Ghé thăm Nam Phi và khám phá nét thú vị trong nền ẩm thực của đất nước kim cương

Nam Phi – nơi được mệnh danh là đất nước của kim cương không chỉ có thành phố Cape Town rực rỡ hay nền văn hóa đa sắc tộc độc đáo và những điểm đến ấn tượng và cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp.

Là đất nước có sự kết hợp nhiều nền văn hóa nên Nam Phi có nền ẩm thực vô cùng phong phú với rất nhiều đặc sản độc đáo. Ngoài những đặc điểm truyền thống của ẩm thực châu Phi, Nam Phi còn chịu ảnh hưởng nhiều nét của một số nước châu Âu như Hà Lan, Anh, Bồ Đào Nha và Ấn Độ. Đặc biệt, ẩm thực của người Nam Phi gốc Âu là sự pha trộn giữa phong cách ẩm thực của Hà Lan, Anh, Ấn và Malaysia.

Một trong những ảnh hưởng quan trọng nhất là của người Hà Lan định cư ở Nam Phi vào những năm 1600. Họ sớm được tham gia bởi những người Huguenot Pháp cũng như một số người Đức. Sự kết hợp này đã dẫn đến những gì ngày nay được gọi là phong cách nấu ăn của người Afrikaans. Bởi vì những người dân tộc này đi khắp đất nước để tìm kiếm nơi định cư và không có các loại thiết bị làm lạnh, họ được biết đến với các loại thịt khô (biltong, tương tự như thịt khô và dröewors, một loại xúc xích khô) và việc sử dụng tự do các loại gia vị và muối để bảo quản thực phẩm.

Ẩm thực Nam Phi phản ánh sự đa dạng của các truyền thống ẩm thực được thể hiện bởi các cộng đồng bản địa khác nhau đã sống trên đất nước. Trong số các dân tộc bản địa của Nam Phi, người Khoisan đã tìm kiếm hơn 300 loài thực vật ăn được, chẳng hạn như cây họ đậu rooibos, mà giá trị ẩm thực của chúng tiếp tục có ảnh hưởng nổi bật đến ẩm thực Nam Phi. Những cuộc gặp gỡ sau đó với những người chăn gia súc Bantu đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện của các loại cây trồng và gia súc trong nước, điều này đã bổ sung cho các kỹ thuật bảo quản thịt truyền thống của Khoisan. Ngoài ra, các cộng đồng nói tiếng Bantu đã rèn luyện rất nhiều thành phần ẩm thực và các món ăn, nhiều trong số đó vẫn được tiêu thụ cho đến ngày nay ở các khu định cư truyền thống cũng như các trung tâm đô thị. Đến thế kỷ XVII, người Hà Lan – và sau đó là người Anh – thuộc địa và định cư Cape Colony đã dẫn đến sự phổ biến ẩm thực hơn nữa. Các cộng đồng Cape Coloured và Cape Malay đã thành lập một nền ẩm thực đặc biệt, bắt nguồn phần lớn từ truyền thống ẩm thực của Malaysia và Indonesia, trong khi những người đi du lịch Afrikaner tiếp tục thích nghi trong nội địa với các món ăn Hà Lan, Khoisan, Cape Malay và Bantu để phù hợp với lối sống ven biển của họ. Ngoài ra, những người tị nạn Huguenot người Pháp, nhiều người đã định cư ở Franschhoek, đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển ngành trồng nho của Nam Phi.

Khi doanh nghiệp thuộc địa của Anh ở Nam Phi bắt đẩu hoạt động, đầu tư kinh doanh vào thế kỷ 18 và 19, những người nhập cư từ châu Á, nhiều người trong số họ đến với tư cách lao động hợp đồng vào thế kỷ 19, đã làm phong phú thêm nền ẩm thực của Nam Phi. Đặc biệt, người Nam Phi gốc Ấn – và ở một mức độ nào đó, người Nam Phi gốc Hoa – mang theo nhiều loại gia vị, gia vị và các món ăn, có lịch sử gắn liền với Kwa-Zulu Natal, mặc dù ẩm thực Ấn Độ hiện đang phổ biến rộng rãi trên khắp Nam Phi và được nhiều các nhóm dân tộc khác yêu thích..

