hai tầng tựa vào núi. Tầng 1 làm nơi nghỉ trọ cho khách hành hương và tầng hai là nơi thờ tự các vị thần linh. Đền được xây dựng bằng bê tông cốt thép, trần đổ mái bằng. Giữa bờ nóc đắp hình lưỡng long chầu nguyệt. Cầu thang lên xuống được xây bên phải đền.

Trong đền không chỉ thờ bà Chúa Thác Bờ mà còn thờ các vị thần thánh khác như công đồng quan lớn, Ngũ vị tôn ông, bà chúa Sơn Trang, tứ phủ Thánh Cô, tứ phủ Thánh Cậu, Đức Đại vương Trần Quốc Tuấn, tứ phủ Chầu Bà,…

Bản văn Chúa Thác Bờ

Bản văn Chúa Thác Bờ

Văn Chúa Thác Bờ được sử dụng trong lời hát văn Chúa Thác Bờ hay chính là hát chầu văn Chúa Thác Bờ. Bản văn Chúa Thác Bờ có 3 bản:

·         Bản 1:

Ai lên tới Thung Nai, Đà Bắc

Ngược sông Đà bến ngọc lung linh.

Ai lên lễ Mẫu Hòa Bình,

Chợ Bờ Hang Miếng, thác ghềnh cheo leo

Chợ Phương Lâm sớm chiều đông đúc

Đội ngư phường độc mộc bán buôn

Chuông đền văng vẳng sớm hôm

Xa nghe tiếng hú gọi hồn rừng rừng ngang

Danh Chầu thác sơn trang lừng lẫy

Đất Hòa Bình đã dậy oai linh

Nửa đêm giờ tý hiện hình,

Áo pha màu tuyết bên mình túi dao

Thường vượt suối băng đèo hái thuốc

Luyện một bầu tiên dược hồi sinh

Nức danh Chầu Thác Hòa Bình

Vì đời đem lại tuổi xuân cho đồng

Gieo lúa mạch ngô khai sắn đỗ

Cho người đời trăm hộ yên vui

Non tiên cảnh vật xa vời

Cô tiên Chầu Thác vốn người sơn trang

Đã bao lần khai hoang mở lối

Giúp dân lành sớm tối lên công

Bao năm đục núi khơi dòng

Đem nguồn nước ngọt ấm lòng dân sinh

Tuổi đôi tám xuân xanh vừa độ

Tài lược thao văn võ kiếm cung

So bề: ngôn, hạnh, công dung

Trừ gian dẹp loạn khắp vùng biên cương

Đức nhân hiếu đôi đường vẹn cả

Nguyện vì đời một dạ đinh ninh

Vì đời đem lại thanh bình

Cho cây chắc rễ cho cành nở hoa

Tay tô điểm sơn hà cẩm tú

Cứu muôn người trăm họ an vui

Gương xưa còn để cho đời

Tấm gương chầu Thác muôn đời noi theo

Đường nhân sự hiểm nghèo đã trải

Nhẹ gót hài trở lại sơn trung

Phép mầu lục trí thần thông

Lánh đường lục đạo thoát vòng tử sinh

Dẫu sự tích văn trình một bản

Thính Chầu bà chứng giáng lai lâm

chữ rằng Thần giáng lưu ân

Chầu Bà lưu phúc thiên xuân thọ trường.

·         Bản 2:

