Nỗ lực để các giá trị văn hóa đặc sắc dân tộc Dao ngày càng lan tỏa

Các nghệ nhân, diễn viên quần chúng tái hiện lại nghi thức, nghi lễ của đồng bào dân tộc Dao

Nỗ lực để các giá trị văn hóa đặc sắc dân tộc Dao ngày càng lan tỏa

Chia sẻ với Văn Hóa, bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hóa dân tộc, Phó Trưởng Ban tổ chức khẳng định, Ngày hội Văn hóa Dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II năm 2022, Bộ VHTTDL phối hợp với UBND tỉnh Thái Nguyên và các địa phương có đông đồng bào Dao sinh sống tổ chức nhiều hoạt động hấp dẫn. Ngày hội diễn ra với các hoạt động văn hóa, thể thao du lịch có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm tạo không gian văn hóa để các nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng gặp gỡ, giao lưu, tăng cường bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Dao. Các chương trình tham gia Ngày hội được chọn lọc những nét đặc trưng văn hóa tiêu biểu của đồng bào dân tộc Dao, do chính các nghệ sĩ, diễn viên, nghệ nhân dân gian là người dân tộc Dao thực hiện.

Với hơn 1000 nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng là đồng bào dân tộc Dao – chủ thể văn hóa đến từ 14 tỉnh trên cả nước đã về hội tụ tại vùng đất giàu truyền thống lịch sử anh hùng Thái Nguyên, với tinh thần phấn khởi, vui tươi, cùng nhau trình diễn các tiết mục nghệ thuật đặc sắc, góp phần quảng bá, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc mình đã góp phần không nhỏ làm nên thành công của Ngày hội.

Đây là dịp hội tụ những nét đẹp văn hóa, thể thao của đồng bào Dao trong cả nước, tạo không khí phấn khởi đoàn kết, lòng tự hào về các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao, qua đó nâng cao nhận thức, sự hiểu biết và ý thức trách nhiệm trong việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy và tôn vinh các giá trị di sản văn hóa của dân tộc.

Ngày hội văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II được tổ chức tại Thái Nguyên là dịp để người Dao hội tụ, giao lưu và giới thiệu những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Đến với Ngày hội, 14 đoàn – đến từ 14 tỉnh – đều có sự chuẩn bị hết sức chu đáo, kĩ lưỡng để giới thiệu tinh hoa văn hóa dân tộc Dao tới đông đảo đồng bào trong cả nước. Những nghệ nhân, diễn viên quần chúng say sưa với các làn điệu dân ca, dân vũ. Những lớp nghệ nhân, diễn viên ở các lứa tuổi khác nhau cùng tham gia trình diễn, giới thiệu văn hóa của dân tộc mình… Những không gian, sản phẩm trưng bày mang đậm dấu ấn địa văn hóa, dấu ấn tộc người.

Các hoạt động diễn ra trong khuôn khổ của Ngày hội văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II đã tập trung vào chủ đề mà Ban tổ chức hướng đến “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao; bình đẳng, đoàn kết, hội nhập và phát triển”. Ngày hội văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II cũng như các ngày hội văn hóa các dân tộc đã, đang và sẽ tổ chức chính là những hoạt động thiết thực để hiện thực hóa quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng nền văn hóa Việt Nam, tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.

(PGS.TS Vũ Thị Phương Hậu, Viện trưởng Viện Văn hóa và Phát triển, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật)

Các nghệ nhân dân tộc Dao đã đem đến Ngày hội phần trình diễn văn hóa đặc sắc nhất. Ảnh: Trần Huấn

Bà Nguyễn Thị Hải Nhung nhấn mạnh, Ngày hội với sự tham gia của 14 tỉnh có đông đồng bào dân tộc Dao sinh sống, là một minh chứng về sức sống mãnh liệt của các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc dân tộc Dao, trong nền văn hóa Việt Nam thống nhất trong đa dạng. Việc tổ chức Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc tại Thái Nguyên chính là cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước quan tâm đến đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Dao nói riêng và đồng bào các dân tộc thiểu số nói chung. Do đó, công tác chuẩn bị cho các chương trình trong khuôn khổ Ngày hội đã nhân được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ VHTTDL, Tỉnh ủy, UBND, HĐND tỉnh Thái Nguyên, UBND các tỉnh tham gia Ngày hội chuẩn bị chu đáo các hoạt động có nội dung đảm bảo tính tiêu biểu, nghệ thuật cao; đáp ứng nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ của nhân dân cũng như quảng bá những nét đặc sắc nhất về văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Dao trên cả nước.

Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II năm 2022 là Ngày hội đoàn kết, ngày hội của đa dạng văn hóa. Sự kiện đã thu hút được đông đảo các ngành dân tộc Dao tham gia như Dao Đỏ, Dao Quần chẹt, Dao Tiền, Dao Lô Gang, Dao Áo Dài, Dao Quần trắng… Đây là sự kiện với sự tham gia đông đảo nhất từ trước đến nay của các ngành Dao phản ánh sự đặc sắc, đa dạng văn hóa tộc người. Đồng thời, đây cũng là dịp gặp mặt, trao đổi, giao lưu, hiểu biết các di sản văn hóa phong phú của người Dao, giữa các ngành Dao với nhau và giữa các dân tộc khác với ngành Dao. Sự đa dạng văn hóa, rực rỡ sắc mầu không chỉ có trên trang phục, văn nghệ quần chúng, triển lãm, trích đoạn lễ hội, ẩm thực…mà còn in đậm ở nụ cười, niềm tự hào của con cháu Bàn Vương, tình đoàn kết trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam.

(TS Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa dân gian ứng dụng)

Trong quá trình chuẩn bị, Ban Tổ chức Ngày hội đã nhiều lần họp bàn để thiết kế chương trình Ngày hội, sự đóng góp quý báu của các chuyên gia, nhà nghiên cứu am hiểu sâu sắc phong tục tập quán trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Dao, nhằm thể hiện chính xác, khoa học các hoạt động tại Ngày hội với nội dung, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao, để lại nhiều ấn tượng cho du khách, các nghệ nhân, diễn viên tham gia Ngày hội. Các tiết mục do nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng là đồng bào dân tộc Dao- chủ thể văn hóa thể hiện tại Ngày hội đã chạm đến trái tim người xem, giúp công chúng, khán giả trong và ngoài nước được thưởng thức những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc Dao, qua đó, nhân lên sự hiểu biết, tự hào về một nền văn hóa dân tộc phong phú, giàu bản sắc mãi trường tồn với thời gian. Ban Tổ chức Ngày hội xin trân trọng và ghi nhận những đóng góp của các chuyên gia, nhà nghiên cứu, các nghệ nhân dân gian có am hiểu sâu sắc về các di sản văn hóa dân tộc Dao đã bổ sung nhiều ý kiến quý báu để làm nên thành công của Ngày hội, đây chính là cơ sở để tổ chức những sự kiện văn hóa trong thời gian tới.

Tiết mục trích đoạn Nghi lễ Cấp sắc người Dao Lô Gang tỉnh Thái Nguyên tham gia tại Ngày hội

Đoàn nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng dân tộc Dao tỉnh Lai Châu đã tham gia hầu hết các nội dung hoạt động của Ngày hội. Trong đó đặc sắc nhất là phần trình diễn trang phục do các nghệ nhân diễn viên thuộc các nhóm Dao Tuyển, Dao Đỏ, Dao Đầu Bằng thực hiện và tiết mục hát nghi lễ “Văn, Sơn, Hải, Hà – Tam quan chư lộ” do nhóm thầy cúng Dao Đầu Bằng biểu diễn. Đây là nội dung được Ban Giám khảo đánh giá cao về ý tưởng dàn dựng về giá trị nguyên bản trong văn hóa dân tộc Dao ở Lai Châu với nội dung giàu bản sắc, bảo tồn lưu giữ được giá trị văn hóa dân gian dân tộc Dao trong xu thế hội nhập hiện nay.

