Những ngôi nhà văn hóa đa năng mang đậm dấu ấn đại đoàn kết ở Hà Tĩnh

Nhà văn hóa cộng đồng tránh trú bão, lũ – “ngôi nhà trí tuệ” là kết tinh của tinh thần đại đoàn kết. Từ sự chung sức, chung lòng của cấp ủy, chính quyền, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp Nhân dân, những ngôi nhà vững chãi cùng với nhiều hoạt động cộng đồng phong phú, bổ ích đã và đang được xây dựng và nhân rộng, tạo nên những giá trị mới trong cuộc sống của người dân.

Niềm vui trong những ngôi nhà chung

Nhà văn hóa (NVH) thôn Phan Chu Trinh xã Cẩm Duệ (Cẩm Xuyên) từng ở vùng trũng, diện tích nhỏ và thường chỉ phục vụ cho các cuộc họp thôn, sinh hoạt chi bộ, thế nhưng, từ tháng 7/2021, sau khi có nguồn hỗ trợ từ các nhà hảo tâm và sự đóng góp của bà con, NVH mới được xây khang trang.

NVH cộng đồng tránh trú bão lũ của thôn chính thức đi vào hoạt động đã mang đến luồng sinh khí mới cho các hoạt động văn hóa, thể thao trên địa bàn. Mỗi chiều, NVH rộn rã tiếng cười nói vui đùa của người già, trẻ nhỏ.

Nhà văn hóa cộng đồng thôn Phan Chu Trinh (Cẩm Duệ, Cẩm Xuyên) đã mang đến luồng sinh khí mới cho các hoạt động văn hóa, thể thao trên địa bàn.

Hơn thế nữa, sau khi có NVH khang trang, từ tháng 11/2022 mô hình ngôi nhà trí tuệ được triển khai tại đây đã giúp trẻ em thôn Phan Chu Trinh có thêm không gian học tập, người lớn được tham gia vào các câu lạc bộ (CLB) văn hóa – thể thao như: CLB dân ca ví, giặm; CLB bóng chuyền; CLB cầu lông…

Lớp học Tiếng Anh miễn phí được tổ chức tại nhà văn hóa thôn Phan Chu Trinh (Cẩm Duệ – Cẩm Xuyên)

Ông Võ Tá Thọ – Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Phan Chu Trinh chia sẻ: “Tham gia sinh hoạt CLB không chỉ giúp chúng tôi nâng cao đời sống tinh thần, rèn luyện sức khỏe mà còn tạo không gian để bà con gắn kết tình làng nghĩa xóm.

Đời sống tinh thần nâng lên, bà con tích cực tham gia các phong trào chung của thôn tạo nên bầu không khí vui tươi, sôi động, xua tan mệt mỏi sau những giờ lao động”.

Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Phùng Khánh Tài (thứ 2 từ phải sang) và Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Trần Nhật Tân trò chuyện cùng người dân thôn Phan Chu Trinh, xã Cẩm Duệ (Cẩm Xuyên).

Được đến tham quan nhiều NVH trong toàn tỉnh, nhưng khi về NVH thôn Đông Đoài, xã Thạch Hạ (TP Hà Tĩnh), chúng tôi không khỏi ngạc nhiên. Không trang bị đầy đủ các dụng cụ tập thể dục hay “thư viện mini” với hàng nghìn đầu sách, NVH thôn Đông Đoài là một trong số ít NVH sáng tạo xây dựng khu trưng bày dụng cụ, vật dụng truyền thống ý nghĩa để giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa.

Những chiếc nơm, chum, vại, hay cối… được chính người dân trong vùng gom góp trở thành những tư liệu quý giá giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử địa phương.

Khu trưng bày dụng cụ, vật dụng truyền thống “Ký ức thời gian” trong nhà văn hóa thôn Đông Đoài trở thành không gian gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.

