Huế – Miền đất di sản

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân từng đưa ra 4 nhận xét về du lịch Huế: độc đáo không nơi nào có được, các nơi khác cũng có nhưng không bằng Huế, đã được quốc tế công nhận và còn nhiều bí ẩn đang chờ khám phá. Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị nêu rõ sẽ “Xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên – Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường”.

Đến Huế mà chưa đứng trên cầu Trường Tiền là chưa vô tới Huế, chỉ mới tạt qua Huế mà thôi. Ảnh minh họa.

Độc đáo và ấn tượng

Nhà văn Nguyễn Tuân từng nói: “Người Huế ăn bằng mắt, bằng mũi trước khi ăn bằng miệng”. Theo thống kê, Huế chiếm 1.300/1.800 món ăn tại Việt Nam. Bún bò, cơm hến, bánh bèo, bánh bột lọc nhân tôm, thanh trà, mè xửng, chè hạt sen, ruốc, tôm chua và tré là 10 đặc sản ẩm thực lọt vào top Đặc sản Việt Nam lần thứ nhất (2012). Đặc biệt, bún bò là một trong số 12 món ăn Việt Nam được xác lập Kỷ lục châu Á trong năm 2012. Bên cạnh đó, có ít nhất 30 – 50 món chay ở Huế. Hiện đề án “Huế – Kinh đô ẩm thực” đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đã được Sở Du lịch tỉnh Thừa Thiên – Huế hợp tác với Công ty Cổ phần Đại Nam – Thái Y Viện tiến hành với mục đích hướng đến sự bảo tồn, gìn giữ và phát huy tinh hoa ẩm thực Huế, nâng cao hình ảnh ẩm thực Huế trong khu vực và trên thế giới.

Có thể nói, tà áo dài của những người con gái xứ Huế chính là một trong những nguyên nhân làm say đắm lòng du khách thập phương. Đề án “Huế – Kinh đô Áo dài Việt Nam” hiện nay cũng đã được tiến hành. Bởi Huế được cho là nơi ra đời chiếc áo dài quốc hồn quốc túy của dân tộc Việt Nam (1774). Không những chiếc áo dài đã trở thành trang phục gắn bó với truyền thống văn hóa, đời sống của xứ Huế mà hình ảnh tà áo dài cũng đã trở thành biểu tượng của người con gái Huế, của du lịch Huế, quyến rũ biết bao lữ khách dạo qua.

Năm 2020, Viện Nghiên cứu phát triển tỉnh Thừa Thiên – Huế phối hợp với Công ty cổ phần Ashui Việt Nam đã tổ chức Hội thảo xây dựng kế hoạch tổ chức “Huế, thành phố (TP) xe đạp – bản sắc cộng đồng và hình ảnh TP đạp xe thân thiện với môi trường”. Theo đó, sẽ xây dựng kế hoạch cung cấp một hành lang pháp lý và định hướng chính sách nhằm giúp TP Huế xây dựng môi trường an toàn cho việc đi xe đạp. Nếu thành công, Huế sẽ trở thành TP xe đạp, sẽ thu hút nhiều hơn những du khách ưa thích loại hình khám phá này. Cái thú của việc đi xe đạp lòng vòng quanh Huế là chỉ cần một tấm bản đồ song ngữ, du khách có thể hỏi đường và tìm đến bất cứ địa điểm nào, dừng bất cứ nơi nào tùy ý để ngắm cảnh, chụp ảnh kỷ niệm cũng như thưởng thức những món ăn dân dã nhưng rất ngon miệng của Huế.

Thành phố xe đạp là một ý tưởng sáng tạo của Huế. Ảnh minh họa

Vùng đất đậm đặc di sản văn hóa còn bao điều để khám phá

Huế có 5 di sản thuộc 3 loại hình khác nhau được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) vinh danh. Đó là: Quần thể di tích cố đô Huế (1993- di sản vật thể), Nhã nhạc- âm nhạc cung đình Việt Nam (2003- di sản phi vật thể), Mộc bản triều Nguyễn (2009- di sản tư liệu), Châu bản triều Nguyễn (2014- di sản tư liệu), Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (2016- di sản tư liệu). Bên cạnh đó, Huế còn có 2 di sản chung với các địa phương khác là Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ và Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ (Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại). Huế cũng đã đạt được các danh hiệu cao quý như “TP Văn hóa của ASEAN” (2014 – 2015), “TP bền vững về môi trường ASEAN” (2014), “TP Xanh quốc gia” (2016), “TP Du lịch sạch ASEAN” (2018-2020, 2020-2022).

