Những Điều Cần Biết Khi Đến Khu Di Tích Lịch Sử Quốc Gia Đặc Biệt Đền Cửa Ông – dencuaong.vn

1. Lý do nên đến Đền Cửa Ông – địa danh du lịch tâm linh 

Đền tọa lạc trên một ngọn đồi không quá cao lấp ló dưới những tán cây cổ thụ thuộc phía Đông Bắc thành phố  Cẩm Phả tỉnh  Quảng Ninh, Đền Cửa Ông hội tụ đầy đủ là núi non, biển hài hoà tuyệt đẹp. Trước cửa Đền hướng thẳng ra vịnh Bái Tử Long kỳ vỹ,với hơn 400 hòn đảo lớn nhỏ  muôn hình, muôn sắc, muôn vẻ nằm nổi bật trên nền xanh trong của nước biển. Bởi vậy mà bấy lâu nay ngôi đền luôn được ca tụng có vị trí thiên thời địa lợi, sơn thuỷ hữu tình.

Là ngôi đền đẹp nhất Việt Nam với nhiều đường nét kiến trúc độc đáo: Dưới khung cảnh thiên nhiên đất trời hoa mỹ lại hùng vĩ, trang nghiêm ngôi đền không chỉ đẹp về toạ độ mà còn đẹp cả về kiến trúc mang lại giá trị về nghệ thuật, văn hoá đặc sắc cho dân tộc. Đền Cửa Ông Quảng Ninh có một lối kiến trúc vô cùng độc đáo, huyền bí và hội tụ đủ yếu tố phong thủy: Tả thanh long, hữu bạch hổ, tiền chu tước, hậu huyền vũ.

Các loại vật liệu chủ yếu dùng để xây dựng đên là: đá đúc, ngói mũi đất nung, gạch Bát Tràng, gạch lát nền bằng đất sét nung,vữa hồ pha mật,…Kiến trúc trang trí chủ yếu là theo các điển tích Long, Ly, Quy, Phượng.

Và phần phía trong đền được sử dụng bằng các loại gỗ bền, chắc, đẹp tôn lên vẻ cổ kính là đinh, lim, trắc, gụ. Khung nhà được dựng theo lối: kèo, cầu, dường, trụ…trên đó được khắc hoạ bằng các bức phù điêu, bức trướng, câu đối…và các hoa văn được sơn son, thiếp vàng lộng lẫy.

Là ngôi đền linh thiêng nổi tiếng được người dân Quảng Ninh và các tỉnh thành đi lễ nhiều nhất:

Ngôi đền được xây dựng để thờ vị thần chủ chính là Đức Ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng – một vị tướng tài ba của nhà Trần, người con thứ 3 của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và đã có công lớn trong đánh đuổi quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ XIII trấn ải vùng Đông Bắc của Tổ quốc. Đền còn thờ cha của Đức Ông là Cửu Thiên Vũ Đế Quốc Phụ Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn ( Một vị tướng lẫy lừng ba lần đánh tan quân Nguyên Mông) và thờ khá đông đủ gia thất nhà Trần . Bởi vậy mà nét linh thiêng, hào hùng được lưu truyền đến muôn đời và ngày nay được người dân Quảng Ninh nói riêng và người dân cả nước nói chung thường xuyên đến dâng nén tâm hương tưởng nhớ công đức của Ngài trong công cuộc chống giặc ngoại xâm bảo vệ bờ cõi.

Lễ hội đền Cửa Ông là một trong lễ hôi lớn nhất Quảng Ninh và được tổ chức quy mô bài bản.

Khởi thủy của lễ hội là các nghi lễ ngư nghiệp, trải qua thời gian dài và biến thiên của lịch sử, với những lớp văn hóa dân gian do người dân tin tưởng và sáng tạo, Lễ hội đền Cửa Ông mang biểu tượng của tinh thần chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước, biểu tượng đó được thể hiện bằng sự tôn vinh nhân vật lịch sử, người anh hùng dân tộc thời nhà Trần đã có công trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược, đó là Trần Quốc Tảng thần chủ của đền Cửa Ông mà nhân dân vẫn quen gọi – Đức Ông.

Uống nước nhớ nguồn, ghi nhớ công đức của ngài. Cứ đến ngày mùng 03 tháng 2 và ngày mùng 03 tháng 8 âm lịch hàng năm, đền Cửa Ông lại nhộn nhịp mở hội. Lễ hội được tổ chức như thế cho đến khoảng những năm 40 của thế kỷ 20. Nghi thức tế lễ diễn ra tại đền từ giữa đêm ngày 2 tháng 2. Sáng ngày 3 tháng 2 các đám rước tượng trưng (chủ yếu mang các đồ cúng tế) cùng nhân dân các nơi từ Cửa Suốt lần lượt tiến về đền Thượng. Người chủ lễ lúc đó là ông Thủ từ, các bài tế cũng rút ngắn lại, trò đua thuyền không có điều kiện tổ chức nữa. Hình thức tổ chức này cũng chỉ duy trì đến khoảng những năm 1950-1952, sau đó nhạt dần rồi mất hẳn.