Ẩm thực người bản địa

Vào thời kỳ tiền thuộc địa người châu Âu, đặc trưng ẩm thực bản địa được thiên về  sử dụng rất nhiều loại nguyên liệu thực phẩm bao gồm trái cây, quả hạch, củ, lá và các sản phẩm khác thu thập từ thực vật hoang dã và săn bắn thú rừng. Ẩm thực người bản địa gồm những người nói tiếng Bantu đã đến các khu vực phía nam từ trung Phi từ năm 10.000 trước Công nguyên. Họ giới thiệu gia súc và cây ngũ cốc trong nước và việc phổ biến chăn nuôi gia súc đến các nhóm người sắc tộc Khoisan đã giúp nhóm này  tạo ra sản phẩm và cung cấp thịt tươi theo yêu cầu. Chế độ ăn uống trước thuộc địa nhóm người Bantu và  Khoisan  chủ yếu bao gồm ngũ cốc nấu chín, đặc biệt là lúa miến và kê, sữa lên men (hơi giống sữa chua) và thịt nướng hoặc hầm. Người châu Âu đã giới thiệu bắp ngô thay thế lúa miến làm ngũ cốc chính.

Người Khoisan ăn thịt nướng hay quay, và họ cũng sấy khô thịt để sử dụng sau này. Ảnh hưởng của chế độ ăn uống của họ được phản ánh trong sở thích chung của người Nam Phi đối với thịt nướng.

Ẩm thực Hà Lan và Mã Lay

Một phong cách nấu ăn của vùng Nam Phi rất đặc biệt thường được gọi là “Cape Dutch/ Cap Hà Lan”. Ẩm thực này được đặc trưng bởi việc sử dụng các loại gia vị như nhục đậu khấu, allspice và ớt. Phong cách nấu ăn Cape Dutch thường căn cứ vào cách nấu nướng của những người nô lệ do Công ty Đông Ấn Hà Lan đưa đến Cape từ Bengal, Java và Malaysia cũng như phong cách nấu nướng của Châu Âu được du nhập bởi những người nhập cư từ Hà Lan và điều này được phản ánh trong việc sử dụng các loại gia vị phương đông và tên được đặt cho nhiều món ăn này.

Những công nhân đến Nam Phi từ Malaysia, Indonese và Brunei gọi là Cap Malay phân biệt với Cap Dutch Hà Lan. Ảnh hưởng của ẩm thực nhóm sắc dân Cape Malay đã mang đến món cà ri cay, ớt cay sambal, cá ngâm và nhiều loại cá hầm.

Ẩm thực dân nhập cư từ Pháp

Người nhập cư từ Pháp đến Nam Phi là nhóm người Huguenot, một nhóm tôn giáo của người Pháp theo đạo Tin lành. Trước khi người Huguenot đến quy mô lớn ở Mũi Hảo Vọng Nam Phi vào vào thế kỷ 17, một số lượng nhỏ người tị nạn Huguenot đã định cư ở đó. Họ bao gồm người Pháp từ Francois Villion, sau này được gọi là Viljoen, và họ đạo du Toit.

Những người Pháp này đã mang kỹ thuật làm rượu vang và rất nhiều công thức nấu ăn của Pháp đến Nam Phi trong thời kỳ nay.

