VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM PHÁT TRIỂN ĐỂ XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM TIẾN TIẾN ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC – Studocu
VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM PHÁT
TRIỂN ĐỂ XÂY
DỰNG NỀN
VĂN HÓA
VIỆT
NAM T
IẾN TIẾN Đ
ẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN
TỘC
Văn hóa có vai trò “soi đường cho quốc dân đi” trong các giai đoạn của cách mạng V
iệt Nam
Đảng, Nhà nước Việ
t Nam rất coi trọng vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và phát triển
đất nước, điều đó không chỉ bắt nguồn từ truyền thống lịch sử dân tộc, mà còn
ở sự khẳng định trên
thực tế vai trò, ảnh hưởng to lớn của văn hóa V
iệt Nam trong quá trình dựng nước và giữ n
ước qua
hàng ngàn năm lịch sử.
Tại Hội nghị văn hóa toàn quốc tháng 1
1
/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
trình bày một quan niệm giản dị nhưng mang tính nguyên lý, có ý nghĩa cơ
bản, lâu dài là: “
Văn hóa
soi đường cho quốc dân đi
”, với nội hàm hết sức sâu sắc, gồm các yếu tố: (1) Xây dựng tâm lý:
Tinh
thần độc lập, tự cường. (2) Xây dựng luân lý: biết hy sinh mình, làm lợi cho
quần chúng. (3) Xây
dựng xã hội: mọi sự nghiệp có liên quan đến phúc lợi nhân dân trong xã hội.
(4) Xây dựng chính trị:
dân quyền. (5) Xây dựng kinh tế. Điều này cho thấy phạm vi rộng l
ớn, tầm ảnh hưởng sâu sắc của
văn hóa đối với tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, càng làm n
ổi bật hơn các mối quan hệ cơ
bản giữa văn hóa với kinh tế, văn hóa với chính trị và văn hóa với
sự phát triển xã hội.
Với tư cách là nền tảng tinh thần xã hội, là bộ lọc, định hướng giá trị
và điều tiết hoạt động trong các
lĩnh vực của đời sống xã hội. Xây dựng và phát triển văn hóa su
y cho cùng là hướng tới xây dựng
con người. Con người làm nên lịch sử và quyết định tương lai của chín
h mình, trong đó có văn hóa,
các đặc trưng văn hóa cộng đồng, dân tộc. Văn hóa định hình các gi
á trị chuẩn mực của con người,
phù hợp với điều kiện lịch sử, các giai đoạn phát triển của mỗi quốc gi
a. Đó cũng là cơ sở để phân
biệt sự khác nhau về văn hóa giữa các dân tộc, cũng như sự thấm sâu của văn h
óa trong hoạt động
của con người, trong sự vận hành của chế độ xã hội. Ở trong nước, mỗi khi
kinh tế lâm vào khó
khăn, chính trị xa rời tính nhân văn, xã hội khủng hoảng niềm tin, đạo đứ
c xuống cấp, khi đó văn
hóa đóng vai trò điều chỉnh trực tiếp, thông qua các giá trị cốt lõi như n
iềm tin, đạo đức, giá trị thẩm
mỹ, truyền thống dân tộc, là động lực để giúp cho đất nước vượt qua
những khó khăn đó. Khi quốc
gia, dân tộc, Tổ
quốc bị xâm lăng, văn hóa lại chính là chất keo kết dính, cố kết cộng đồng, sức
mạnh nội sinh để đánh bại kẻ thù xâm lược.
T
rên ý nghĩa đó, văn hóa soi đường quốc dân đi.
Tư tưởng đó được thể hiện ngay từ buổi đầu cách mạng, khi bắt tay vào
xây dựng chế độ mới, cho
đến khi đất nước thống nhất, cùng với nhiều công việc cấp bách phả
i làm, Đảng Cộng sản Việt Nam
và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm
“gây dựng nền tảng văn hóa”
, đã đưa ra hàng loạt những chỉ
dẫn cụ thể, như
nỗ lực thực hành văn hóa toàn diện, thiết thực, nhanh chóng tạo ra hiệu ứng
xã hội
tích cực trong toàn dân
, đem văn hóa vào dựng nước và giữ nước, “Thà hi sinh tất cả chứ nh
ất định
không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”; “Không có gì qu
ý hơn độc lập tự do”, ánh
sáng văn hóa tạo nên hào khí, sức mạnh nội sinh để đánh bại kẻ thù xâm lư
ợc, đồng thời đối với
nhân dân, dân tộc, đất nước thì khai tâm, khái trí, hướng con ngư
ời, cộng đồng vươn tới các giá trị
chân-thiện-mỹ, những giá trị phổ quát của nhân loại, là nền móng vững chắc, kích hoạ
t tinh thần
dân tộc, đoàn kết thống nhất các lực lượng, thành phần trong xã hộ
i, chuẩn bị cho các giai đoạn
phát triển tiếp theo của đất nước, đưa V
iệt Nam sánh vai các cường quốc năm châu.
T
rong c
ô
ng cuộc đổi mới đất nước, vai trò “văn hóa soi đường cho quốc d
ân đi” tiếp tục được cụ thể
hóa với nhiều nội hàm sâu sắc, phù hợp. V
i
ệt Nam bướ
c vào giai đoạn phát triển mới, sau khi đất
nước đã thống nhất, với nhiều đặc điểm khác biệt, để hướng tới mục ti
êu “Dân giầu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh”, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ ng
hĩa xã hội. Đất nước
chuyển từ chiến tranh sang hòa bình, phát triển; kinh tế chu
yển từ kế hoạch tập trung sang mô hình
kinh tế mới – kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
; hội nhập sâu rộng hơn vào khu vực và
thế giới với nhiều thời cơ, thách thức đan xen, phải đi lên từ
đặc điểm văn hóa, lịch sử, con người
Việt Nam. Bối cả
nh đó đòi hỏi phải tiến hành công cuộc đổi mới sâu sắc, toàn diện từ tư duy
, nhận
thức; thể chế phát triển, đến tổ chức, bộ máy và con người thực hiện
. T
rong toàn bộ quá trong đó,
văn hóa thấm sâu vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, có vai t
rò dẫn dắt, điều chỉnh, soi đường
cho dân tộc, đất nước đi đến mục tiêu xác định. Bản thân văn hóa
cũng phải đổi mới, vừa giữ gìn,
phát huy các giá trị tốt đẹp của dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn h
óa của nhân loại. Văn hóa vừa là
mục tiêu, là động lực của sự phát triển, là nền tảng tinh thần của xã hộ
i. Công cuộc đổi mới cũng