Giải trừ kiếp nạn ăn thịt chó
GIẢI TRỪ
KIẾP NẠN
ĂN THỊT
CHÓ
Trần Kiêm Đoàn
Lãnh đạo
TP Hội An ký
thỏa thuận
hợp tác
“nói không với
tiêu thụ
thịt chó mèo” – Ảnh: Q.T.
Văn hóa
ăn thịt
chó? Mới nghe ra muốn bật cười.
Ăn thịt
chó thì làm gì có
văn hóa
đã chứ?!
Nhiều
độc giả
hơi ngờ ngợ khi đọc nhóm từ “văn hóa
ăn thịt
chó” vì theo cách nói thông thường thì “thịt chó hay
ăn thịt
chó” thì làm gì có
văn hóa
.
Sở dĩ
có sự thắc mắc nầy vì theo cách
hiểu cổ
điển thì “văn” là vẻ đẹp, vẻ sáng. Do
vậy mà
danh từ
văn hóa
thường dễ bị
đồng hóa
với
hình dung
từ
văn minh
,
văn hiến
, văn vẻ.
Thực ra
,
văn hóa
là cái lai lịch của một người, một khu vực
xã hội
hay cả một nước. Nếu có
văn hóa
quý tộc
thì phải có
văn hóa
bình dân
; có văn đại gia thì phải có
văn hóa
ăn mày
mới
công bằng
chữ nghĩa
.
Thế giới
bao gồm
nhiều
hình thức
và khu vực chuyên môn, chuyên biệt như ngày nay thì
văn hóa
cũng được định nghĩa như là “lối nghĩ,
lối sống
riêng của một
cá nhân
, một nhóm người hay
xã hội
nào đó…”. Vì thế trong
văn hóa
mẹ của môt
quốc gia
thì có hàm chứa nhiều “văn hóa con” (subculture) của từng nhóm chuyên môn hay
xã hội
nhỏ. Khi đã có một
cộng đồng
riêng của những người hưởng thụ, kinh doanh hay
tham dự
trong vòng
giao lưu thịt chó thì tất nhiên phải có một
hình thức
tiểu
văn hóa
hay
văn hóa
con tạm gọi là
Văn hóa
ăn thịt
chó (Dog eating culture) đã có mặt
lâu đời
từ khi có người và
gia súc
cùng
sinh tồn
trên dãi đất nầy.
Tương tự
như ở Mỹ có
văn hóa
ăn
thức ăn
nhanh (Fast-food culture),
văn hóa
ăn gà Tây (Turkey culture),
văn hóa
uống cà-phê (Coffee culture)…
Càng gần mùa Noel 2021,
thế giới
càng lùng bùng
chao đảo
với những
tin tức
thời sự
u ám
về chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai… Nhưng sáng hôm nay, từ một thành phố nhỏ
Việt Nam
bỗng loan ra một
tin tức
nhỏ nhưng lại phát tán một âm vang
tương đối
trong lành đã gây
chấn động
tương đối
to vừa mang tính
biểu tượng
nhân văn, vừa gióng
lên tiếng
nói
tiền phong
trong tiến trình
chấn hưng
văn hóa
: Thành phố Hội An
tuyên bố
chấm dứt
việc
ăn thịt
chó, thịt mèo;
đoạn tuyệt
với thói cũ
ăn thịt
chó đã kéo dài bao nhiêu nghìn năm như một phần
hấp dẫn
trong
văn hóa
ẩm thực
Việt Nam
.
Khi
thế giới
con người
bốn phương
gặp nhau
thì sự
khám phá
“bên nầy Pyrenee là
chân lý
, bên kia là sai lầm” đã
xuất hiện
. Khi hai
văn hóa
cực kỳ khác nhau
va chạm
sẽ sinh ra sự khủng hoảng hay
xung đột
văn hóa
mà từ chuyên môn
tâm lý
xã hội
gọi là “cú sốc văn hóa” (cultural shock). Cú sốc
văn hóa
mạnh nhất mà người
Việt Nam
ra nước ngoài gặp sớm nhất là “văn hóa
ăn thịt
chó” của ta
va chạm
với “văn hóa nuôi và làm bạn với chó” của dân Mỹ.
Vấn đề
ăn thịt
chó không dừng lại trong
giới hạn
thú vui
ăn uống
riêng của từng vùng
văn hóa
được
cảm thông
hay
tôn trọng
bởi người “ngoại đạo” mà đã
trở thành
dấu hiệu
lạc hậu
, thoái trào,
độc ác
của một dân tộc còn chìm trong bóng tối thiếu
văn minh
. Bởi vậy, biết bao người Việt ở nước ngoài đã bị
phản ứng
và đối xử một cách bất công và bất minh cũng chỉ vì
xuất thân
từ môi trường
văn hóa
ăn thịt
chó;
mặc dầu
bản thân
người đó chưa hề
một lần
nếm mùi thịt chó.