Ngày nay, cách nấu ăn của người Nam Phi Afrikaans thường bao gồm nhiều thịt đỏ (nướng, nướng hoặc quay), khoai tây và / hoặc gạo, và các loại rau được tăng cường với bơ và đường. Các món tráng miệng rất phổ biến và thường dựa trên các món yêu thích cũ đã tồn tại được vài ngày. Điều này bao gồm bánh quy, bánh cói và bánh ngọt có đường. Braai (thịt nướng) là một trong những loại “ẩm thực” được biết đến nhiều nhất ở Nam Phi. Thịt đỏ, như xúc xích tẩm gia vị, sườn, thịt nướng, bít tết và giò heo được hơ qua than nóng, truyền cho chúng một hương vị khói không gì sánh được. Đây là một kiểu nấu ăn mang tính xã hội đặc biệt, vì nó thường được thưởng thức bên ngoài và thường do những người đàn ông trong gia đình đảm nhận. Các món ăn kèm gồm có bánh mì cuộn và nhiều loại salad khác nhau.

Ẩm thực Nam Phi hiện nay là sự phổ biến rộng rãi của món ăn truyền thống và bao gồm một loạt ẩm thực  ảnh hưởng các nền văn hóa phụ khác nhau dưới cái ô “châu Phi”. Chúng bao gồm Zulu, Xhosa, Sotho, Tswana, và nhiều hơn nữa. Vì những món ăn dân gian này là bản địa của châu Phi trong nhiều thế kỷ, nên ẩm thực của họ tuy đã phát triển qua nhiều năm hay hàng thế kỷ  nhưng vẫn giữ được nhiều nguyên liệu và phương pháp nấu ăn ban đầu, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Bởi vì các bộ lạc châu Phi bản địa đã sống dựa vào sản phẩm của đất đai trong nhiều thế hệ, nên lương thực của họ (và ở một mức độ nào đó, vẫn được) xác định bởi những gì được trồng và có sẵn tại địa phương.

Những món ăn truyền thông tiêu biểu của Nam Phi

1. Bobotie

Bobotie có dạng bên ngoài hấp dẫn với gam màu vàng tươi từ lớp sữa trứng phủ đều trên mặt. Thành phần chính gồm thịt băm nhỏ trộn chung với tỏi, ớt chuông, hày tây. Sau đó nướng lên cho đến khi chín và có màu vàng đều. Nó có hình dạng như ổ bánh mù, thường được ăn chung với nước ốt cay truyền thống – sambal.

1. Biltong

Biltong là một món ăn nhẹ phổ biến ở Nam Phi, là món thịt khô được chế biến  cầu kỳ. Thành phần chính  là thịt nạc, người ta có thể dùng tất cả các loại thịt, nhiều nhất là thịt bò, thịt dê và thịt cừu. Thịt sau khi làm sạch đêm phơi khô cho săn lại. Tiếp đó, ngâm cùng với mạch nha và giấm để tạo hương vị khác lạc cho thịt.

Món Biltong có nhiều cách ăn và cách ăn được yêu thích nhất là nướng lên cho lớp ngoài có chút cháy xém, bốc mùi thơm rồi nhâm nhi cùng bánh mì, dưa chua. Ngoài ra trong nhiều món sụp truyền thống của nước này cũng có thể sử dụng chúng.

1. Boerewors

Đây là một loại xúc xích tươi cao cấp của Nam Phi với thành phần chính là 90% thịt và 10% là mỡ động vật cùng một số loại gia vị đi kèm khác. Tuy nhiên, trong đó thịt bò phải chiếm hơn 30% trở lên, tuyệt đối không dùng thịt thừa hay thịt kém chất lượng. Và có lẻ xúc xích Boerewors khác biệt so với các loại xúc xích của nước khác nằm ở cách xay thịt. Đó là lý do khi ăn bạn sẽ cảm nhận được lớp vỏ giòn, phần nhân ngậy chứ không hề bị nát.

1. Shisa nyama

Shisa nyama hay còn gọi là thịt nướng, đây là một kiểu chế biến đồ ăn rất phổ biến ở các thị trấn của Nam Phi. Cái tên “Shisa nyama” còn mang ý nghĩa là dịp để những người thân, những người bạn tụ tập lại cùng nhau ăn uống và chuyện trờ. Với mùi vị thơm ngon cùng chén nước chấm đặc biệt khiến nhiều người phải mê mẫn. Vì thế, nếu đến với Nam Phi, bạn đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức một bữa thịt nướng trong một không khí ấm cúng để tăng thêm phần thú vị cho chuyến đi của mình nhé!

