Mùa đông Crypto: Lịch sử 2018 lặp lại?

Bitcoin sập nửa giá từ đỉnh ATH gần $69,000 vào tháng 11/2021. Liệu đây có phải dấu hiệu cho việc Mùa đông Crypto đang đến?

“Winter is coming” (Mùa đông đang đến) là câu thoại nổi tiếng trong series ăn khách “Game of Thrones”, cảnh báo về một thời kỳ khắc nghiệt xảy đến với vùng đất phương Bắc của gia tộc Starks. Với Bitcoin đổ sập xuống một nửa giá từ đỉnh ATH gần $69,000 vào tháng 11/2021, nhiều người e ngại rằng mùa đông cũng đang đến với thị trường crypto, vì kịch bản này rất gần với những gì đã diễn ra vào năm 2018.

Mùa đông Crypto là gì?

Thuật ngữ này đề cập đến một cú sập mạnh của các đồng tiền điện tử, theo sau đó giao dịch sụt giảm và thị trường ảm đạm trong nhiều tháng liền. 

Thị trường crypto sụt giảm giai đoạn đầu năm 2022

Vũ trụ tiền điện tử đã giảm hơn 1 nghìn tỷ đô la giá trị thị trường trong bối cảnh các nhà đầu tư ngày càng tin rằng Cục Dự trữ Liên bang (FED) sẽ bắt đầu hạn chế những chính sách đã giúp thổi bùng sự phát triển của những loại tài sản rủi ro. Điều này đã ảnh hưởng đến tất cả các ngóc ngách của hệ sinh thái tiền điện tử, từ Bitcoin đến memecoin và các sàn giao dịch tiền điện tử được niêm yết công khai.

Bitcoin sập về khoảng $38,000 (tính đến thời điểm viết bài) và nếu bạn mua Ether ở đỉnh (khoảng $4,800 vào tháng 11/2021), bạn đã mất 38.5%. Nhìn qua thị trường tài chính truyền thống, Phố Wall cũng đang “ớn lạnh”:

• Tháng Một đặc biệt kinh khủng đối với các nhà đầu tư sành sỏi khi cổ phiếu của những tay chơi lớn trong ngành công nghệ đã giảm gần 8%, (theo chỉ số FANG+ của Sở giao dịch chứng khoán New York).
• Trước đó, cổ phiếu của Meta Platforms Inc. (trước đây gọi là Facebook) cũng rơi xuống vực khi giảm 34% trong sáu tháng.

Những con số này gợi lại ký ức u ám năm 2018 và khiến nhiều người tin rằng lịch sử đang lặp lại. Năm 2018, giá Bitcoin giảm hơn 80% xuống mức thấp nhất gần $3,000 so với đỉnh cuối năm 2017 và tình trạng kéo dài đến tháng Mười Hai năm sau. Giai đoạn này đặc trưng bởi sự bùng nổ và suy thoái của các đợt ICO và một số ngân hàng lớn tạm hoãn kế hoạch ra mắt các bàn giao dịch tiền điện tử.

“Câu hỏi đặt ra là chúng ta mô tả tình hình hiện tại như thế nào? Và lần gần nhất điều tương tự xảy ra có lẽ là năm 2018 – một mùa đông tiền điện tử,” James Malcolm, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ngoại hối tại UBS (Ngân hàng Union Thuỵ Sĩ), cho biết. “Có vẻ như đây là một giai đoạn khá khó khăn và có khả năng kéo dài – do đó, so sánh này khá hợp lý. Nên nhớ rằng, mùa đông tiền điện tử 2018 không chỉ diễn ra trong những tháng mùa đông theo thời tiết. Về cơ bản, nó đã kéo dài cả một năm.”

2022 – một mùa đông Crypto mới?

Phép so sánh: Thị trường 2018 vs 2022

Vì thị trường tiền điện tử mới trải qua một mùa đông duy nhất trong lịch sử vào năm 2018, nên một cách để biết liệu chúng ta có đang ở trong một mùa đông mới hay không là làm một phép so sánh giữa “ngày ấy” và “bây giờ”.

Mùa đông tiền điện tử 2018 đổ bộ ngay sau khi Bitcoin đạt ATH gần $20K vào tháng 12/2017 cùng với giá của những đồng coin hàng đầu tăng 70% trong gần 2 tháng sau đó. 

Bitcoin Market Capitalization 2017 – 2020. Nguồn: CoinMarketCap

Đã hơn 3 tháng kể từ khi Bitcoin giảm từ ATH gần $69,000 tháng 11/2021 và đến nay mức giảm khoảng 50%. Chưa có dấu hiệu rõ ràng nào của sự phục hồi. Nhìn chung, vốn hóa thị trường toàn cầu (tổng vốn hóa thị trường của các dự án tiền điện tử) đã giảm 66% trong khoảng thời gian gần 2 tháng từ cuối 2017 – đầu 2018, theo Coinmarketcap. Làm phép so sánh, vốn hóa thị trường tiền điện tử toàn cầu hiện tại đã giảm khoảng 48% trong hơn 3 tháng qua.

