Giá trị của danh hiệu

Tuy nhiên, những chuyển động xã hội mạnh mẽ trong một nền kinh tế năng động, đang phát triển đã dẫn tới việc thực hiện Nghị định nói trên sớm có bất cập. Một điều dễ nhận thấy là kèm theo Nghị định có tới 14 biểu mẫu để đăng ký, bình xét, chấm điểm rồi quyết định, mẫu giấy khen… Việc bình bầu diễn ra hằng năm, mỗi khu dân cư có từ hàng chục đến hàng trăm hộ gia đình, mỗi tỉnh, thành phố lại có hàng nghìn khu dân cư. Vậy thì chỉ riêng việc chuẩn bị các biểu mẫu và in ấn thôi cũng đã đủ tốn kém về tài chính và phương tiện lưu kho. Số lượng biểu mẫu nhiều như vậy kéo theo việc thực hiện ở cơ sở phải có nhân lực và chi phí, trong khi không phải cơ sở nào cũng có ngân sách hay nguồn quỹ cộng đồng dồi dào, dẫn đến việc thực hiện một cách nghiêm túc, thực chất còn nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, một số tiêu chí trong Bảng đánh giá tiêu chuẩn “văn hóa” của gia đình hay khu dân cư là định tính, như “hòa thuận”, “hạnh phúc”, “đoàn kết” nhưng điểm chấm lại là định lượng theo thang điểm từ 2-5, dẫn đến khó khăn trong việc đánh giá thực chất. Chưa kể, có tiêu chí lại mâu thuẫn với một số chương trình quốc gia khác…

Nhưng trong khi những bất cập của Nghị định còn chưa thể được xem xét lại một cách toàn diện thì cuối năm 2021, trong Điều 18 – Dự thảo Luật Thi đua khen thưởng (sửa đổi) do Bộ Nội vụ trình lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lại đưa ra hai danh hiệu “Thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố tiêu biểu” và “Gia đình tiêu biểu”. Hai danh hiệu này được đại diện Bộ Nội vụ kiến giải là để thay thế hai danh hiệu Gia đình văn hóa; Thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố Văn hóa!

Văn hóa” hay “tiêu biểu” thì vẫn chung một mong muốn là hướng các cá nhân trong một gia đình, các gia đình trong một cộng đồng và mọi cộng đồng dân cư trong cả nước tới mục tiêu xây dựng con người cá nhân có ý thức đầy đủ về đạo đức và nhân phẩm, về tri thức và sức khỏe, về ứng xử chuẩn mực trong gia đình và ngoài xã hội, chung tay vun đắp cho một xã hội tốt đẹp. Danh hiệu thi đua luôn cần thiết nhưng cần xem xét một cách thấu đáo, toàn diện tính thực chất của tiêu chí danh hiệu, để các danh hiệu thật sự lan tỏa giá trị trong đời sống xã hội.