1. Chalakala

Hầu như ở các nước phương Tây, món salad có độ tươi non và giòn thơm thì ở nam Phi có một phiên bản khác với điểm nhấn là vị cay the đầy quyến rũ. Cũng như salad truyền thống, Chalakala là sự kết hợp của rất nhiều loại rau củ khác nhau gồm đậu, cà chua, bắp cải… tất cả cắt thành miếng nhỏ vừa ăn rồi ướp cùng sốt gồm cà ri, tiêu xanh, ớt bột, gừng,… Món ăn này được dùng làm món khai vị thách thức thực khách với độ chua cay và hương vị đậm đà.

1. Cà ri Cape Malay

Chắc hẳn khi đến du lịch Nam Phi và có cơ hội thưởng thức món cà ri Cape Malay bạn sẽ bị ấn tượng ngay bởi hương vị đậm đà. Sự đậm đậm đà này đến tư các loại gia vị mạnh cộng với sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt và vị ngọt nhưng lại không quá cay hay khó ăn như ở Ấn Độ. Món cà ri này thường ăn kèm với cơm nghệ, đặc biệt nếu muốn thưởng thức món Cape Malay ngon đúng vị bạn nên ăn khi nó còn nóng nhé, đây sẽ là một lựa chọn không tồi đâu.

1. Bunny Chow

Bunny Chow – cái tên có vẻ đáng yêu này là một trong những món ăn rất được lòng người dân lẫn du khách ở Nam Phi. Không chỉ vẻ ngoài tinh tế mà hương vị của nó cũng rất đặc sắc. Thực chất, Bunny Chow có nguồn gốc từ Durban, do người da đỏ sống ở khu vực này khai sinh ra. Món ăn là sự kết hợp giữa thịt bò hoặc thịt gà cùng với rau, đậu, salad, cà ri,… Nguyên liệu là sự kết hợp giữa thịt gà hoặc thịt bò cùng với rau, đậu, salsa, cà ri… Khi các hương vị hòa quyện vào nhau tạo nên phần cà ri sánh mịn, sau đó được trưng bày trong ruột của bánh mì.

1. Malva pudding

Đây là loại bánh truyền thống của Cộng hòa Nam Phi, thường được làm từ bột, trứng, sữa, bơ nhạt và mứt mơ. Cách chế biến nó có thể khác nhau tùy thuộc vào từng gia đình, bởi mỗi nhà sẽ có một công thức bí mật khác nhau để tạo nên món Malva pudding thơm ngon. Và cũng theo đó, món bánh này cũng có cách ăn kèm khác nhau, nhưng phần lớn sẽ kèm theo các loại hoa quả hoặc kem lẹnh nhằm cân bằng độ bé, ngọt.

1. Amarula dom pedro

Nếu đã kết thúc bữa ăn chính, bạn hãy thưởng thức một ly Amarula dom pedro – một loại đồ uống mát lạnh được pha từ rượu, kem vani có rắc lên trên mặt một ít bột caccao hoặc chocolate. Thường Dom Pedro truyền thống sẽ được pha chế từ các loại rượu mạnh như whisky, tuy nhiên người dân ở đây thường dùng loại rượu lên men từ hoa quả Amarula để thay thế.

1. Melktert

Nếu bạn không thích tráng miệng bằng ly Amarula dom pedro thì có thể chọn Melktert. Đây là một món bánh tráng miệng có từ lâu đời của Nam Phi, nó được bày bán tại khắp nơi, vì thế không khó để bạn tìm thấy nó và thưởng thức, bạn có thể đến các khu chơ truyền thống, các tiệm bánh hay cửa hàng,… chẳng hạn.