Hà Nội: Thêm 2 di sản được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa đưa 13 di sản vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó, thành phố Hà Nội có Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa rối nước Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh và Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Dô, xã Liệp Tuyết, huyện Quốc Oai nằm trong danh mục này.

Rối nước Đào Thục xuất hiện vào thời Hậu Lê. Từ ngày ra đời đến nay, rối nước Đào Thục đã trải qua nhiều biến cố, lúc hưng lúc thịnh, có thời điểm phải dừng hẳn. Năm 1957, nghề rối được khôi phục sau thời gian dài gián đoạn. Từ năm 2007 đến nay phường rối đẩy mạnh hoạt động hiệu quả hơn nhờ mở rộng thông tin. Phường rối Đào Thục có lực lượng khá đông đảo và còn lưu giữ được 22 trò diễn dân gian như: đốt pháo bật cờ, câu ếch, trâu chui ống, đánh cáo bắt vịt, xay thóc giã gạo, tráng sỹ đả hổ… Ngoài ra, còn có một số tiết mục mới xây dựng như: Hà Nội 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không. Những tích xưa được các nghệ nhân Đào Thục chuyển tải hóa thân vào những con rối vô hồn nhưng in đậm dấu ấn trong lòng người xem bởi các động tác nghệ thuật điêu luyện. Rối nước Đào Thục được người dân và khách du lịch rất ưa thích, gần đây trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của Hà Nội.

Múa rối nước Đào Thục trở thành sản phẩm du lịch độc đáo của Hà Nội trong những năm gần đây

Hát Dô là dân ca nghi lễ, gắn liền với việc thờ thần Tản Viên sơn Thánh. Lời ca hát Dô vừa mang phong cách dân gian vừa có nhiều điểm tích, chữ nghĩa súc tích. Hát Dô đã hoàn thiện và định hình bài bản từ sau thế kỷ thứ X, đặc biệt từ thế kỷ XV trở đi. Hát Dô có tới hơn 20 làn điệu, gồm có hát nói, hát ngâm, hát và xô, trong đó hát và xô là hình thức diễn xướng chủ yếu. Nội dung các bài hát phản ánh nhận thức thiên nhiên của người dân lao động, thể hiện ước mơ của họ về một cuộc sống bình yên no ấm, nhân khang vật thịnh. Ngoài hát chúc nghi lễ, ca ngợi thần linh, hát Dô còn là tiếng ca chữ tình trong sáng về tình yêu nam nữ, hạnh phúc lứa đôi, về cuộc sống lao động sinh hoạt đời thường.

Những nghệ nhân vùng Liệp Tuyết hiện vẫn lưu giữ được những bài bản hát Dô truyền thống. Họ là những kho tàng sống về làn điệu hát Dô cổ. Dù tuổi cao, sức yếu, họ vẫn đem hết sức mình để truyền dạy cho con cháu vốn quý của cha ông.

Tính đến nay, Thành phố Hà Nội có gần 1.800 di sản văn hóa phi vật thể đã được nhận diện, kiểm kê, bảo tồn và phát huy giá trị.

Ngày 18/2/2022, UBND thành phố Hà Nội ban hành Kế hoạch số 55/KH-UBND về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể thành phố Hà Nội đến năm 2025. Kế hoạch nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của xã hội, các chủ thể văn hóa và tổ chức, cá nhân có liên quan; giữ gìn bản sắc văn hóa, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể phục vụ nhiệm vụ chính trị và phát triển kinh tế – xã hội; huy động nguồn lực của toàn xã hội cùng tham gia gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể trên địa bàn thành phố…

13 di sản văn hóa phi vật thể vừa được Bộ VH-TT-DL công nhận gồm:

1. Tập quán xã hội và tín ngưỡng Nghi lễ Xé Pang Á (Cầu an) của người Kháng, huyện Quỳnh Nhai, huyện Mường La, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La.

2. Lễ hội truyền thống Lễ hội Mừng cơm mới của người Bru – Vân Kiều, xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

3. Lễ hội truyền thống Lễ hội chùa Cổ Lễ, thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định.

4. Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa rối nước Đào Thục, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.

5. Nghề thủ công truyền thống Nghề dệt lụa Vạn Phúc, phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.

6. Nghệ thuật trình diễn dân gian Hát Dô, xã Liệp Tuyết, huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội.

7. Nghề thủ công truyền thống Nghề làm bánh tráng Thuận Hưng, phường Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, thành phố Cần Thơ.

8. Nghề thủ công truyền thống Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm, xã Châu Phong, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang.

9. Nghề thủ công truyền thống Nghề đan gùi của người XTiêng, huyện Bù Đăng, huyện Bù Gia Mập, huyện Hớn Quản và huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.

10. Tập quán xã hội và tín ngưỡng Nghi lễ Nhảng chập đáo (Tết nhảy) của người Dao quần chẹt, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa.

11. Nghệ thuật trình diễn dân gian Múa đèn xếp chữ, hát chèo chải cổ trong Lễ hội Ngư Võng phường, xã Thiệu Quang, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

12. Lễ hội truyền thống Lễ hội đền thờ Lê Hoàn, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

13. Lễ hội truyền thống Lễ hội đền Bà Vũ, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam.