Những lưu ý quan trọng khi đi tảo mộ cuối năm
TPO – Tảo mộ cuối năm là nét đẹp văn hóa tâm linh truyền thống của người Việt, thường được các gia đình thực hiện vào những ngày cận Tết Nguyên Đán. Đây là nghi thức quan trọng và thiêng liêng, thể hiện lòng hiếu kính của con cháu với tổ tiên, dòng họ, giáo dục về lòng hiếu thuận, sự biết ơn với các bậc tiền nhân.
Người xưa có câu “Con người có tổ có tông/ Như cây có cội, như sông có nguồn”, trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, cha ông dù đã mất đi nhưng vẫn luôn ở trong tâm trí của con cháu đời sau. Tục thờ cúng tổ tiên chính là biểu hiện của sự thành kính của người Việt với cha mẹ, ông bà, cụ, kỵ, với đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.
Bởi vậy, tục tảo mộ được truyền từ đời này sang đời khác như một dịp thiêng liêng để gia đình, con cháu hội tụ, sum vầy để dọn dẹp nơi an nghỉ của những người đã khuất trong dòng họ, giãi bày tâm tư tình cảm, chia sẻ niềm vui, nỗi lo, mong mỏi của mình với những người đã khuất.
Nhiều gia đình thường kết hợp lễ tảo mộ cuối năm cùng lễ mời ông bà tổ tiên về ăn Tết, phù hộ độ trì cho con cháu một năm mới an lành, mạnh khỏe.
Chia sẻ trong chương trình Góc nhìn văn hóa, phát sóng 17/1, TS Nguyễn Viết Chức – Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho biết: “Dân ta có tục đi tảo mộ trước Tết. Thanh minh cũng có nhưng trước Tết cũng có và đa phần là đi trước Tết. Đi trước Tết để thăm viếng mộ phần của người đã khuất trong cả một năm. Thứ hai là có nén nhang nói lời mời tổ tiên về ăn Tết. Nhưng giờ do COVID-19 hay hoàn cảnh đặc biệt nào đó mà con cháu không về được, song vẫn nhớ đạo lý uống nước nhớ nguồn, nhớ công lao dưỡng dục, dòng giống tổ tiên nên thực hiện một lễ khấn bái từ xa nhưng cũng là thể hiện tình cảm tốt đẹp”.
Sắm lễ tảo mộ
Lễ tảo mộ có thể làm độc lập vào tất cả các ngày tốt trong tháng Chạp hoặc nhiều gia đình cũng thường kết hợp với lễ mời gia tiên về ăn Tết sau ngày 23 tháng Chạp âm lịch tới 30 Tết.
Thông thường, tùy vào điều kiện mỗi gia đình và phong tục từng miền, mỗi nơi mỗi nhà có cách sắm lễ tảo mộ khác nhau. Có thể tham khảo như sau: 10 bông hoa hồng đỏ tươi, 3 lá trầu, 3 quả cau, 1 đĩa trái cây, 1 đĩa xôi trắng có gà trống thiến luộc nguyên con đặt lên trên, rượu, chè, thuốc lá, 2 nến cốc màu đỏ
Phần đồ mã cần có: 1 cây hoa vàng, hoa đỏ, 5 con ngựa (mỗi con 1 màu), 5 bộ (mũ, áo, hia) loại to có kèm ngựa, cờ lệnh, kiếm và roi.
Bài văn khấn lễ tảo mộ
(Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam, NXB Văn Hóa – Thông Tin)
“Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
– Con kính lạy ngài Địa tạng vương bồ tát.
– Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.
– Con kính lạy ngày Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.
– Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.
– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.
– Con kính lạy hương linh cụ:…………………..
Hôm nay là ngày…….. tháng Chạp, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.
Tín chủ (chúng) con là:…………..
Ngụ tại:…………..
Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả,kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần.
Kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:……………
Kỵ nhật là…
Có phần mộ táng tại…………
Được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.
Âm dương cách trở
Bát nước nén hương.
Thành tâm kính lễ
Cúi xin chứng giám
Phù hộ độ trì
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!”
Những lưu ý về lễ tảo mộ
– Tảo mộ vào giờ nào tùy vào điều kiện, thời tiết thuận lợi, và sức khỏe cho phép. Nhưng tốt nhất nên chọn ngày tạnh ráo, ấm áp.
– Dịp này cha mẹ hay cho trẻ đi theo tảo mộ, trước là để biết dần vị trí phần mộ, sau là tập cho trẻ kính trọng, hiếu đễ tổ tiên. Vì vậy cần tránh đi tảo mộ quá sớm bởi lúc đó sương đêm chưa tan. Cũng không nên đi quá muộn bởi chiều tối và đêm âm khí nặng nề, không tốt cho sức khỏe.
– Khi thời tiết mưa gió, sấm chớp thì không nên đi tảo mộ.
– Nghi lễ tảo mộ không nên làm linh đình, tốn kém để khoe mẽ. Cũng không nặng về hình thức, đốt vàng mã lớn kiểu mê tín.
– Không nên ăn đồ cúng ở nghĩa trang, vì dễ bị lạnh bụng, ảnh hưởng không tốt đến hệ tiêu hóa (chưa kể đến vấn đề tâm linh).
– Không nô đùa, ngồi lên những ngôi mộ vì bị coi là bất kính.
– Không tranh thủ ngồi thiền, tập dưỡng sinh, thể dục ở đó vì uế khí dễ xâm nhập vào cơ thể.
– Đi tảo mộ về, nên hơ lửa hoặc tắm nước gừng để thanh lọc các âm khí bám vào người và quần áo…
*Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo!
