Ý nghĩa của các xét nghiệm đánh giá chức năng thận

Thận là một cơ quan quan trọng cuả hệ tiết niệu, có chức năng chính là tạo thành nước tiểu, chức năng lọc, tái hấp thu và bài tiết các chất từ máu thì còn chức năng hormone cũng như tham gia điều hòa thăng bằng nước điện giải và thăng bằng acid – base. Chức năng thận được đánh giá qua các xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh,… Người bệnh thường được chỉ định thực hiện kết hợp nhiều xét nghiệm để đánh giá chính xác nhất hoạt động của thận.

1.1 Xét nghiệm ure máu

Ure là sản phẩm thoái hóa protein của cơ thể, là các protein ngoại sinh được chuyển hóa thành axit amin nhờ các protease của đường tiêu hóa sau đó được chuyển hóa tiếp và cuối cùng thành CO2 và NH3. Ure luôn tồn tại trong máu , được lọc qua cầu thận và đào thải ra ngoài cơ thể qua nước tiểu. Xét nghiệm ure máu được dùng để đánh giá chức năng thận và theo dõi các căn bệnh về thận. Chỉ số chức năng thận bình thường nếu giá trị ure máu dao động trong khoảng 2.5 – 7.5 mmol/l.

Ure máu tăng khi chế độ ăn chứa quá nhiều protein hoặc trong trường hợp mắc các bệnh như viêm cầu thận, viêm ống thận, sỏi thận, suy thận, sỏi niệu quản, mất nước do sốt cao, tiêu chảy, xuất huyết tiêu hóa, suy tim sung huyết,… Ure máu giảm trên phụ nữ có thai hoặc khi người bệnh ăn ít protein, suy giảm chức năng gan, truyền nhiều dịch,…

1.2 Xét nghiệm Creatinin huyết thanh

Creatinin là sản phẩm của sự thoái hóa creatin trong các cơ, được đào thải qua thận và thận duy trì Creatinin trong máu ở một nồng độ hằng định nên nồng độ của Creatinin phản ánh chính xác chức năng lọc của thận.

Giá trị creatinin bình thường đối với nam giới là 0.6 -1.2 mg/dl hoặc 53-106 umol/l (đơn vị SI) và nữ giới là 0.5 – 1.1 mg/dl hoặc 44-97 umol/l (đơn vị SI). Khi nồng độ creatinin trong máu tăng cao đồng nghĩa với việc có rối loạn chức năng thận. Nguyên nhân là vì khi chức năng thận suy giảm thì khả năng lọc creatinin sẽ giảm, dẫn tới nồng độ chất này trong máu sẽ tăng cao hơn bình thường.

Chỉ số creatinin trong suy thận tăng lên theo từng cấp độ suy thận. Theo tổ chức thận Mỹ (NFK) đã chia thành 5 mức độ suy thận dựa trên độ lọc cầu thận (được tính toán dựa trên chỉ số creatinine máu).

• Chỉ số creatinin dưới 130 mmol/l – suy thận độ I,
• Chỉ số creatinin 130 – 299 mmol/l – suy thận độ II
• Chỉ số creatinin 300 – 499 mmol/l – suy thận độ IIIa,
• Chỉ số creatinin 500 – 899 mmol/l – suy thận độ III b,
• Chỉ số creatinin trên 900 mmol/l – suy thận độ IV.