Văn hóa đúng giờ – Giá trị cốt lõi của người Nhật
Sự đúng giờ của trong văn hóa là khởi nguồn cho mọi sự cạnh tranh về khoa học kỹ thuật ở Nhật Bản. Chính xác hơn, phải dùng cụm từ “tuyệt đối đúng giờ” đối với người Nhật.
Đúng giờ, đúng hạn và đúng lời hứa
Người Nhật luôn có quan niệm “không thay đổi vào phút chót” và lời hứa của họ có độ tin cậy cực kỳ cao. Điều này được phản ánh trong thực tiễn kinh doanh và cuộc sống hàng ngày của người Nhật, chẳng hạn nếu lịch trình xe lửa hoặc xe buýt ghi rằng “đến nơi lúc 8:23” thì xe lửa hay xe buýt đó sẽ đến nơi vào đúng “8 giờ 23 phút”. Nếu có bất kỳ sự trì hoãn nào, người Nhật muốn được thông báo trước chứ không phải thông báo vào phút chót hoặc sau khi trễ giờ rồi mới thông báo.
Shinkansen – Loại tàu siêu tốc có độ chính xác rất cao ở Nhật Bản.
Trên thực tế, sự đúng giờ mọi lúc mọi nơi là bước đầu tiên để xây dựng niềm tin ở Nhật Bản. Điều này đúng trong cả kinh doanh cũng như trong các mối quan hệ xã hội. Ngăn nắp, gọn gàng, hiệu quả, đúng giờ (và hàng loạt các đức tính tương tự khác) được coi là một lối sống căn bản ở Nhật. Nếu một cuộc họp bắt đầu lúc 9 giờ, người Nhật sẽ đến trễ nhất là 9 giờ kém 5. Hiểu một cách đơn giản theo logic của người Nhật: cuộc họp bắt đầu lúc 9 giờ mà việc ổn định mọi người phải mất 5 phút, do đó cần đến trước 5 phút.
Với tình trạng ùn tắc giao thông xảy ra thường xuyên ở Việt Nam, sự đúng giờ trở thành một điều gần như rất khó có thể thực hiện đối với nhiều người. Tuy nhiên người Nhật lại không như vậy. Nếu biết được có tình trạng kẹt xe trên đường, họ sẽ khởi hành sớm hơn và đến trước khoảng 15 phút hoặc nửa tiếng so với thời gian dự kiến. Hoặc chí ít trong trường hợp bất khả kháng phải đến trễ, họ sẽ thông báo trước cho đối phương để người đó không phải phí thời gian chờ đợi mình.
Không sai giờ dù chỉ một phút
Ở Việt Nam, nhiều người luôn tự tin rằng mình đã thông thạo hết mọi ngóc ngách, mọi con đường trong thành phố. Vì thế khi đi làm hoặc có một cuộc hẹn nào đó, chúng ta hay tự cho phép bản thân được thong thả một tí, ngủ nướng thêm một tí, sau đó phóng đến nơi làm việc hoặc nơi hẹn và đến vừa sát giờ hẹn. Thế nhưng làm việc với người Nhật lại cho ta một trải nghiệm khác. Khi đến công ty hay một cuộc họp vừa sát giờ hẹn (tất nhiên là chưa trễ), thấy tất cả mọi người đã đến đầy đủ và chỉ đang chờ một mình bạn, mặc dù không ai có lý do nào để quở trách bạn nhưng tự dưng bạn sẽ cảm thấy rằng khái niệm “đúng giờ” của mình chưa được chuẩn theo phong cách Nhật Bản.
Một góc nhìn khác, khi sang Nhật làm việc, ta sẽ nhận thấy độ chuẩn xác của giờ giấc còn nghiêm ngặt hơn rất nhiều. Nếu giả sử bạn có đến sớm hơn 15 – 20 phút so với lịch hẹn thì bạn cũng phải tránh mặt đi chứ không nên đứng chờ. Lý giải cho điều này là việc đến sớm hơn giờ hẹn sẽ gây ảnh hưởng đến kế hoạch của đối tác vì họ phải bỏ dở công việc của mình để dành thời gian tiếp mình. Họ cũng không thể để đối tác của mình đứng đợi vì đây bị xem là một hành động thất lễ. Trong trường hợp này, nguyên tắc là chỉ được đến sớm tối đa là 5 phút trước giờ hẹn, và nếu lỡ đến sớm quá thì phải nhanh chóng “ẩn mình” ngay.
Một lý do quan trọng khiến người Nhật luôn đúng giờ đó là quan niệm từng giây từng phút đều quý báu như vàng. Mỗi giờ, mỗi phút đều có thể làm ra lợi nhuận, vì thế người Nhật không muốn chờ đợi cũng như bắt người khác phải chờ đợi mình. Đây là một trong những đức tính quý giá của người Nhật mà cả thế giới phải ngưỡng mộ và chính phong cách ấy đã góp phần hình thành nên một nước Nhật giàu mạnh, phát triển như hiện nay.