Huế đang tích cực xây dựng các đề án “Huế – Kinh đô Áo dài Việt Nam”.

Cùng với các di sản kể trên, Huế có chùa Thiên Mụ được coi là cổ nhất ở Huế, gắn liền với huyền thoại chọn đất đóng đô của chúa Nguyễn Hoàng, người mở ra thời đại 9 chúa 13 vua nhà Nguyễn. Trải qua hàng trăm năm tồn tại, chùa Thiên Mụ được vua Thiệu Trị xếp vào “Thần kinh nhị thập cảnh” (20 cảnh đẹp của đất thần kinh); ngày nay được xem là biểu tượng tâm linh của người dân Cố đô Huế. Cùng với đó là làng cổ Phước Tích hơn 500 năm tuổi, được đánh giá là ngôi làng vẫn gìn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ của đời sống sinh hoạt làng quê cổ Việt Nam. Huế còn có đến hai khu phố cổ là Bao Vinh và Gia Hội. Trong đó, phố cổ Gia Hội là cả một hệ thống nhà cổ, nhà vườn, chùa chiền, phủ đệ… đặc trưng của người Huế xưa. Khu phố cổ Bao Vinh từng là một thương cảng nhộn nhịp nhất xứ Huế, có phần sầm uất hơn cả Hội An của Quảng Nam. Nguyễn Khắc Phê, một nhà văn xứ Huế, đã nói: “Đến Huế mà chưa thảnh thơi dạo bước vào chơi dăm ba ngôi nhà vườn đẹp nhất, hay chưa ghé thăm một vài vương phủ ở chốn cựu kinh, thì coi như chưa đến”.

Huế có kiến trúc của người Hoa rất tiêu biểu. Chỉ tính riêng con đường Chi Lăng của TP Huế ngày nay đã có các công trình kiến trúc người Hoa đẹp không kém cạnh các công trình cùng loại ở Hội An (Quảng Nam). Từ hội quán Quảng Đông đến hội quán Triều Châu, hội quán Phúc Kiến… đều được xây dựng rất công phu, uy nghi và tráng lệ. Huế có thế mạnh di sản văn hóa Pháp như trường Quốc học, sân vận động Tự Do, Ga Huế, khách sạn Sài Gòn Morin, nhà thờ Giáo xứ Phủ Cam… Huế có chợ Đông Ba hình thành từ năm 1899 dưới thời vua Thành Thái. Năm 2013, chợ được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận “Top 5 chợ đặc trưng ba miền được nhiều du khách đến tham quan mua sắm nhất”.

Huế đang tích cực xây dựng các đề án “Huế – Kinh đô ẩm thực” (ảnh minh họa).

Nói đến Huế không thể không nhắc đến cầu Trường Tiền và cầu ngói Thanh Toàn. Có người đã ví cầu Tràng Tiền về đêm đẹp như một cầu vồng. Bởi thế Trần Kiêm Đoàn, một nhà nghiên cứu Huế đã từng nhận định rằng: “Đến Huế mà chưa đứng trên cầu là chưa vô tới Huế, chỉ mới tạt qua Huế mà thôi”. Còn cầu ngói Thanh Toàn là chiếc cầu ngói độc đáo của xứ Huế, được xây theo lối “thượng gia hạ kiều” (trên nhà dưới cầu), gồm 7 gian, mái được lợp bằng ngói lưu ly… Ngoài ra, Huế có nhiều kỳ quan thiên nhiên: núi Bạch Mã, phá Tam Giang – đầm Cầu Hai là khu vực đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á, vịnh Lăng Cô được Câu lạc bộ các vịnh biển đẹp nhất thế giới (Worldbays) bình chọn là “Vịnh đẹp của thế giới” (2009).

Là xứ sở của di sản gắn liền với nhiều vẻ đẹp riêng có “chẳng nơi nào có được”, vùng đất kinh kỳ cố đô cùng con người xứ Huế luôn để lại nhiều dấu ấn khó quên trong lòng du khách khi xa Huế.

Nguyễn Văn Toàn