Loại
ngôn ngữ
chế giễu người đến từ vùng có
văn hóa
ăn thịt
chó thật là
cay độc
,
thô bạo
,
đại khái
như:
“Mẹ kiếp! Đồ dân
ăn thịt
chó thì cũng chả làm ăn ra cái thá gì! (F- cking dog eater can’t drive for sh- t)…”
Học trò con nít bản xứ
Âu Mỹ
gây lộn
nhau với trẻ con đồng lứa
Việt Nam
hay châu Á, khi bị thua trong đôi co về
thể lực
hay
cãi nhau
đuối lý thì câu chửi bậy “đồ
ăn thịt
chó” như một thứ vũ khí
tinh thần
áp đảo
đối phương. Trẻ con nước ngoài bêu riếu thói
ăn thịt
chó đã thế, nhưng
thế giới
người lớn vẫn bị lây nhiễm
tiếng xấu
. Chuyện
gần đây
thôi, hai nhân vật gồm một da trắng và một người Việt tuổi trung niên, giữ chức vụ
quản lý
trong một ngân hàng ở San Francisco, khi có sự
xung đột
mạnh, cũng rơi vào
tình trạng
người Việt bị mạ lỵ là “đồ
ăn thịt
chó bẩn thỉu”! Kẻ bị mạ lỵ đã
điên tiết
xách súng ra dằn mặt kẻ mạ lỵ nên bị vào tù thật quá xót xa và
oan uổng
. Nói
tóm lại
, mảng
văn hóa
ăn thịt
chó là một vết thô nhám, một kiếp nạn
ẩm thực
cần được tẩy xóa và xếp kín lại để cho tổng thể
văn hóa
truyền thống
Việt Nam
không còn mang
mặc cảm
tự ty, đứng thẳng mình giữa
cộng đồng
văn hóa
địa cầu.
Hôm nay, có tin vui về một sự
chuyển biến
trong vòng
sinh hoạt
văn hóa
ăn thịt
chó. Báo
Dân Trí
và nhiều nguồn thông tin trong nước
đưa tin
: Sáng 10/12/2021, UBND TP Hội An (Quảng Nam) tổ chức
lễ ký
kết trực tuyến với tổ chức FOUR PAWS (tổ chức
phúc lợi
động vật
toàn cầu) về cam kết
loại bỏ
việc
sử dụng
thịt chó và mèo ra khỏi thành phố.
Đây là lần đầu tiên, một thành phố của
Việt Nam
có hành động
kiên quyết
chấm dứt
nạn buôn bán thịt chó, mèo.
Thỏa thuận
sẽ có
hiệu lực
vào
cuối năm
2021 và kéo dài trong 2 năm.
Thỏa thuận
này cũng
nhấn mạnh
mục tiêu
cải thiện
phúc lợi
vật nuôi thông qua các
chương trình
tiêm chủng và loại trừ bệnh dại, giúp ngăn chặn hiểm họa có thể bùng phát đại dịch. Thông qua
thỏa thuận
này, giờ đây, TP Hội An có thể định vị mình là “thành phố đầu tiên của
Việt Nam
không buôn bán thịt chó, mèo và
thân thiện
với khách du lịch”…
Ngoài nước, các tờ báo ngoại ngữ, báo giấy cũng như truyền thanh và online: AP, Straits Time, News Yahoo.com, UCANews… cũng
đồng thời
hớn hở
đưa tin
vui “Thành phố Hội An của
Việt Nam
cam kết
loại bỏ
dần việc
tiêu thụ
thịt chó và mèo (Vietnam’s Hoi An city pledges to phase out dog and cat meat consumption.)”
Từ nghìn xưa trong
văn hóa
ẩm thực
, thịt chó được
xem như
là một món ngon và “chịu chơi” pha một chút
giang hồ
vặt trong nếp
sinh hoạt
văn hóa
và
xã hội
Việt Nam
. Đã bao nhiêu nghìn năm qua,
ăn nhậu
thịt chó được xem là vừa khoái khẩu, vừa góp phần chữa nhiều căn bệnh… theo cánh đàn ông, tới cái mức thống khoái như: “Ở trần gian không ăn một miếng dồi chó; chết về
âm phủ
đâu biết có mà ăn!”
