Thường biến là gì? Ví dụ, nguyên nhân, đặc điểm, vai trò

Thường biến là một thuật ngữ phổ biến trong chương trình học cũng như lĩnh vực Sinh học. Khi nhắc đến thuật ngữ này, mọi người thường tìm kiếm thông tin về thường biến là gì, nguyên nhân, đặc điểm,…

Thường biến là gì phổ biến trong chương trình Sinh học 9 và 12. Để giúp bạn bổ trợ thêm nhiều kiến thức hay, cùng GiaiNgo đi tìm khái niệm, đặc điểm, vai trò,… của thường biến qua nội dung ngay dưới đây nhé!

Thường biến là gì? Ví dụ

Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình của cùng một gen và nó phát sinh trong đời sống cá thể, dưới sự ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.

Được tài trợ

Thường biến thường diễn ra một cách đồng loạt theo cùng một hướng xác định đối với nhóm cá thể có cùng kiểu gen, sống trong cùng điều kiện giống nhau.

Thường biến không di truyền do không do sự biến đổi trong gen (tức không liên quan đến cơ sở di truyền).

Được tài trợ

Thường biến diễn ra khá quen thuộc xung quanh chúng ta. Chúng diễn ra khá nhiều ở hệ thực vật và động vật. Dưới đây là một số ví dụ về thường biến.

Ví dụ về thường biến:

• Cây lúa: Nếu được có đầy đủ các điều kiện nước thì cây sẽ phát triển tốt, có màu xanh. Trường hợp cây lúa không đủ nước, bị khô hạn thì cây sẽ kém phát triển, lá chuyển sang màu vàng, thân cây nhỏ.
• Cây hoa súng: Khi nổi lên mặt nước lá rất to và tròn. Tuy nhiên, khi trồng ngập dưới nước thì nhỏ và nhọn hơn.
• Con cáo tuyết: Có bộ lông màu trắng, vào thời điểm tuyết tan thì lông nó chuyển dần sang màu nâu.

Nguyên nhân gây ra thường biến là gì?

Nguyên nhân của thường biến là do sự rối loạn các quá trình sinh lí sinh hoá trong tế bào. Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của điều kiện môi trường.

Cũng có thể nói thường biến là do ảnh hưởng trực tiếp của môi trường sống.

Câu hỏi trắc nghiệm:

Nguyên nhân gây ra thường biến là:

• A. Tác động trực tiếp của môi trường sống.
• B. Biến đổi đột ngột trên phân tử ADN.
• C. Rối loạn trong quá trình nhân đôi của NST.
• D. Thay đổi trật tự các cặp nucleotit trên gen.

Đáp án đúng: A. Tác động trực tiếp của môi trường sống.

Các đặc điểm của thường biến là gì?

Các đặc điểm của thường biến là:

• Thường biến không di truyền.
• Thường biến không liên quan đến biến đổi gen nên không di truyền được.
• Thường biến diễn ra một cách đồng loạt, có định hướng hay theo hướng xác định.
• Thường biến phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng của môi trường.

Tính chất của thường biến là gì?

Câu trắc nghiệm:

Tính chất của thường biến là gì?

• A. Định hướng, di truyền
• B. Đột ngột, không di truyền
• C. Đồng loạt, định hướng, không di truyền
• D. Đồng loạt, không di truyền

Đáp án đúng: C. Đồng loạt, định hướng, không di truyền.

Cụ thể, tính chất của thường biến là những biến đổi của kiểu hình theo tính chất đồng loạt, có định hướng và không ảnh hưởng đến vật chất di truyền nên không di truyền.

Vai trò của thường biến là gì? Ý nghĩa của thường biến

Câu hỏi trắc nghiệm:

Vai trò của thường biến là:

• A. Biến đổi cá thể
• B. Giúp sinh vật thích nghi với môi trường
• C. Di truyền cho đời sau
• D. Thay đổi kiểu gen của cơ thể

Đáp án đúng: B. Giúp sinh vật thích nghi với môi trường

Vai trò, ý nghĩa của thường biến là:

• Thường biến giúp cho thực vật, sinh vật thích nghi được với môi trường luôn thay đổi. Điều này có lợi cho bản thân của sinh vật.
• Thường biến không di truyền các tính trạng xấu sang cho dòng F2. Vì không có yếu tố di truyền nên nó không làm ảnh hưởng đến các thế hệ sau.
• Thường biến chỉ biến đổi vật chất di truyền, biến đổi kiểu hình và không biết đổi kiểu gen.

