FOB Là Gì? CIF Là Gì? – So Sánh FOB & CIF Khác Nhau Thế Nào

Khi bạn xuất khẩu hay nhập khẩu thường được đề xuất 2 điều kiện giao hàng là FOB, CIF. Vậy FOB là gì? CIF là gì? Bài viết này sẽ định nghĩa và so sánh giống nhau và khác nhau giữa điều kiện FOB & CIF để giúp bạn chọn một phương pháp giao hàng (hợp đồng) phù hợp nhất. Trong làm thực tế người ta có thể gọi là giá FOB, giá CIF.

Các bạn luôn chú ý những điều kiện giao hàng FOB hay CIF được quy định trong Incoterm chỉ là khuyến khích sử dụng chứ không bắt buộc. Việc áp dụng Incoterm 2010 hay 2000 là do thoả thuận của người mua và người bán. Incoterm 2010 đã bỏ điều kiện CNF do đó nếu dùng theo Incoterm 2000 thì bạn và khách hàng vẫn có thể sử dụng điều kiện CNF trong hợp đồng ngoại thương.

FOB Là Gì? – Free On Board

FOB – Free On Board ( hoặc Freight on Board) là điều kiện giao hàng miễn trách nhiệm của người bán khi hàng đã lên boong tàu. Có nghĩa là hàng chưa lên tàu thì mọi trách nhiệm thuộc về người bán (seller), sau khi hàng đã lên tàu thì tất cả rủi ro, trách nhiệm chuyển cho người mua (buyer). Lan can tàu là điểm chuyển rủi ro của điều kiện FOB. Giá FOB không bao gồm chi phí vận chuyển, bảo hiểm tới điểm đến, người mua phải chịu phí thuê phương tiện chuyên chở, phí bảo hiểm hàng hoá và các chi phí phát sinh khác trong quá trình chuyên chở. Dân trong ngành thường gọi một cách quen thuộc là hợp đồng FOB, giá FOB….thì có nghĩa là hợp đồng ngoại thương đang áp dụng theo điều kiện FOB trong incoterms.

Về mặt thuật ngữ quốc tế trong hợp đồng phải chỉ rõ cảng (địa điểm xếp hàng). Với cấu trúc FOB + Vị trí xếp hàng (vị trí chuyển rủi ro). Lấy tên cảng xếp hàng để biết được địa điểm chuyển giao quyền và nghĩa vụ các bên.

Ví dụ FOB Cát Lái có nghĩa cảng xếp hàng là Cát Lái vị trí chuyển rủi ro người bán Việt Nam cho khách hàng nước ngoài tại cảng Cát Lái của Việt Nam, FOB ShangHai (cảng xếp hàng Shanghai)…

Ưu điểm: Người bán (seller) không cần phải tìm đơn vị vận chuyển (forwarder hay hãng tàu), không phải mua bảo hiểm hàng hoá, địa điểm chuyển rủi ro sớm, bạn cũng không cần liên hệ với nhiều nhà cung cấp để hỗ trợ lô hàng của bạn.

Nhược điểm: Bạn phải luôn vào tình huống bị động vì người mua book cước tàu. Ví dụ họ book tàu ngày 19 tuy nhiên ngày 22 bạn mới đủ hàng thì bạn phải luôn nằm trong thế bị động, bạn có thể gặp khó khăn khi kéo container hoặc đóng hàng vào container, ngoài ra việc tu chỉnh chứng từ cũng khó khăn hơn, bạn khó có khả năng chủ động giá thị trường khi thị trường biến động vì bản chất là bạn không làm với nhiều nhà cung cấp, Ví dụ: nếu cộng cả giá cước tàu, cộng giá bảo hiểm… thì người mua hàng sẽ không biết được giá hàng thực sự của bạn bao nhiêu, do đó khi khách hàng nước ngoài mua hàng họ thường yêu cầu người bán Việt Nam chào 2 giá FOB và CIF để họ so sánh?. Tuy nhiên mình khuyên các bạn nên giành được thế chủ động. Vì rủi ro vận chuyên trên biển là không quá nhiều với những mặt hàng công nghiệp. Việt Nam chúng ta thích FOB hơn vì chưa tự tin và chúng ta bắt đầu từ xuất khẩu nông nghiệp, mà hàng nông nghiệp dễ hư hỏng do chưa có công nghệ bảo quản tốt do đó xuất FOB thành một thói quen. Theo tập quán thương mại nhiều quốc gia trên thế giới thì hầu hết các công ty nhỏ thường xuất khẩu FOB. Hơn nữa chúng ta thường hiểu lầm vị trí chuyển rủi ro FOB và CIF, thực tế là FOB và CIF vị trí chuyển rủi ro là như nhau.

Tại Mỹ và Canada còn phân biệt “FOB vị trí xếp hàng” và “FOB vị trí đến”. Vị trí này cũng là nơi chuyển giao trách nhiệm bên bán cho bên mua, nếu “FOB điểm xếp hàng” vị trí chuyển giao trách nhiệm là cảng xếp hàng, còn “FOB vị trí đến” thì chuyển rủi ro tại cảng đến. Tuy nhiên cách sử dụng của Mỹ và Canada không phù hợp với Incoterm và vận tải quốc tế.

