Mo Mường ở Hà Nội trở thành Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có quyết định ghi danh Tập quán xã hội và tín ngưỡng Mo Mường của các huyện Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai thuộc thành phố Hà Nội vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Các nghi lễ Mo là nghi lễ nhằm cho con cháu lần cuối cùng được báo hiếu cha mẹ và chuẩn bị “hành trang” cho người chết đi sang thế giới Mường Ma. Ảnh: Trọng Đạt – TTXVN

Mo Mường là di sản văn hóa quý của đồng bào dân tộc Mường. Đó là loại hình nghi lễ gắn liền với các nghi thức tín ngưỡng do thầy Mo thực hiện. Con người từ khi sinh ra, lớn lên đến lúc qua đời phải trải qua nhiều sự kiện lớn, trong các sự kiện đó luôn có sự hiện diện của mo. Trong các bài văn vần, thơ mo chứa nhiều câu chuyện cổ, truyền thuyết dân gian, thần thoại, sử thi. Các câu chuyện đó phản ánh lịch sử, giải thích sự vật, hiện tượng trong cuộc sống thời xa xưa.

Mo Mường gồm 3 phần chính cấu thành, gồm: Lời mo, diễn xướng, môi trường diễn xướng và con người thực hành diễn xướng mo, trong đó lời mo gắn liền với người diễn xướng chiếm vị trí quan trọng nhất.

Hiện nay, Mo Mường được sử dụng chủ yếu trong các tang lễ hay nghi thức cầu sức khỏe, bình an của người Mường.

Thống kê của Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, di sản Mo Mường hiện có tại các tỉnh, thành phố như: Ninh Bình, Phú Thọ, Sơn La, Thanh Hoá, Đắk Lắk và Hà Nội.

Tại Hà Nội, tập quán được thực hiện tại nhiều xã có người Mường sinh sống thuộc các huyện: Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, với các tên gọi khác nhau, như: Bài cúng ma – cúng giỗ của dân tộc Mường tại các xã Ba Trại, Vân Hòa, Yên Bài, huyện Ba Vì; tập quán ma chay của người Mường ở xã Đông Xuân, huyện Quốc Oai; nghi lễ tang ma của người Mường ở thôn Luồng, xã Yên Trung, huyện Thạch Thất…

Thành phố Hà Nội đang triển khai nhiều biện pháp bảo tồn Mo Mường. Trong đó, Hà Nội chủ động phối hợp các ban, ngành Trung ương, các cơ quan liên quan và địa phương có di sản Mo Mường xây dựng bộ hồ sơ quốc gia đệ trình Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể bảo vệ khẩn cấp.

Đợt này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng công bố các quyết định ghi danh 9 di sản ở các tỉnh, thành phố vào Danh mục di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia, gồm: Lễ hội truyền thống, Tập quán xã hội và tín ngưỡng Tết Nguyên tiêu ở Hội An, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam; Lễ hội Kỳ Yên, đình Dĩ An, phường Dĩ An, thành phố Dĩ An, tỉnh Bình Dương; Lễ hội đình Thần Nguyễn Trung Trực, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang; Lễ hội đền Hóa Dạ Trạch, xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên; Lễ hội đền Đa Hòa, xã Bình Minh, huyện Khoái Châu – xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên; Lễ hội Thái bình xướng ca, xã Thanh Lợi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định; Nghi lễ vòng đời của người Chăm Islam, thị xã Tân Châu và huyện An Phú, tỉnh An Giang; nghệ thuật sân khấu Dì Kê của người Khmer, xã Ô Lâm, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang; Lễ ăn mừng đầu lúa mới của người Raglai, xã Phước Hòa, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị chủ tịch UBND các cấp chính quyền nơi có di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Phương Hà