Thêm vào đó, với
hoàn cảnh
của một
xã hội
nghèo, sự
ăn uống
thiếu chất dinh dưỡng thì thịt chó được tận dụng như một nguồn
bồi dưỡng
chất đạm là điều rất đáng
thông cảm
và chia sẻ.
Tuy nhiên
, khi
tình trạng
xã hội
và kinh tế đã khá hơn mà
thói quen
lâu đời
kinh doanh và
tiêu thụ
thịt chó vừa gây dị ứng cho
cộng đồng
thế giới
, vừa đánh động chính
lương tâm
của người trong nước mà đén ngày nay vẫn giữ nguyên trạng như cũ thì thói cũ ấy sẽ
trở thành
thoái hóa
,
lạc hậu
.
Thật khó
tránh khỏi
sự ngỡ ngàng đến cau mày khi
cộng đồng
quốc tế liệt
Việt Nam
vào “Tứ nhân bang thực cẩu nhục”;
mặc dầu
chỉ có 6.3% người Việt có
ăn thịt
chó; trong lúc đó, 88%
lánh xa
, nhất là
cộng đồng
người theo
đạo Phật
thì
tuyệt đối
nghiêm khắc
cấm
ăn thịt
chó từ xưa tới nay bởi nó vừa
sát sinh
, vừa
bất tịnh
.
Ngày hôm nay,
báo chí
thế giới
đã vẽ ra bản đồ các nước còn
ăn thịt
chó trong thế kỷ 21
gồm có
4 nước:
Trung Quốc
, Nigeria, Thụy Sĩ và
Việt Nam
. Theo
ước tính
thì mỗi năm bốn nước nầy giết và
ăn thịt
khoảng 30 triệu con chó. Xếp loại thì
Trung Quốc
là nước
ăn thịt
chó “vĩ đại”
nhất thế
giới, thứ nhì là
Việt Nam
;
tiếp theo
là Nigeria và Thụy Sĩ. Xem bản đồ các
quốc gia
ăn thịt
chó, người ta thấy bị thiếu Hàn Quốc.
Tìm hiểu
ra, thì thấy hãng tin AP
trả lời
rằng:
Ngày 25/11/2021 chính phủ Hàn Quốc
cho biết
, họ sẽ lập ra nhóm công tác
xem xét
đề nghị việc
ăn thịt
chó là
phạm pháp
sau khi Tổng thống Moon Jae-in cho rằng
truyền thống
này đã đến lúc phải
chấm dứt
.
Thực tế
hiện nay, các nhà hàng bán thịt chó đang
lần lượt
đóng cửa
ở Hàn Quốc vì
thế hệ
trẻ xứ nầy càng ngày càng quay mặt
lánh xa
dần món
ăn thịt
chó bởi họ coi chó, mèo là vật nuôi
giải trí
hơn là
gia súc
giết làm
thực phẩm
.
Thế giới
ngày nay có 197
quốc gia
, nhưng chỉ có 4
quốc gia
đã liệt vào trong từ điển bách khoa
ẩm thực
và du lịch
thế giới
là “xứ sở vẫn đang đang
ăn thịt
chó” và 16 nước có khuynh hướng thích nấu món
ăn thịt
chó.
Tuy nhiên
, người
Việt Nam
ngày nay
đại đa số
đều muốn
chấm dứt
việc
ăn thịt
chó. Theo Bangkok Post loan tin, kết quả cuộc
thăm dò
ý kiến
của
cơ quan
Four Paws tại
Việt Nam
gần đây
thì có 88% người Việt
ủng hộ
việc
chấm dứt
ăn thịt
chó. Cuộc
thăm dò
nghiên cứu
còn
cho biết
Việt Nam
là
quốc gia
thứ hai sau
Trung Quốc
ăn nhiều thịt chó
nhất thế
giới; với 6.3% dân số
ăn thịt
chó. Đây là một tin vui – không phải là “tin vui giữa giờ tuyệt vọng” – mà là sự thức thời và
tinh thần
quyền biến
linh động
theo
hoàn cảnh
của
đại chúng
Việt Nam
.
Vấn đề
nào trên
thế giới
cũng
thường có
hai phía Thuận… (Pro) và Chống… (Con).
Vấn đề
ăn thịt
chó cũng không là
trường hợp
ngoại lệ.
Phía Thuận thì cho rằng: Vật dưỡng nhơn! Con vật sinh ra là để hiến thịt cho người ăn. Chó, mèo cũng là loài
gia súc
như heo, bò, gà, vịt.
Ăn thịt
chó cũng như
ăn thịt
heo, thịt bò… chứ có khác gì đâu. Sợ ăn, cử ăn hay tránh
ăn thịt
chó cũng bắt nguồn từ cái tâm
chủ quan
phân biệt
vô nguyên
cớ của
con người
mà thôi.