(Ông Trần Mạnh Hùng, Phó giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lai Châu)

Tự hào về các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp dân tộc Dao trên mọi miền Tổ quốc

Chia sẻ với Văn Hóa, bà Tô Thị Trang, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Cao Bằng cho biết, để chuẩn bị cho Ngày hội, Đoàn nghệ thuật quần chúng dân tộc Dao tỉnh Cao Bằng tham gia các tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao tỉnh Cao Bằng. Đây là dịp để các nghệ nhân, diễn viên, vận động viên quần chúng tham gia các hoạt động trong khuôn khổ Ngày hội, với tinh thần đảm bảo quy chế, quy định về thời gian biểu diễn, chất lượng về nội dung, các tiết mục trình diễn diễn có nội dung hấp dẫn đã thu hút, để lại ấn tượng tốt đẹp với đông đảo người dân, du khách và sự chia sẻ, giao lưu của các đoàn bạn đến từ các địa phương trên cả nước. Đoàn Cao Bằng đánh giá cao sự chuẩn bị và đón tiếp chu đáo của Ban Tổ chức Ngày hội góp phần vào công cuộc bảo tồn, phát huy, làm giàu thêm vốn văn hóa dân tộc.

Trình diễn nghi lễ truyền thống đám cưới của người Dao Đỏ xã Vũ Minh, huyện Nguyên Bình, Cao Bằng

“Để có được những tiết mục đặc sắc gửi đến người dân và du khách khi đến với Ngày hội, Đoàn nghệ thuật quần chúng dân tộc Dao tỉnh Cao Bằng đã tích cực tập luyện cho các tiết mục tham gia Ngày hội. Mang đến Ngày hội tiết mục trình diễn nghi lễ truyền thống đám cưới của người Dao Đỏ xã Vũ Minh, huyện Nguyên Bình, liên hoan văn nghệ quần chúng, trình diễn trang phục dân tộc, trưng bày, giới thiệu quảng bá văn hóa truyền thống nghề chạm khắc bạc, trang sức và ẩm thực các món ăn truyền thống của người Dao ở Cao Bằng. Nhờ đó, Đoàn nghệ thuật quần chúng dân tộc Dao tỉnh Cao Bằng đã vinh dự được Bộ VHTTDL, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng tặng Bằng khen về thành tích góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc Dao”, bà Tô Thị Trang nhấn mạnh.

Tái hiện Lễ cấp sắc của người Dao tuyển đoàn nghệ nhân tỉnh Lào Cai

Đoàn Lào Cai tham dự Ngày hội với 57 nghệ nhân ưu tú, thầy cúng, nghệ nhân tiêu biểu trong trình diễn văn hóa dân gian dân tộc Dao thuộc các huyện Bảo Yên, Sapa và Bảo Thắng. Trong đó, các hoạt động trình diễn trích đoạn nghi thức sinh hoạt văn hóa đã được lựa chọn đảm bảo các quy trình trình diễn đúng với hoạt động tín ngưỡng trong sinh hoạt đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc Dao.

(Ông Vũ Đình Trọng, Phó giám đốc Trung tâm Văn hóa và Điện ảnh tỉnh Lào Cai)

Bà Phùng Thị Kiều, người Dao Quần Chẹt đến từ Vĩnh Phúc, tự hào cho biết: “Đã lâu rồi, người Dao chúng tôi mới có dịp tụ hội tại mảnh đất Thái Nguyên để cùng nhau quảng bá văn hóa của cộng đồng người Dao đến với công chúng. Đây là dịp đặc biệt để người Dao chúng tôi cùng nhau thể hiện sự tự hào rằng, mình được sinh ra ở một dân tộc có nhiều nét văn hoá, phong tục tập quán đặc sắc. Được khoác trên mình bộ trang phục truyền thống, cùng giao lưu, trình diễn những tiết mục hay nhất tại Ngày hội, cộng đồng người Dao đến từ Vĩnh Phúc vô cùng tự hào vì được góp sức mình làm nên thành công Ngày hội với tinh thần đoàn kết gắn bó giữa các dân tộc, tạo nên sức mạnh, niềm tin nỗ lực giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cha ông. Khi trở về, chúng tôi sẽ tích cực tham gia xây dựng kinh tế, xây dựng nông thôn mới, xây dựng bản làng ngày càng ấm no trù phú”.