Cuối cùng, Bitcoin đã giảm 84% trước khi chạm đáy trong mùa đông tiền điện tử đầu tiên, nghĩa là để kịch bản tương tự xảy ra, Bitcoin sẽ cần chạm đáy ở khoảng $11,000.

“Huyền thoại” chu kỳ 4 năm/lần

Trong những năm gần đây, ngày càng có một niềm tin phổ biến rằng thị trường tiền điện tử tuân theo mô hình tăng và giảm sau mỗi bốn năm. Rất khó để nói liệu đây có phải là kết quả của một lời tiên tri tự ứng nghiệm hay không, nhưng nhiều người gắn lý thuyết này với thời gian xảy ra sự kiện Bitcoin halving – xảy ra khoảng 4 năm một lần. Người ta cho rằng sự kiện này làm thay đổi động lực của thị trường và mở ra một chu kỳ thị trường mới.

Bitcoin halving

Trong mỗi lần Bitcoin halving, số lượng Bitcoin trao cho những thợ đào khi họ khai thác được một block mới bị giảm một nửa. Lần gần nhất sự kiện này diễn ra là năm 2020, phần thưởng đã giảm 50% từ 12.5 xuống 6.25 BTC. Điều hấp dẫn nhất của sự kiện này là dường như nó có tác động lặp đi lặp lại đối với thị trường tiền điện tử khoảng một năm sau khi mỗi đợt halving diễn ra.

Một năm sau halving 2016, khi phần thưởng giảm từ 25 xuống còn 12.5 BTC, Bitcoin – và hầu hết các loại tiền điện tử khác trên thị trường – đã đạt ATH mới. Vào năm 2021, một năm sau đợt halving tiếp theo diễn ra, Bitcoin và thị trường tiền điện tử lại tiếp tục ghi nhận mức giá mới cao nhất mọi thời đại.

Khoảng cách bốn năm giữa hai đỉnh này khiến một số nhà đầu tư lo sợ chu kỳ tương tự cũng đúng với mùa đông tiền điện tử. Và vì 2018 là mùa đông đầu tiên nên về mặt lý thuyết, năm nay sẽ là mùa đông thứ hai – giả sử các chu kỳ vẫn tiếp tục tuân theo mô hình bốn năm.

Biến đổi trong kinh tế vĩ mô

Rất nhiều thay đổi đã diễn ra kể từ năm 2018, không chỉ trong không gian tiền điện tử mà còn trong toàn bộ nền kinh tế toàn cầu. Cuộc khủng hoảng đại dịch toàn cầu đầu tiên kể từ năm 1918 đã làm rung chuyển thị trường tài chính trên toàn thế giới, FED dự kiến ​​tăng lãi suất lần đầu tiên trong ba năm và lạm phát đã đạt mức cao chưa từng thấy ở nhiều quốc gia trong nhiều thập kỷ.

Ngoài ra, trong thập kỷ qua tổng nợ liên bang của Hoa Kỳ đã tăng gấp đôi lên 28 nghìn tỷ đô la. Các nhà chức trách toàn cầu, những người phần lớn đã “bỏ lơ” tiền điện tử trong phần lớn lịch sử 13 năm của nó hiện đang nhanh chóng xây dựng các quy định và khung pháp lý mới.

Lạm phát ở các quốc gia năm 2021

Những sự kiện này hoàn toàn có khả năng hạn chế những khoản đầu tư “vung tay quá trán” từ những nhà đầu tư nhỏ lẻ và nhà đầu tư tổ chức mà chúng ta thấy trong năm ngoái. Việc vay mượn trở nên đắt đỏ hơn, và do đó kém hấp dẫn hơn, trong khi chi phí sinh hoạt lại tăng. Nói rộng ra, đây có thể là điều kiện phù hợp để bắt đầu một mùa đông tiền điện tử.

“Ba mươi chưa phải là Tết”

Mặc dù nhiều người dự đoán mùa đông tiền điện tử đang đến với những dấu hiệu rõ ràng, nhưng “ba mươi chưa phải là Tết”. Không phải ai cũng tin rằng lịch sử năm 2018 sẽ lặp lại.

“Tôi không tin chúng ta đang bước vào mùa đông tiền điện tử vì động lực xây dựng vẫn đang ngày càng tăng. Chỉ là chúng ta đang thấy cái giá thực tế hơn của những gì đang được xây dựng mà thôi,” Budd White, giám đốc sản phẩm và đồng sáng lập công ty phát triển phần mềm Tacen nói.

Ảnh: Al Jazeera 

Một số chuyên gia tin rằng đây chỉ là một điểm dừng tạm thời cho thị trường tiền điện tử trước khi nó có bước nhảy vọt tiếp theo. “Ngay cả khi Bitcoin chạm đáy $10,000, nó vẫn sẽ đạt $100,000 vào năm 2025 – 2026,” Raj Kapoor – sáng lập India Blockchain Alliance và Giám đốc tăng trưởng tại Chainsense nói.