So sánh thường biến và đột biến

Sự giống nhau giữa thường biến và đột biến

Sự giống nhau của thường biến và đột biến là:

• Cùng làm biến đổi hiểu hình ở sinh vật.
• Có liên quan đến tác động của môi trường sống.

Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến

Câu hỏi bài 3 trang 72 SGK Sinh học 12 nâng cao: Nêu những điểm khác nhau giữa thường biến và đột biến. Làm thế nào để biết một biến dị nào đó là thường biến hay đột biến?

Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến là:

Yếu tố Thường biến Đột biến Khái niệm Thường biến là những biến đổi về kiểu hình của cùng một kiểu gen. Nó phát sinh trong quá trình phát triển cá thể tương ứng với điều kiện môi trường. Đột biến là những biến đổi trong vật chất di truyền. Ở cấp độ phân tử gọi là đột biến gen và ở cấp độ tế bào là đột biến NST. Ví dụ Cây cà rốt trông theo đúng kỹ thuật thì củ to và đẹp, trồng sai kỹ thuật thì củ nhỏ, bị bệnh. Lan đột biến cho ra giá trị kinh tế rất cao. Tác nhân gây biến đổi Do ảnh hưởng của môi trường bên ngoài. Do môi trường bên ngoài hoặc môi trường biên trong của cơ thể. Tính chất Biến đổi đồng loạt, định hướng và không di truyền. Biến đổi riêng lẻ, không định hướng và có di truyền. Ý nghĩa Hầu hết có lợi cho sinh vật Hầu hết có hại, một số ít có lợi hoặc trung tính. Vai trò Ít có vai trò quan trọng tiến hóa và chọn giống. Đột biến cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.

Làm thế nào để biết một biến dị nào đó là thường biến hay đột biến?

Có thể dựa vào việc cá thể đó sống trong các môi trường khác nhau để phân biệt thường biến hay đột biến. Nếu nó xuất hiện các kiểu hình khác nhau thì được gọi là thường biến. Trường hợp nếu không xuất hiện kiểu hình khác thì đó là đột biến.

Câu hỏi thường biến trắc nghiệm trong Sinh học

Biểu hiện nào dưới đây là của thường biến?

Câu hỏi: Biểu hiện nào dưới đây là của thường biến:

• A. Ruồi giấm có mắt dẹt do lặp đoạn trên NST giới tính X
• B. Ung thư máu do mất đoạn trên NST số 21
• C. Bệnh Đao do thừa 1 NST số 21 ở người
• D. Sự biến đổi màu sắc trên cơ thể con thằn lằn theo màu môi trường

Đáp án đúng: D. Sự biến đổi màu sắc trên cơ thể con thằn lằn theo màu môi trường

Một trong những đặc điểm của thường biến là?

Câu hỏi: Một trong những đặc điểm của thường biến là:

• A. Thay đổi kiểu gen, không thay đổi kiểu hình.
• B. Thay đổi kiểu hình, không thay đổi kiểu gen.
• C. Thay đổi kiểu hình, thay đổi kiểu gen.
• D. Không thay đổi kiểu gen, kiểu hình.

Đáp án đúng: B. Thay đổi kiểu hình, không thay đổi kiểu gen.

Hiện tượng nào sau đây là thường biến?

Câu hỏi: Hiện tượng nào sau đây là thường biến?

• A. Bố mẹ mình thường sinh con bạch tạng.
• B. Trên cây hoa giấy đỏ xuất hiện cành hoa trắng.
• C. Cây rau mác trên cạnh có lá hình mũi mác, khi mọc dưới nước có thêm loại lá hình bản dài.
• D. Lợn có vành tai bị xẻ thùy, chân dị dạng.

Đáp án đúng: C. Cây rau mác trên cạnh có lá hình mũi mác, khi mọc dưới nước có thêm loại lá hình bản dài.

Câu hỏi thường gặp

Thường biến còn gọi là gì?

Thường biến còn được gọi là common variables trong tiếng Anh.

Thường biến xuất hiện bằng cách nào?

Thường biến xuất hiện khi nó có sự biến đổi các quá trình sinh li sinh hóa trong tế bào.

GiaiNgo hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu được nội dung bài 25 Thường biến trong SGK Sinh 9 và các chương trình học khác. Đừng quên bổ trợ các thông tin khác liên quan đến khái niệm thường biến là gì để có thể hiểu thêm bài học bạn nhé!