Dựa trên nguyện vọng của đông đảo nhân dân và của chính quyền địa phương, lễ hội đền Cửa Ông được tổ chức lại vào năm 1996 nhưng phục dựng bài bản và quy mô vào năm 2002 do Sở Văn hóa Thông tin (nay là Sở Văn hóa và Thể thao) chủ trì thực hiện, lễ hội đã được tư liệu hóa và có báo cáo khoa học hiện được lưu trữ tại Ngân hàng dữ liệu phi vật thể Quốc gia

Ngày nay lễ hội đền Cửa Ông vẫn được duy trì, tổ chức có quy mô lớn và là một trong những lễ hội lớn trong cả nước  thu hút đông đảo người dân trong nước cũng như kiều bào nước ngoài tham dự.

2. Thời điểm tốt nhất để đến thắp hương, lễ phật đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông luôn luôn mở cửa để tiếp đón nhân dân địa phương và cả nước đến dâng hương.Tuy nhiên theo nét văn hoá của dân tộc Việt Nam thì thời điểm lý tưởng nhất để đi lễ đền cầu may, cầu bình an, cầu tài lộc là vào dịp đầu xuân năm mới. Ngay cả đêm giao thừa Đền vẫn mở cửa và có các nghi lễ dâng hương xin mở của Đền, chương trình văn nghệ tại khuôn viên Đền và tổ chức bắn pháo hoa mừng Đảng mừng xuân trong công viên ven biển trước Đền.

Khoảng thời gian đầu năm cũng là thời điểm thích hợp nhất để người dân đi chùa lễ phật cầu bình an. Vào đêm giao thừa chủ yếu là người dân địa phương quanh Đền đến lễ và nếu ở xa bạn muốn đến Đền Cửa Ông xin lộc Thánh thì bạn có thể chuẩn bị chỗ ở lại từ trước. Bắt đầu từ mùng 1 âm lịch tháng Giêng thì lượng người khắp nơi tấp nập đổ về đông như trẩy hội.

Ngoài thời điểm đầu năm, trên đường du xuân bạn có thể ghé đến đền vào những dịp như:

• Lễ hội chính thức: Tổ chức trong 02 ngày  3 – 4/2 âm lịch hàng năm+ Lễ khai mạc: tổ chức vào sáng ngày 03/2 âm lịch hằng năm.+ Lễ rước Đức ông vi hành khu an ngự (thực hiện sau lễ khai mạc)+ Lễ tế và các hội thi tổ chức từ chiều  ngày 3/2 đến 4/2/2020 âm lịch.+ Lễ rã hội: chiều mùng 4/2 âm lịch.

Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội đền gồm có nhiều trò chơi dân gian mang đậm bản sắc dân tộc nhưng vô cùng độc đáo, ấn tượng mang nét đặc trưng của địa phương như: bịt mắt đánh trống, tổ tôm điếm, đẩy gậy, kéo co,thi soạn dâng lễ vật, nấu cơm, têm trầu,…

3. Hướng dẫn tham quan đền Cửa Ông

Đền Cửa Ông Quảng Ninh gồm 3 khu vực chính là đền Hạ, đền Trung và đền Thượng bởi các khu đền này nằm theo một trục từ thấp lên cao. Dưới cùng là đền Hạ, ở giữa là đền Trung, trên cùng là đền Thượng. Các vị thần được sắp xếp thờ cúng tại khu vực đền Hạ, đền Trung, đền Thượng cũng có ngôi vị, tầm quan trọng cao thấp tương ứng với tên gọi của đền.

Đền Thượng: Đền quay hướng Đông Nam, kiến trúc kiểu nội Công ngoại Quốc: Gồm 3 gian Tiền tế nối với 3 gian ống muống (nằm dọc) nối với 3 gian Hậu cung. Từ hai bên Ống muống có cửa đi ra hai bên là hành lang kéo dài từ sau Tiền tế tới giáp Hậu Cung tạo thành kiến trúc nội Công ngoại Quốc.

