[TÌM HIỂU] Phương Thức Sử Dụng Họa Tiết Trong Trang Trí Ứng Dụng – Welcome – SUIA

Trong bài viết sau, mời bạn đọc cùng Hocvn tìm hiểu về việc Sử Dụng Họa Tiết Trong Trang Trí Ứng Dụng.

Mỹ Thuật Ứng Dụng Là Gì? Sử Dụng Họa Tiết Trong Trang Trí Ứng Dụng

Mỹ thuật ứng dụng là lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật cho cuộc sống thực tế. Khác với mỹ thuật truyền thống chỉ mang tính chất thẩm mỹ và trang trí, mỹ thuật ứng dụng kết hợp cả tính năng và tính nghệ thuật trong các sản phẩm.

Nó xuất hiện ở mọi nơi và ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống, từ đồ dùng gia đình như ấm trà, cái chén cho đến công trình kiến trúc, thiết kế đồ họa, thời trang và nội thất.

 Các Sử Dụng Họa Tiết Trong Trang Trí Ứng Dụng Theo Kiến Trúc Đông Dương 

Motip Tam đa Phúc – Lộc – Thọ

Tam Đa Phúc – Lộc – Thọ là biểu tượng của ba điều mà con người mong muốn trong cuộc sống: may mắn, trường thọ và phú quý. Theo quan niệm cổ nhân, cuộc đời con người thường đầy khó khăn và thiếu thốn. Người ta có thể có một thứ nhưng lại mất một thứ khác, để đổi lấy điều này phải từ bỏ điều kia… Hình ảnh ba ông Phúc – Lộc – Thọ (Tam Đa) là sự thể hiện của mong ước hoàn hảo mà ai cũng khát khao. Tuy nhiên, mỗi ông chỉ đại diện cho một điều duy nhất.

Motip Tứ linh – Tứ quý (Tứ thời)

Tứ Linh và Tứ Quý là hai motip văn hóa phổ biến trong nghệ thuật phương Đông. Chúng thể hiện sự linh thiêng, phép màu và sự thăng hoa của con người.

Tứ Linh gồm Long – Lân – Qui – Phụng, là bốn con vật có năng lực phi thường và được tôn kính. Tứ Linh xuất hiện từ thời xa xưa ở Việt Nam, liên quan đến huyền thoại “Thăng Long” của triều đại Lý. Tứ Quý hay Tứ Thời gồm Mai – Lan – Cúc – Tre, là bốn loại cây hoa biểu trưng cho bốn mùa xuân – hạ – thu – đông. Tứ Quý thường được vẽ hoặc chạm trên bốn miếng pano ghép lại với nhau.

 Motip Bát bửu

Bát bửu là tám vật quí có ý nghĩa trong văn hóa Trung Hoa cổ đại. Chúng thường được sắp xếp thành những bộ trang trí đẹp mắt và mang lại phúc lộc cho gia chủ. Trong nghệ thuật Việt Nam, Bát bửu là một mô thức trang trí phổ biến trong cung đình Huế, cũng như trong các công trình tôn giáo và văn hóa như chùa, văn miếu hay đình đền. Chúng được chế tác từ nhiều loại vật liệu và biến tấu theo nhiều cách sáng tạo và độc đáo.

Motip bát giác

Bát giác là biểu hiện đơn giản và trực quan của Bát quái, một khái niệm quan trọng trong văn hóa phương Đông. Trong các nền văn hóa khác nhau như phương Tây, Hồi giáo, Ấn Độ giáo, Shiva giáo (Champa)… hình bát giác cũng xuất hiện nhiều, nhưng mang ý nghĩa hoàn toàn khác và không liên quan đến Bát quái. Ở Việt Nam – một nước có nền văn hóa chịu nhiều tác động của văn hóa Hán cổ, thì bất kỳ hình thức nào có tám cạnh (bát giác) đều được coi là biểu tượng của Bát quái.

Motip chim – thú

Họa tiết chim – thú là biểu tượng của những con vật trong tự nhiên được người Việt cổ tưởng tượng và cách điệu. Những họa tiết này mang ý nghĩa may mắn và tốt lành cho cuộc sống. Chúng thường kết hợp với những họa tiết khác như kỷ hà, hồi văn, chữ viết… để tạo nên những tác phẩm nghệ thuật đậm chất văn hóa và lịch sử Việt Nam.

Một số họa tiết chim – thú tiêu biểu có dấu ấn văn hóa nước ta là:

• Họa tiết Tứ linh: Long, Lân, Qui, Phụng là những linh vật có nguồn gốc từ Trung Hoa và được người Việt coi là biểu trưng của quyền lực và uy nghi.
• Họa tiết Hạc, Trĩ và Công là những loài chim cao quý và đẹp đẽ. Chúng thể hiện sự thanh cao, trí tuệ và tình yêu trong văn hóa Việt Nam.
• Họa tiết hình con dơi, con cá, con cọp là những con vật gần gũi với cuộc sống của người Việt. Chúng biểu thị sự phú quý, sinh sôi và dũng mãnh.

