Những tác dụng bất ngờ của axit HCl trong đời sống – Hóa Chất Đại Việt
Axit HCl là một axit vô cơ mạnh, có khả năng gây tổn thương đến cơ quan hô hấp người, ảnh hưởng tới mắt hoặc ruột. Tuy nhiên nó lại được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Hãy cùng Hóa Chất Đại Việt tìm hiểu thêm trong bài viết này nhé.
Mục lục bài viết
Axit HCl là gì?
Axit HCl (Axit Clo Hydric) có tên gọi khác là axit muriatic. Đây là một axit đơn, có thể phân rã trong môi trường nước. Ở nhiệt độ thường, dung dịch axit này không màu, hoặc hơi ngả vàng nếu lẫn tạp chất. Có thể bốc hơi, khúc xạ với ánh sáng. Nó được ứng dụng nhiều nhất trong công nghiệp sinh học.
Tính chất của Axit HCl
Tính chất vật lý
– Ở dạng khí, axit HCl không màu, có mùi xốc, tan nhiều trong nước để tạo thành dung dịch axit mạnh HCl. Khí HCl nặng hơn không khí.
– Ở dạng dung dịch, axit HCl loãng không màu, dễ bay hơi nhưng không dễ bốc cháy.
– Nồng độ dung dịch HCl đậm đặc nhất có thể đạt được là 40%. Kkhi đó, nó chuyển sang màu vàng ngả xanh lá. Đồng thời, nó có thể tạo thành các sương mù axit trong không khí ẩm.
Tính chất hóa học
HCl có 2 tính chất hóa học đặc trưng là tính axit mạnh và tính oxi hóa khử.
– Tính axit mạnh: Cũng giống những axit khác, HCl có thể khiến quỳ tím chuyển thành màu đỏ. Ngoài ra, nó cũng có đầy đủ vai trò của một axit như tác dụng với bazo tạo thành muối, làm oxi hóa kim loại,….
– Tính oxi hóa – khử: Axit thể hiện tính oxi hóa – khử ki nó phản ứng hóa học với kim loại đứng trước H2, hoặc với chất có tính oxi hóa mạnh như KClO3, KMnO4,…
Công dụng và ứng dụng của HCl trong đời sống
Axit HCl chủ yếu được sử dụng trong công nghiệp. Nó thường được dùng để xác định chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, HCl còn có tác dụng:
1. Xử lý thép gỉ
Đây được xem như công dụng lớn nhất của axit HCl. Thép để lâu trong môi trường dễ bị oxi hóa nên thép có thể bị gỉ. Trước khi người ta đưa thép vào sản xuất sẽ dùng HCl có nồng độ khoảng 18% để tẩy gỉ các loại thép Carbon, khiến chúng trở thành thép mới.
Ngoài ra, vì được sử dụng nhiều để tẩy gỉ thép nên người ta đã phát minh ra quá trình tái chế axit HCl để tiết kiệm cũng như nâng cao hiệu quả tẩy.
Phản ứng tái chế như sau:
4 FeCl2 + 4 H2O + O2 → 8 HCl+ 2 Fe2O3
Trong quá trình tái chế này, Fe2O3 (sắt oxit) là sản phẩm phụ được sinh ra. Nó được ứng dụng nhiều trong ngành công nghiệp.
2. Sản xuất các hợp chất vô cơ
Axit HCl có thể sản xuất các hợp chất vô cơ bằng các phản ứng hóa học. Chẳng hạn các hóa chất xử lý nước như FeCl3, PAC,… các chất này ứng dụng làm chất keo tụ, dùng trong ngành xử lý nước thải, sản xuất giấy và nước uống.
Ngoài ra còn các chất khác như CaCl2, Niken clorua dùng cho ngành công nghiệm mạ và sản xuất pin. Phương trình hóa học của nó là:
CaCO3 + 2 HCl → CaCl2 + CO2 + H2O
Zn(s) + 2 HCl → ZnCl2 + H2(g)
3. Sản xuất các hợp chất hữu cơ
Axit HCl có thể dùng để sản xuất vinyl clorua và dicloroetan để sản xuất PVC. Hay sản xuất bisphenol A sản xuất polycacbonat, than hoạt tính, và axit ascobic, cũng như trong một số sản phẩm của ngành dược.
4. Kiểm soát và trung hòa độ pH
Axit clohydric có thể được dùng để điều chỉnh tính bazơ của dung dịch.
OH− + HCl → H2O + Cl−
Trong các ngành công nghiệp yêu cầu độ tinh khiết như sản xuất thực phẩm, dược phẩm, nước uống, người ta sử dụng axit HCl chất lượng cao để điều chỉnh độ pH của nước cần xử lý. Còn đối với những ngành công nghiệp không yêu cầu độ tinh khiết cao, axit clohydric công nghiệp được sử dụng để trung hòa nước thải và xử lý nước hồ bơi.
5. Tái sinh bằng cách trao đổi ion
Axit clohydric chất lượng cao được sử dụng để tái sinh các nhựa trao đổi ion. Trao đổi cation được sử dụng rộng rãi nhằm loại bỏ các ion như Na+ và Ca2+ từ các dung dịch chứa nước để tạo ra nước khử khoáng, thông qua sự thay thế Na+ bằng H+ và Ca2+ bằng 2 H+.
Sử dụng axit HCl để trao đổi ion và nước khử khoáng được ứng dụng trong tất cả các ngành công nghiệp hóa, sản xuất nước uống và một số ngành công nghiệp thực phẩm.
6. Trong sinh vật
Axit gastric trong dạ dày có thành phần chính là axit clohydric có vai trò là một chất kháng lại các vi sinh vật để ngăn ngừa nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn. Nồng độ pH trong dạ dày thấp sẽ làm biến tính các protein, tạo điều kiện cho enzym tiêu hóa phân hủy dễ dàng hơn, đồng thời kích hoạt các tiền enzym pepsinogen thành enzyme pepsin hoạt hóa bởi sự tự phân cắt.
Sau khi ra khỏi dạ dày, axit clohydric của dịch sữa bị natri bicacbonat vô hiệu hóa trong tá tràng.
7. Các ứng dụng khác
– Trong khai thác dầu, axit clohydric được dùng để bơm vào trong tầng đá của giếng dầu nhằm hòa tan một phần đá và tạo các lỗ rỗng lớn hơn.
– Trộn dung dịch axit clohydric đậm đặc với axit nitric đậm đặc theo tỉ lệ mol 1:3 sẽ tạo ra dung dịch có khả năng hòa tan vàng và bạch kim.
– Là thành phần để sản xuất một số sản phẩm như aspartame, fructose, axit citric, lysine, thủy phân protein thực vật, gelatin….
Trên đây là những chia sẻ của Hóa Chất Đại Việt về axit HCl, hy vọng chúng tôi đã cung cấp được những kiến thức bổ ích cho các bạn!
>>> Xem thêm: Nồng độ pH là gì? Làm thế nào để do pH?