Vijay Ayyar, phó chủ tịch phát triển doanh nghiệp và quốc tế tại sàn giao dịch tiền điện tử Luno, tin rằng sự sụt giảm gần đây của tiền điện tử nhiều khả năng là một “sự điều chỉnh” hơn là một cuộc suy thoái kéo dài. “Các đợt điều chỉnh đối với BTC thường nằm trong phạm vi 30-50%, đó là vị trí hiện tại của chúng ta, vì vậy BTC vẫn nằm trong phạm vi điều chỉnh bình thường,” Ayyar nói.

Những chuyên gia tin 2022 không phải là “2018 mới” đối với thị trường tiền điện tử vì:

• Thứ nhất, Bitcoin trở thành loại tài sản lớn hơn nhiều so với những năm 2010, với mức vốn hóa thị trường đạt đỉnh một nghìn tỷ đô la vào năm ngoái. Quá trình áp dụng tiền điện tử bởi các cá nhân và tổ chức vẫn tiếp tục diễn ra nhanh chóng. Đầu tiên là các quỹ phòng ngừa rủi ro (hedge fund), sau đó đến các ngân hàng. 

Sự phổ biến của crypto ở một số quốc gia

Giờ đây các quỹ đầu tư quốc gia, quỹ hưu trí cũng đang “rình rập” xung quanh. Không sớm thì muộn, một ngân hàng trung ương “đáng kính” nào đó sẽ thừa nhận rằng họ có giữ Bitcoin trong kho dự trữ của mình và người ta sẽ ít chú ý hơn đến thử nghiệm biến Bitcoin trở nên hợp pháp tại El Salvador.

Biểu đồ mức độ chấp nhận crypto (Bitcoin và Ethereum)

• Thứ hai, mặc dù Bitcoin vẫn là một khoản đầu tư mang tính đầu cơ cao, nhưng nó ít mang tính đầu cơ hơn so với một thập kỷ trước – dựa trên các thước đo về sự biến động trong 30 ngày và sự chấp nhận của các tổ chức. 

Một số nhà đầu tư tổ chức – chẳng hạn như các quỹ hưu trí đã trở thành đối tác hạn chế trong các quỹ phòng ngừa rủi ro hay quỹ đầu tư mạo hiểm tiền điện tử. Không nghi ngờ gì nữa khi những người mới “đu đỉnh” trong thị trường sẽ rút lui để liếm láp vết thương của mình, trong khi những tay chơi lọc lõi hơn sẽ muốn “buy the dip” (vét đáy).

Mùa đông Crypto cũng là mùa xây dựng

Nhưng dù mùa đông có thật sự đến, thì những “ông lớn” trong thị trường tiền điện tử, đặc biệt là các builder lại xem đây là cơ hội quý giá để tập trung xây dựng.

Vào tháng Một, sàn giao dịch tiền điện tử FTX đã thông báo ra mắt quỹ mạo hiểm trị giá 2 tỷ đô la để phát triển Web 3.0. Người dùng ngoài không gian tiền điện tử ngày càng chấp nhận rộng rãi NFT và DeFi hơn, đơn cử các nhà bán lẻ lớn như Walmart đang xin cấp bằng sáng chế để chuẩn bị tạo lập loại tiền điện tử và NFT của riêng mình.

Ảnh: The NewsCrypto

David Marcus, cựu giám đốc tiền điện tử tại Meta, công ty mẹ của Facebook, tweet: “Chính trong mùa đông tiền điện mà những doanh nhân giỏi nhất đã xây dựng nên những công ty tốt hơn. Thời gian này lại đến một lần nữa để chúng ta tập trung vào giải quyết các vấn đề thực tế hơn việc bơm thổi token.”

Nadya Ivanova, giám đốc điều hành tại công ty nghiên cứu công nghệ L’Atelier trực thuộc BNP Paribas, nói rằng thị trường giảm nhiệt không phải điều gì quá tệ. “Trong năm ngoái – đặc biệt với những cơn hype trong thị trường này – nhiều nhà phát triển dường như đã bị phân tâm bởi việc kiếm lợi nhuận quá dễ dàng nhờ đầu cơ vào NFT và các tài sản kỹ thuật số khác. Hiện tại có thể thực sự là thời điểm tốt để bắt đầu xây dựng các nguyên tắc cơ bản của thị trường.”

Còn Vitalik Buterin – “ông trùm” của đế chế Ethereum nói rằng trong số những người tham gia sâu vào thị trường tiền điện tử, đặc biệt là những người đang xây dựng dự án, rất nhiều người hoan nghênh mùa đông crypto vì đây là một phép thử hiệu quả. “Mùa đông là thời điểm mà rất nhiều ứng dụng bị loại bỏ và bạn có thể thấy dự án nào thực sự bền vững cả về mặt mô hình lẫn đội ngũ của nó,” anh nói.