Lăng mộ Trần Quốc Tảng: Lăng được xây kiểu phương đình, hai tầng, 8 mái, bưng vách bằng gỗ, phía trước hai bên gắn hai câu đối máng sơn son thếp vàng, phía trên là một cửa võng được sơn son thếp vàng trang trí. Mái lợp ngói vẩy, xung quanh lăng mộ có các cây kê, cây đa cổ thụ che bóng mát, tạo sự u tịch, yên tĩnh, cổ kính cho khu lăng mộ. Khu lăng mộ có nền cao hơn sân xung quanh 80cm, xung quanh xây lan can bằng đá, chạm nổi hoa văn tứ linh, tứ quý trang trí, 4 góc để 4 khoảng trống làm cửa lên xuống sân sau đền Thượng. Phía trước Lăng là mộ Trần Quốc Tảng. Được xây kiểu tháp 1 tầng trát trơn, chạy chỉ trang trí, 4 mái đao cong vút, trên đỉnh mái tạo hình như nụ sen. Trước mộ gắn biển tên.

Khu đền Trung: Nằm lưng chừng núi, giữa đền Hạ và đền Thượng. Khu vực đền Trung gồm có công trình chính là đền Trung (thờ Đức Ông Hoàng Cần) nằm ở giữa; bình phong bằng đá nằm phía trước đền Trung ngoài ra bên phải nằm vuông góc với đền Trung là nhà khách.

Khu vực đền Hạ nằm bên tay trái điểm di tích. Cả khu đền Hạ có sân, lầu chuông, đền Mẫu, đền Trung Thiên Long Mẫu, nhà khách. Các công trình nằm theo một chiều ngang. Nhìn theo hướng đền thì chính giữa là đền Mẫu, bên phải là nhà khách, bên trái là đền Trung Thiên Long Mẫu, phía trước đền Mẫu là một cổng Tam quan nội, tiếp đến là một bình phong, hai bên sân là hai cây đa cổ thụ, phía trước nữa bên trái giáp với tường rào là một lầu chuông. Phía trước đền Trung Thiên Long Mẫu cũng có một bình phong, tiếp đến là một lư hương bằng đá chạm trổ công phu, tỉ mỉ rồng chầu mặt trời trang trí.

4. Đến đền Cửa Ông nên cầu gì? Văn khấn tại đền

Khu di tích đền Cửa Ông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận và xếp hạng là khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt; Lễ hội Đền Của Ông cũng được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vì thế Đền Của Ông chính là điểm du lịch tâm linh, hướng về cội nguồn nổi tiếng không chỉ của người dân địa phương Quảng Ninh mà còn của đông đảo du khách trong và ngoài nước.

4.1 Sự tích đến Cửa Ông – đền thờ ai?

Đền Cửa Ông lúc đầu khởi dựng  thờ Đức ông Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, sau khi xây thêm các khu đền Hạ, đền Trung và đền Thượng, chùa Cẩm Sơn thì đền phối thờ thêm gia thất và các tướng lĩnh nhà Trần ngoài ra còn thờ thêm Thiên Trung Long Mẫu, Tam tòa thánh Mẫu, Phật…

 Đền Thượng: Thờ thần chủ là Quốc Khảo Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng, ngoài ra còn phối thờ Cửu Thiên Vũ Đế Quốc Phụ Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương và gia thất cùng các tướng lĩnh của Ngài.

Khu vực đền Trung: Thờ các vị:Khâm Sai Đông Đạo Tiết Chế Hoàng Cần và Sơn thần, Thủy thần

Các

Khu vực đền Hạ các

vị thần, thánh được thờ tại đền Mẫu và đền Trung Thiên Long Mẫu:

 Đền Mẫu: Thờ tam tòa Thánh Mẫu (Mẫu Thượng thiên, Mẫu Thượng ngàn, Mẫu Thoải phủ), Ngọc hoàng thượng đế, Nam Tào, Bắc Đẩu, Tứ vị chầu bà, Ngũ vị tôn ông, Ông Hoàng Mười, Ông Hoàng Bơ, Ông Hoàng Bẩy. Đền Trung Thiên Long Mẫu: Đền thờ Trung Thiên Long Mẫu, ba cô, Cậu bé Cửa Suốt, cô bé Cửa Suốt.

4.2. Đến Đền Cửa Ông cầu gì? Văn khấn tại chùa

Đến Đền Cửa Ông cầu gì? Tại ngôi đền linh thiêng này du khách thường đến đến cầu tài, cầu lộc, cầu may mắn, cầu bình an. Cầu xin  các vị thánh linh thiêng đã trấn giữ bình yên cho nơi đây phù trì cho mình và cho gia đình những điều tốt đẹp nhất . Đặc biệt, trước các khoá thi cử, các gia đình và trường học thường đến đây dâng nén tâm hương để cầu xin Đức Ông phù hộ cho con em mình thông minh sáng dạ thi cử đỗ đạt, thành tài trở thành người có ích cho đất nước.