Ngoài ra, vào các buổi tối trong tuần và ngày nghỉ thứ 7, chủ nhật, trẻ em trong thôn còn được tham gia các lớp luyện chữ, lớp học Tiếng Anh miễn phí do giáo viên là những người con của thôn giảng dạy miễn phí.

Em Lê Khánh Huyền, lớp 4C – Trường Tiểu học Thạch Hạ hào hứng: “Đến nhà văn hóa thôn, em được chơi nhiều trò chơi, được thoải mái lựa chọn sách truyện để đọc. Chúng em còn được học viết chữ đẹp, học Tiếng Anh”.

“Ngôi nhà trí tuệ” đã giúp bà con vùng giáo Đông Đoài có thêm không gian sinh hoạt cộng đồng ý nghĩa, vui tươi.

Chị Đoàn Thị Nhung – Trưởng ban Công tác mặt trận thôn – Chủ nhiệm NVH thôn Đông Đoài (Thạch Hạ, TP Hà Tĩnh) cho biết: “NVH cộng đồng – “ngôi nhà trí tuệ” vừa tạo không gian sinh hoạt, vừa là ngọn nguồn khơi dậy tính cộng đồng, đoàn kết bà con trong thôn.

Người dân góp công, góp của cải tạo làm đẹp khuôn viên, cống hiến trí tuệ tổ chức những buổi học miễn phí… Từ già đến trẻ, ai ai đều tình nguyện góp sức vì sự phát triển của NVH, nhờ đó đã thúc đẩy phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.

Không gian rộng, thoáng đãng và đầy đủ các dụng cụ thể dục thể thao phục vụ bà con người dân tại nhà văn hóa Đông Đoài.

VIDEO: Chị Đoàn Thị Nhung – Trưởng ban Công tác mặt trận thôn Đông Đoài chia sẻ niềm vui của người dân khi được vui chơi tại nhà văn hóa cộng đồng

Ở những địa bàn vùng rốn lũ, những ngôi NVH đã trở thành điểm tựa để bà con yên tâm tránh trú lũ bão khi mùa mưa đến; đồng thời giúp địa phương hoàn thành các tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa trong xây dựng nông thôn mới.

Nhà văn hóa thôn Trung Tiến trước đây có diện tích nhỏ và thường xuyên bị ngập sâu mỗi mùa mưa lũ.

Những năm trước đây, mỗi mùa mưa đến, thôn Trung Tiến, xã Điền Mỹ lại ngập sâu trong biển nước. Nhiều gia đình khó khăn không có chỗ trú tránh an toàn, buộc phải di dời lên trụ sở UBND hoặc ở nhờ nhà người dân khác trong thôn.

Nằm ở vùng thấp trũng, NVH thôn cũng thường bị nhấn chìm trong những mùa mưa lũ, các thiết chế bên trong vì thế nhanh chóng xuống cấp, người dân không còn mặn mà khi đến tham gia sinh hoạt tại đây.

Nhà văn hóa cộng đồng tránh trú lũ bão – “ngôi nhà trí tuệ” tại thôn Trung Tiến (Điền Mỹ, Hương Khê) được xây dựng từ năm 2021 giúp người dân vùng rốn lũ có nơi thêm địa chỉ tránh trú thiên tai an toàn.

Giữa năm 2021, từ chương trình mang tính nhân văn của tỉnh và sự chung sức của cộng đồng, NVH hai tầng rộng rãi, thoáng đẹp được xây lên ở thôn Trung Tiến, Điền Mỹ (Hương Khê) đã mang đến niềm vui, thỏa nỗi chờ mong, ao ước bấy lâu của người dân trong vùng.

Trận mưa lớn vào cuối năm 2021 đã không còn ảnh hưởng đến NVH và những hoạt động của bà con. Niềm vui như càng được nhân lên khi mô hình ngôi nhà trí tuệ được triển khai đã giúp các phong trào văn hóa – thể thao sống dậy không khí mới.

Ngoài tham gia các hoạt động thể dục – thể thao tại nhà văn hóa, người dân Trung Tiến luôn quan tâm đến công tác vệ sinh môi trường, chăm chút cho ngôi nhà chung của mình.

