Ứng xử “có văn hóa” trên mạng xã hội
(HNM) – Trung bình một người sử dụng internet tại Việt Nam dành 2 giờ 37 phút mỗi ngày cho mạng xã hội, cho thấy loại hình thông tin này ngày càng giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống tinh thần của người dân.
Nhưng, bên cạnh mặt tích cực, môi trường mạng bộc lộ nhiều mặt trái, đòi hỏi người sử dụng cần có kiến thức nhất định và hình thành thói quen ứng xử “có văn hóa” trên mạng xã hội. Trước thực tế này, Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội vừa ban hành Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác thông tin và ứng xử khi tham gia môi trường mạng.
Người sử dụng internet cần có kỹ năng khai thác thông tin và ứng xử khi tham gia môi trường mạng. Ảnh:Linh Ngọc
Tạo lập môi trường thông tin lành mạnh
Theo thống kê của We Are Social – công ty toàn cầu chuyên tư vấn và nghiên cứu truyền thông xã hội, Việt Nam hiện có 55 triệu người sử dụng mạng xã hội – đứng thứ 7 trên thế giới. Trong khi số liệu của Bộ Thông tin – Truyền thông (TT-TT) cho biết, Việt Nam có trên 60 triệu tài khoản sử dụng mạng xã hội Facebook; tỷ lệ người dùng internet đạt 50 triệu người, chiếm 53% dân số…
Tuy nhiên, một khảo sát của Chương trình nghiên cứu internet và xã hội (VPIS) cho thấy trên mạng xã hội, tỷ lệ thông tin nói xấu, phỉ báng chiếm 61,7%; thông tin vu khống, bịa đặt chiếm 46,6%; kỳ thị dân tộc 37,1%: kỳ thị giới tính 29,03%; kỳ thị khuyết tật 21,76%; kỳ thị tôn giáo 15,09%… Thực tế này đòi hỏi việc tạo dựng một môi trường thông tin mạng lành mạnh, hữu ích là rất cần thiết. Và người sử dụng mạng xã hội cũng phải có nhận thức, trách nhiệm với cộng đồng.
Trao đổi với phóng viên Báo Hànộimới, Phó Giám đốc Sở TT-TT Hà Nội Nguyễn Xuân Quang nhấn mạnh: “Hướng dẫn cho người sử dụng internet biết cách khai thác thông tin hữu ích, nhận diện, phân biệt giữa tốt – xấu, đúng – sai, từ đó có hành vi ứng xử phù hợp, tạo lập môi trường thông tin trên mạng lành mạnh cho toàn xã hội là điều vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay”. Việc Sở TT-TT ban hành Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác thông tin và ứng xử khi tham gia môi trường mạng là bước cụ thể hóa chỉ đạo của UBND thành phố tại Kế hoạch 07/2018/KH-UBND ngày 5-1-2018 triển khai các giải pháp nhằm nâng cao trách nhiệm của cộng đồng khi tham gia môi trường mạng.
Trong phiên trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội chiều 31-10, Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: Hiện, Bộ TT-TT bước đầu xây dựng Trung tâm quốc gia về giám sát an toàn thông tin trên không gian mạng, có thể “đọc” được 100 triệu tin/ngày để phân tích, đánh giá, phân loại. Người đứng đầu ngành TT-TT cũng nhấn mạnh, phải mạnh tay trong việc yêu cầu các mạng xã hội nước ngoài cung cấp theo hình thức xuyên biên giới vào nước ta tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam. Về quản lý các mạng xã hội nước ngoài, có thể học kinh nghiệm quốc tế, từ các nước thuộc Liên minh châu Âu – EU, ASEAN đã làm với Facebook, Google (YouTube). Đồng thời, chúng ta phải thượng tôn pháp luật, người dân khi tham gia mạng xã hội cần chú ý, thông tin trên mạng xã hội không có kiểm chứng, mỗi cá nhân tham gia phải có bộ lọc của riêng mình. Đặc biệt, không lan truyền thông tin chưa kiểm chứng.