 Motip thực vật (lá đề, hoa sen, hoa chanh)

Thực vật là chất liệu trang trí phổ biến trong kiến trúc phương Đông và nhà ở Việt Nam, vì chúng gần gũi với đời sống và mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Có nhiều loại thực vật được sử dụng để tạo hình ảnh trang trí, ví dụ như:

• Tứ quý bao gồm: tùng, cúc, trúc, mai, tượng trưng cho bốn mùa thanh tịnh
• Hoa sen: là Quốc hoa của Việt Nam và biểu hiện sự trong sạch, thanh tịnh của Phật giáo
• Hoa cúc: là Quốc hoa dưới triều Nguyễn và biểu hiện sự bình dị, thanh cao, kín đáo và lâu bền
• Bồ Đề: biểu hiện sự đại giác của Đức Phật
• Hoa chanh: gắn liền với đời sống mộc mạc của nông thôn Việt Nam, đơn giản và thanh cao Các họa tiết thực vật thường được cách điệu từ đơn giản đến phức tạp và làm nổi bật độ cong của nét trong kiến trúc.

Họa tiết Kỷ Hà

Họa tiết Kỷ Hà là một loại họa tiết hình học phổ biến trong nghệ thuật Việt Nam. Nó bao gồm ba nhóm chính:

• Họa tiết mắc lưới: Là những hình đa giác đan xen với nhau, tạo ra những mảng màu và ánh sáng khác nhau. Có thể là hình thoi, hình lục giác, hình tam giác, hình chữ nhân…
• Họa tiết vòng tròn: Là những hình tròn đơn giản hoặc phức tạp, có thể biểu thị sự tròn đầy và may mắn. Có thể là hình đồng tiền vàng, hoa thị, song hoàn, liên hoàn…
• Họa tiết hồi văn: Là những hoa văn lặp lại theo một quy luật nhất định, có tính đối xứng và cân bằng. Có thể dùng các chữ Hán-Việt để tạo ra những hình khối độc đáo. Có thể là chữ thập, chữ vạn, chữ công…

Quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng

Quyền tác giả là quyền hợp pháp của tổ chức, cá nhân đối với những sản phẩm trí tuệ do mình tạo ra hoặc có quyền sở hữu. Quyền tác giả bao gồm hai loại: quyền tài sản và quyền nhân thân.

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là một trong những loại tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Để được bảo hộ, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phải là kết quả của sự sáng tạo nghệ thuật, thể hiện cái đẹp và đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của con người. Tuy nhiên, không cần phải đánh giá chất lượng hay giá trị nghệ thuật của tác phẩm, chỉ cần nó có tính sáng tạo trí tuệ.

Ngoài ra, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng còn phải được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định. Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có thể là hình khối, đường nét, màu sắc, điêu khắc… gắn liền hoặc thể hiện trên các sản phẩm (đồ vật) có tính ứng dụng trong đời sống. Ví dụ như thiết kế thời trang, nội thất, logo, biểu tượng…

Để được bảo hộ quyền tác giả, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phải mang tính nguyên gốc. Điều này có nghĩa là tác giả phải sáng tạo tác phẩm một cách độc lập, không sao chép toàn bộ từ các tác phẩm khác. Tính nguyên gốc chỉ liên quan đến hình thức thể hiện của tác phẩm, không liên quan đến ý tưởng hay nội dung.

Quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được xác lập dựa trên hình thức vật chất của tác phẩm, không phụ thuộc vào việc đăng ký hay công bố. Việc đăng ký bảo hộ quyền tác giả chỉ là chứng cứ để giải quyết tranh chấp khi có xảy ra.

Tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được bảo hộ theo cơ chế bảo hộ về mặt hình thức. Điều này nhằm ngăn chặn sự sao chép hoàn toàn một tác phẩm đã có sẵn. Tuy nhiên, nếu hai tác phẩm mỹ thuật ứng dụng có điểm tương đồng về nội dung, đường nét, màu sắc… nhưng được sáng tạo độc lập, không phải là sao chép, thì không vi phạm quyền tác giả.

Theo Luật sở hữu trí tuệ, thời hạn bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là 75 năm kể từ khi công bố lần đầu tiên; hoặc 100 năm kể từ khi định hình nếu chưa công bố trong vòng 25 năm.

Bài viết trên Hocvn đã chia sẻ những thông tin liên quan đến phương thức Sử Dụng Họa Tiết Trong Trang Trí Ứng Dụng. Hi vọng rằng bài viết hữu ích với bạn.