Phía Chống thì cho rằng: Chó khác với trâu bò, heo gà. Tuy cũng là
động vật
gia súc
nhưng chó là con vật rất gần gũi với người. Chó có
thể lực
và
giác quan
bén nhạy, mẫn cảm với
con người
hơn bất cứ giống
động vật
nào khác. Chó biết nghe, biết sủa, biết
giữ nhà
, biết
phản ứng
phù hợp
với tình cảm và
ý muốn
của
con người
. Trong nhiều
trường hợp
, chó có thể giúp người, cứu người và sống với chủ với sự
trung thành
vô hạn. Chó còn có khả năng sắc bén không thua chi
con người
như
trường hợp
các quân khuyển, chó thám thính, chó mang tin, chó đánh hơi, chó dắt người mù, chó chết theo chủ. Như thế thì giết chó làm thịt để ăn thì thật là vô tình và
độc ác
.
Theo
ước tính
thì hiện nay… “dân số” chó trên toàn
thế giới
có khoảng 900 triệu con.
Trung Quốc
có khoảng 84 triệu con, Mỹ có 77 triệu con,
Việt Nam
có khoảng 5.4 triệu con. Cứ trung bình 7 người Mỹ thì có 2 con chó, 15 người
Trung Quốc
có 1 con chó và 18 người
Việt Nam
có 1 con chó. Nhưng chó để ăn thì hẳn nhiên khác với chó để chơi! Dân Mỹ mê chó hơn mê bạn. Người Mỹ từ trẻ đến già đều ham chơi với chó. Không thiếu những
phu nhân
Huê Kỳ suốt mùa dịch bệnh ở nhà đan áo ấm cho chó làm vui và dắt chó dạo chơi.
Xin tạm đưa ra những con số và
hình ảnh
nầy để khẳng định đôi nét khái quát về
văn hóa
ăn thịt
chó. Nếu gặp người Trung Hoa hay
Việt Nam
mà cao hứng bàn về chuyện
ăn thịt
chó thì cũng chẳng sao. Nhưng với người phương Tây, nhất là người Mỹ mà nói chuyện
ăn thịt
chó thì
cảm giác
và
phản ứng
tâm lý
của họ,
mặc nhiên
hay minh nhiên, cũng gần
giông giống
như nghe chuyện mọi rợ
ăn thịt
người! Bất luận họ cao hơn hay thấp hơn trong thế đứng
xã hội
, đấy là
thói quen
văn hóa
.
Sinh hoạt
cộng đồng
văn hóa
thế giới
là một quá trình nghe và hiểu nhau chứ chẳng ai có quyền áp đặt
văn hóa
của mình lên
văn hóa
của người khác cả.
Tuy nhiên
, nguyên tắc
đa số
(dẫu là
tương đối
hay
tuyệt đối
) vẫn là nguyên tắc cơ bản để hòa đồng và
hòa hợp
văn hóa
. Trong một
xã hội
đa văn
hóa như
xã hội
cư dân Mỹ hay
xã hội
nhỏ hợp chủng tạm thời như các đoàn du lịch gồm nhiều
quốc gia
tham dự
thì sự hòa đồng
văn hóa
là nguyên tắc cơ bản để có chung
sinh hoạt
.
Trong
Đại hội
Văn hóa
Toàn quốc
Việt Nam
vào tháng 11- 2021 vừa qua, những nhân vật có
quyền lực
và
trách nhiệm
đã lập đi lập lại và
nhấn mạnh
vai trò
chấn hưng
văn hóa
gồm hai
nỗ lực
chính: (1)
Chấn chỉnh
văn hóa
và (2)
thực hành
văn hóa
. Chính quyền thành phố Hội An đã
tiên phong
cùng một lúc làm hai việc vừa
cụ thể
vừa phát huy
văn hóa
Việt Nam
là:
Chấm dứt
ăn thịt
chó, thịt mèo.
Người Việt trong và ngoài nước
cuối năm
cũ 2021 và đầu năm mới 2022 sẽ rất
hân hoan
khi thấy dòng
văn hóa
dân Việt mình sẽ được lọc sạch và
loại bỏ
dần mảng
văn hóa
tối tăm
ăn thịt
chó.
Ước mong
năm sau, thời điểm nầy trong khắp cả trên 60 tỉnh thành
Việt Nam
, người dắt chó trên đường sẽ tươi nụ cười bầu bạn, không còn ai nghĩ tới nuôi chó rồi giết nó để ăn.
Sacramento Mùa Noel 2021
Trần Kiêm Đoàn