Thanh nhàn dạo khắp nơi nơi

Nay đà Suối Rút, Kim Bôi, Hòa Bình

Núi ngũ nhạc rừng xanh mở lối

Qua Lương Sơn thắng tới Dốc Kun

Non cao khuất khúc dặm trường

Dân cư vắng vẻ xóm làng lơ thơ

Trâu gõ mõ tiếng gà cục tác

Vượn ru con tha thiết đêm thâu

Chim Công múa quạt bên lầu

Những chim khảm khắc về chầu ca vang

Bên sườn núi nhà sàn mấy lớp

Cầu thang mây nhẹ gót rung rinh

Tắc kè dong dả cầm canh

Đàn ong lấy mật lượn quanh bản mường

Dưới chân núi măng giang măng lứa

Cùng măng tre nấm mọc thơm bay

Khế chua sung chát gừng cay

Bí ngô mướp đắng ngô khoai lạc vừng

Tiều hớn hở băng rừng đốn củi

Dưới sông Đà vịt lội nhấp nhô

Ai lên cảnh đẹp Thác Bờ

Trước non sông núi đền thờ trang nghiêm

Vách núi nghiêng bên hồ nước chảy

Danh Chầu Bà vang dậy bốn phương

Thung Nai bản ấp họ Mường

Nhà sàn ven suối có đường lên non

Tiếng chim non véo von đầu núi

Con đường mòn thẳng lối ra sông

Say say vò rượu cay nồng

Bập bùng ánh lửa tiếng cồng tiếng chiêng

Thượng đệ tử án tiền tấu đối

Lập đàn tràng sám hối cửa thiêng

Thỉnh Chầu trắc giáng bản đền

Khuông phù đệ tử thiên niên thọ trường

·         Bản 3: 

Vầng nhật nguyệt đêm ngày soi tỏ

Cảnh Thác Bờ rực rỡ càn khôn

Lô xô đá mọc đầu nguồn

Khen ai khéo tạo thác luồng chơi vơi

Cảnh Thác Bờ là nơi thánh tích

Lập đền thờ thanh lịch xiết bao

Sông Đà nước chảy rì rào

Sau đền đá mọc thấp cao mấy tầng

Cảnh thanh tiên thiều quan soi tỏ

Chầu Thác Bờ tiên nữ giáng sinh

Họ Mường áo trắng đai xanh

Lưng đeo xà tích bên mình túi dao quai

Đôi mắt phượng hoa cài trâm giắt

Vầng trán xinh vẻ mặt càng tươi

Môi son nở đóa hoa cười

Thanh tân lịch sự nét ngời thu ba

Tóc rườm rà rẽ đôi cánh phượng

Nét cong cong uốn lượn đường tơ

Xinh xinh để liễu thẫn thờ

Người xinh thời cảnh Thác Bờ thêm xinh

Thú hữu tình rong chơi các ngả

Bước ngao du khắp cả non cao

Mường Bi, Mường Nậm, phố Sào

Trồng Mâm, Yên Lịch lại vào Kim Bôi

Chiếc thuyền rồng chèo chơi bến ngọc

Dọc sông Đà dạo khắp suối khe

Hang Miếng, Suối Rút chèo về

Ngược xuôi xuôi ngược thuyền về động tiên

Khắp mọi miền kêu cầu vọng bái

Ai lỗi lầm chầu đoái lòng thương

Dù ai căn số dở dương

Lòng thành thắp một tuần hương kêu cầu

Đã nhất tâm tất cầu kêu ứng

Độ cho người phúc đẳng hằng sa

Ai mà vận hạn khó qua

Lòng thành kêu Chúa Thác Bờ cứu cho

Chầu cửu cho người qua tai nạn khỏi

Lại cứu người khỏi cõi trầm luân

Nước tiên tẩy sạch bụi trần

Thanh tao rồi lại mười phần thanh cao

Chữ cương thường treo cao trên giá ngọc

Chứ tam tòng tứ đức khuyên ghi

Đệ tử khấn vái tâu quỳ

Thác Bờ công chúa độ trì chứng minh

Đấng anh linh soi đời vời vợi

Mất chữ tâm thời tội phải mang

Lưới trời bổ khắp bốn phương

Hại nhân nhân hại khôn đường thoát thân

Đã nên đấng cầm cân nảy mực

Lấy chữ tội chữ phúc Chầu cân

Đừng khoe trọn vẹn muôn phần

Chữ đức mà kém Chầu cân sao bằng

Đừng có khinh những kẻ bần hàn

Cây đức tưới tốt vẻ vang sau này

Cung đàn tiếng hát hôm nay

Độ cho đệ tử lộc đầu phúc dư.

ĐĂNG KÝ KHÓA HỌC