CIF Là Gì? – Cost, Insurance, Freight

CIF là điều kiện giao hàng nhóm C trong incoterm với chữ viết tắt của Cost + Insurance + Freight tức là giá đã bao gồm tiền hàng + bảo hiểm + cước phí tàu. Thường trên hợp đồng được viết liền với tên vị trí, địa điểm có thể là tên cảng ĐẾN. Chẳng hạn CIF Seoul. Như vậy, về cơ bản CIF phân chia trách nhiệm và rủi ro giữa người mua và người bán trong thương mại quốc tế.

Rất nhiều bạn hiểu nhầm về vị trí chuyển rủi ro và trách nhiệm của CIF. Các bạn thường nghĩ rằng hàng hoá phải qua đến cảng đến mới hết trách nhiệm. Tuy nhiên vị trí chuyển rủi ro là tại cảng xếp hàng, người bán chỉ có trách nhiệm mua bảo hiểm cho lô hàng

Theo như ví dụ trên CIF Seoul (Cảng dỡ hàng, cảng đến) thì người bán Việt Nam (seller) sẽ mua bảo hiểm cho lô hàng, chuyển đơn bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm cùng với bộ chứng từ đầy đủ cho người mua Hàn Quốc (buyer) đến cảng Seoul – Hàn Quốc (cảng đến). Tuy nhiên vị trí chuyển rủi ro là tại cảng xếp hàng (Cát Lái).

Hầu như rất nhiều những bạn đang học xuất nhập khẩu, những bạn xuất hàng kể cả những bạn làm thủ tục hải quan đều nhầm lẫn vấn đề này. Những công ty xuất khẩu nhỏ thường nghĩa rằng xuất FOB cho chắc chắn và an tâm vì chỉ giao hàng đến cảng. Tuy nhiên việc xuất CIF địa điểm chuyển rủi ro cũng là cảng xếp hàng. Do đó ban nên cân đối lợi nhuận để có quyết định có lợi nhất.

So Sánh FOB và CIF

Giữa 2 điều kiện này có nhiều điểm giống nhau và khác nhau nhưng dễ gây nhầm lẫn.

Giống nhau FOB và CIF

– Đều là điều kiện trong Incoterm 2010 được khuyến cáo sử dụng cho vận tải đường biển và thuỷ nội bộ, và đây là hai điều kiện thường xuyên sử dụng.

– Vị trí chuyển trách nhiệm và rủi ro tại cảng xếp hàng (cảng đi).

– Người bán (seller) có trách nhiệm làm thủ tục hải quan xuất khẩu, và người mua (buyer) là thủ tục nhập khẩu để lấy hàng.

Khác nhau giữa FOB và CIF

– Điều kiện trong Incoterm: điều kiện giao hàng FOB (Free on Board) – giao hàng lên tàu. điều kiện giao hàng CIF (cost, Insurance, Freight) – tiền hàng, bảo hiểm, cước tàu.

– Bảo hiểm: FOB người bán không phải mua bảo hiểm, CIF người bán có trách nhiệm ký hợp đồng bảo hiểm cho lô hàng xuất khẩu, thường quy định hợp đồng bảo hiểm tối thiểu 110% giá trị hàng hoá.

– Trách nhiệm vận tải thuê tàu: FOB – người bán không cần phải thuê tàu, người mua chịu trách nhiệm book tàu. CIF – người bán phải tìm tàu vận chuyển, người mua không có trách nhiệm tìm tàu vận chuyển.

– Địa điểm cuối cùng để kết thúc nghĩa vụ: Mặc dù cả 2 có cùng vị trí chuyển rủi ro là lan can tàu, tuy nhiêu với CIF bạn phải có trách nhiệm “cuối cùng” khi hàng đã qua đến cảng dỡ hàng (cảng đến).

Kết Luận

Trong bài viết này đã trình bày cơ bản trách nhiệm và vị trí chuyển rủi ro của FOB và CIF. Cả hai điều kiện FOB và CIF đều có vị trí chuyển rủi ro là tại cảng xếp hàng.

FOB – người bán (seller) giao hàng đến lan can tàu cảng bốc hàng là đã hết trách nhiệm, rủi ro được chuyển qua người mua (buyer). Người bán không cần phải thuê tàu, không cần phải mua bảo hiểm. Cấu trúc tên gọi FOB + Cảng Xếp Hàng

CIF – người bán (seller) mua bảo hiểm cho lô hàng, vị trí chuyển rủi ro tại lan can tàu. Tuy nhiên vị trí cuối cùng để người bán hết trách nhiệm là tại cảng dỡ hàng. Cấu trúc tên gọi CIF + Cảng Đến

FOB và CIF đều có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Bạn nên cân đối để chọn lựa FOB hay CIF phù hợp với doanh nghiệp của bạn. Ngoài hai điều kiện này, trong incoterm còn rất nhiều các điều kiện giao hàng khác như ExWork, DDU…

Cảm ơn bạn đã đọc bài viết!
Chúc bạn sức khoẻ, thành công và luôn hạnh phúc!