Cẩn trọng khi like, share
Bà Nguyễn Thị Mai Hương, Trưởng phòng Thông tin điện tử (Sở TT-TT) chia sẻ, Tài liệu hướng dẫn kỹ năng khai thác thông tin và ứng xử khi tham gia môi trường mạng nêu rõ, khi tiếp cận, like (thích), share (chia sẻ) thông tin trên mạng, người sử dụng trước hết phải kiểm chứng nội dung từ các nguồn tin có bảo đảm cao, như các trang, cổng thông tin chính thức của các cơ quan Đảng, Nhà nước; các báo điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội đã được cấp phép. Người dùng cũng cần kiểm tra sự đồng nhất giữa tiêu đề và nội dung, tránh các bài viết giật tít để câu view trong khi thông tin không liên quan, tránh trở thành nạn nhân của tin giả hay lừa đảo…
Nên lan tỏa những thông tin, hình ảnh tốt đẹp khi tham gia môi trường mạng. Ảnh: Bá Hoạt
Đại diện Sở TT-TT cũng lưu ý việc một số trang thông tin điện tử đăng ký tên miền gần giống, nhằm mục đích gây hiểu lầm với các trang thông tin điện tử đáng tin cậy, có nhiều người truy cập, ví dụ như baomoi.com (trang được cơ quan có thẩm quyền cấp phép) và baomoi.me (trang tin có máy chủ đặt ở nước ngoài không được cấp phép).
Về nguyên tắc ứng xử khi tham gia môi trường mạng, nên lan tỏa những thông tin, hình ảnh tốt đẹp về các hoạt động xã hội, hoạt động vì cộng đồng, phê phán những cái xấu, biểu hiện lệch lạc, hướng tới thông điệp nhân văn, xây dựng văn hóa người Hà Nội thanh lịch, văn minh. Đồng thời cần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, không sử dụng ngôn ngữ lai căng, tục tĩu, cá biệt, có tính bạo lực; chỉ đăng, phát thông tin rõ nguồn gốc, đã được kiểm chứng. Đặc biệt, không được lập nhóm, hội để nói xấu, công kích lẫn nhau; không đăng tải, chia sẻ thông tin có thể gây xúc phạm, làm mất uy tín, danh dự cá nhân; không “vào hùa” theo đám đông khi chưa hiểu rõ về vụ việc đó, hoặc không có căn cứ, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội…
Chia sẻ với phóng viên Báo Hànộimới, ông Võ Nguyên Phong, Chủ tịch UBND quận Đống Đa cho biết, cá nhân ông đã sử dụng mạng xã hội để tìm hiểu, trao đổi thông tin liên quan đến quản lý trật tự đô thị, môi trường, vấn đề xã hội… Đây là việc làm hữu ích, cho thấy mạng xã hội đang có vai trò quan trọng trong đời sống hiện nay, nếu biết sử dụng đúng cách.
Một số nguyên tắc ứng xử khi tham gia môi trường mạng
Không nên lập nhóm, hội để nói xấu, công kích lẫn nhau; Không đăng tải, chia sẻ thông tin có thể gây xúc phạm, làm mất uy tín, danh dự cá nhân của người khác hoặc làm ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; Không khai thác trái phép dữ liệu cá nhân của người khác cho mục đích thương mại, hoặc các mục đích khác. Đặc biệt là không “vào hùa” theo đám đông chia sẻ, nhận xét, phê bình trước một thông tin, sự kiện khi chưa hiểu rõ về vụ việc đó, hoặc không có căn cứ để khẳng định sự kiện đó là có thật; Không cổ xúy, tiếp tay cho các trào lưu lệch lạc, thiếu văn hóa, gây phản cảm, bị xã hội lên án như trào lưu “bóc phốt”, “tung clip nhạy cảm”, “đủ like là làm”…
Không gây thông tin bịa đặt, gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, gây kích động bạo lực, phân biệt dân tộc, vùng miền, giới tính, tôn giáo, hình ảnh trái thuần phong mỹ tục Việt Nam, thông tin vi phạm pháp luật; Không sử dụng những ứng dụng không rõ nguồn gốc để tránh bị làm phiền bởi các tin rác hay bị lấy cắp thông tin tài khoản.