Ông Nguyễn Tiến Sỹ – Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Điền Mỹ cho hay: “NVH được xây dựng, hoạt động đã góp phần giúp thôn hoàn thành tiêu chí quan trọng về hạ tầng cơ sở; cảnh quan, môi trường và văn hóa, gắn kết cộng đồng, phấn đấu hoàn thành xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu vào cuối năm 2022”.

Nhân rộng những ngôi nhà văn hóa đa năng

Trận lũ lịch sử vào tháng 10/2020 khiến hàng chục nghìn hộ dân chìm trong biển nước đã thúc đẩy Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh khẩn trương ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 18/11/2020 về tập trung lãnh đạo, chỉ đạo khắc phục hậu quả thiên tai năm 2020, một số định hướng, mục tiêu và giải pháp phòng ngừa, ứng phó nhằm giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra.

Một trong những mục tiêu nghị quyết đề ra là xã hội hóa nguồn lực xây dựng các NVH cộng đồng kết hợp tránh bão, lũ trên địa bàn tỉnh.

Ngoài nguồn kinh phí được hỗ trợ, người dân ở các thôn tích cực đóng góp công sức và tiền của mua sắm trang thiết bị văn hóa.

Với quyết tâm cao, cách làm quyết liệt, từ cuối năm 2020 đến nay, toàn tỉnh đã có 43 NVH hoàn thành xây dựng bằng nguồn lực xã hội hóa, được Nhân dân đón nhận, phát huy hiệu quả.

Các NVH đều được xây dựng trên nền cao hoặc hai tầng, vừa làm nơi sinh hoạt, vừa là nơi tránh lũ. Ngoài nguồn hỗ trợ mỗi nhà 2 tỷ đồng từ các nhà hảo tâm, ở nhiều địa phương người dân đóng góp thêm để xây dựng sân, hàng rào, trang bị thêm các thiết chế thể thao…

Niềm vui của những đứa trẻ thôn Trung Tiến, xã Điền Mỹ (Hương Khê) khi được đến vui chơi tại nhà văn hóa cộng đồng – ngôi nhà trí tuệ.

Để nhân lên hiệu quả của các NVH cộng đồng, phát huy tối đa công năng nơi sinh hoạt cho bà con, từ giữa năm 2021, được sự đồng ý của Thường trực Tỉnh ủy, Ủy ban MTTQ tỉnh đã triển khai xây dựng mô hình “Ngôi nhà trí tuệ” bắt đầu tại các NVH cộng đồng kết hợp tránh bão, lũ.

Tùy vào điều kiện thực tiễn từng địa phương, các trang thiết bị, dụng cụ thể dục, tủ sách được bố trí hợp lý.

“Ngôi nhà trí tuệ” ở Hà Tĩnh sử dụng một phần diện tích của nhà văn hóa cộng đồng tránh trú bão, lũ để đặt các giá sách và trang bị đầu sách, báo, tạp chí cùng một số trang thiết bị để tổ chức các hoạt động tập thể…

Ở các NVH còn được trang bị máy tính, máy chiếu, lắp đặt hệ thống mạng internet hỗ trợ người dân tham gia dịch vụ hành chính công trực tuyến; góp sức các thôn hướng đến xây dựng khu dân cư NTM thông minh.

Ở các NVH còn được trang bị máy tính, máy chiếu, lắp đặt hệ thống mạng internet hỗ trợ người dân tham gia dịch vụ hành chính công trực tuyến.

Ngoài ra, tùy theo điều kiện cụ thể của từng NVH để bố trí các hoạt động hỗ trợ dạy học, thư viện đọc sách, kỹ năng sống, duy trì phát triển các loại hình văn hóa dân gian như CLB ca trù, dân ca ví, giặm phù hợp với đặc trưng của từng vùng miền.

Với những công năng, hiệu quả ngôi nhà trí tuệ mang lại, từ đầu năm 2022 đến nay, mô hình đang được nhân rộng đến nhiều thôn/ tổ dân phố trên địa bàn tỉnh.