Là một người trẻ tham gia trình diễn trang phục dân tộc Dao Tiền trên sân khấu của Ngày hội Văn hóa Dân tộc Dao lần thứ II, bản thân em không giấu được sự xúc động khi được đại diện cho thế hệ trẻ đóng góp sức mình vào sự nghiệp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá. Nhân dịp này, em mong muốn không chỉ em mà các bạn trẻ khác, dù thuộc bất kỳ dân tộc nào hãy đứng lên bảo vệ, phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc. Văn hóa muốn phát triển, trường tồn phải có thế hệ kế cận là những người trẻ năng động, nhiệt huyết, luôn mang trong mình tâm thế hết mình với văn hóa dân tộc.

(Em Triệu Thị Linh, người Dao Tiền, tỉnh Phú Thọ)

Đoàn nghệ nhân tỉnh Thanh Hóa tham gia Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II

Bà Nguyễn Thị Mai Hương, Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Điện ảnh tỉnh Thanh hóa vui mừng cho biết, Đoàn Nghệ nhân dân gian dân tộc Dao tỉnh Thanh hóa đem đến Ngày hội Văn hóa dân tộc Dao lần thứ II” tại tỉnh Thái Nguyên năm 2022 các tiết mục nghệ thuật với chủ đề “Sắc màu Văn hóa người Dao quê Thanh”, được dàn dựng với sự thể hiện của các nghệ nhân, diễn viên là nhóm người dân tộc Dao Đỏ, huyện Mường Lát và nhóm người Dao Quần Chẹt huyện Cẩm Thủy, Ngọc Lặc. Các tiết mục đặc sắc, hấp dẫn mang đậm nét văn hóa đặc trưng, thể hiện cốt cách và tâm hồn của người Dao Thanh Hóa. Với những động tác uyển chuyển, linh hoạt với tiết tấu dồn dập làm cho không khí trở nên vui nhộn, tái hiện lại cuộc sống trong lao động sản xuất đời thường trong các tiết mục Múa Bát, Múa Rùa, Hòa tấu nhạc cụ dân tộc Dao…Thông qua Ngày hội nhóm người Dao Quần Chẹt, Dao Đỏ tỉnh Thanh Hóa được giao lưu, trình diễn trang phục truyền thống của dân tộc mình với nhân dân, du khách và đồng bào dân tộc Dao các tỉnh bạn.

Tiết mục Múa bát của đoàn Thanh Hóa tại Ngày hội

“Có thể khẳng định, dân tộc Dao tỉnh Thanh hóa là cộng đồng có vốn văn hóa vô cùng phong phú, đa dạng, hệ thống giá trị văn hóa truyền thống này vẫn đang được các thế hệ người Dao xứ Thanh gìn giữ và phát huy. Được vinh dự tham gia Ngày hội, bằng những những hoạt động đậm bản sắc văn hóa dân tộc Dao, đây là cơ hội để quảng bá, giới thiệu hình ảnh về đất và con người xứ Thanh, nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao tới đông đảo bạn bè trong nước và quốc tế”, bà Nguyễn Thị Mai Hương cho biết.

Sự kiện thu hút sự tham gia của nghệ nhân, người dân và du khách quốc tế. Ảnh: Trần Huấn

Bà Lê Thị Thu Hà, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Thái Nguyên chia sẻ, Thái Nguyên vinh dự được lựa chọn là đơn vị đăng cai tổ chức Ngày hội văn hóa dân tộc Dao toàn quốc lần thứ II, năm 2022. Ngay sau khi có Kế hoạch của Bộ VHTTDL, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành kế hoạch của tỉnh, thành lập BTC địa phương đăng cai và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành có liên quan chuẩn bị các nội dung, điều kiện tốt nhất để phục vụ cho các hoạt động của Ngày hội được tổ chức an toàn, chu đáo. Các địa phương đã lựa chọn các nghệ nhân tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng là đồng bào dân tộc Dao của địa phương tham dự Ngày hội để thành lập đoàn nghệ nhân, diễn viên, vận động viên tham gia vào các hoạt động, góp phần bảo tồn, tôn vinh và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Dao, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của các địa phương./.