NVH thôn Lâm Đồng, xã Sơn Lâm (Hương Sơn) ra mắt mô hình ngôi nhà trí tuệ đầu năm 2022.

Là địa bàn hiện triển khai mô hình ngôi nhà trí tuệ nhiều nhất trong toàn tỉnh, từ đầu năm 2022 đến nay huyện Hương Sơn đã ra mắt 15 mô hình ngôi nhà trí tuệ ở 15 NVH khu dân cư.

Ông Nguyễn Thành Đồng – Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Hương Sơn chia sẻ: “Các mô hình ngôi nhà trí tuệ được triển khai ở Hương Sơn chủ yếu được xây dựng từ nguồn kinh phí xã hội hóa, kêu gọi con em xa quê và đóng góp của cán bộ, đảng viên, Nhân dân trên địa bàn. Qua khảo sát, người dân đều rất thích thú và mong muốn triển khai mô hình ngôi nhà trí tuệ tại NVH. Vì vậy, chúng tôi đang phấn đấu xây dựng ở mỗi xã, thị trấn một mô hình ngôi nhà trí tuệ tại NVH nhằm mang đến không gian sinh hoạt cộng đồng bổ ích nhất cho người dân”.

Mô hình ngôi nhà trí tuệ đang mang lại đến không gian sinh hoạt cộng đồng bổ ích nhất cho người dân.

Theo thống kê từ Ủy ban MTTQ tỉnh, đến nay, toàn tỉnh có 30 mô hình “Ngôi nhà trí tuệ” đã ra mắt, đi vào hoạt động. Tổng nguồn lực huy động là hơn 7,2 tỷ đồng, trong đó nguồn xã hội hóa 4,4 tỷ đồng. Ngoài ra, MTTQ tỉnh cũng đã kêu gọi đóng góp được hơn 10.000 đầu sách hỗ trợ cho các nhà văn hóa.

Năm 2022, các địa phương trên toàn tỉnh Hà Tĩnh đăng ký triển khai thêm 43 mô hình “Ngôi nhà trí tuệ”, trong đó, 10 mô hình tại nhà văn hóa cộng đồng tránh trú bão, lũ; 15 mô hình do địa phương đăng ký xây mới và 18 mô hình do cấp huyện chủ trì xây mới.

Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Trần Nhật Tân

Ông Trần Nhật Tân – Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh bày tỏ: “Xây dựng NVH cộng đồng tránh trú bão lũ – “Ngôi nhà trí tuệ” là chủ trương đúng đắn của Hà Tĩnh. Với cách làm sáng tạo, hiệu quả thiết thực, NVH đa năng này đang nhận được sự hưởng ứng và thu hút được đông đảo người dân tham gia. Các NVH triển khai mô hình nhà trí tuệ đã trở thành không gian phục vụ đa dạng các hoạt động của người dân, vừa xây dựng cộng đồng học tập, phát triển văn hóa đọc vừa củng cố khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh ở khu dân cư; góp sức thực hiện các tiêu chí về văn hóa trong xây dựng nông thôn mới.

Đặc biệt, việc triển khai mô hình này đang góp phần lớn bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của địa phương, bản sắc văn hóa dân tộc, giáo dục niềm tự hào quê hương cho thế hệ trẻ theo tinh thần của Trung ương và tỉnh tại các hội nghị văn hóa được tổ chức gần đây.

Thời gian tới, MTTQ tỉnh sẽ tiếp tục định hướng, hỗ trợ, phối hợp và theo dõi, đánh giá hoạt động tại mô hình ngôi nhà trí tuệ ở các nhà văn hóa; tích cực huy động nguồn lực xã hội hóa xây dựng thêm các nhà văn hóa cộng đồng – “Ngôi nhà trí tuệ” trên địa bàn để mang đến không gian văn hóa tươi mới, thiết thực phục vụ người dân mọi lứa tuổi”.

Thu Hà