The hand of God (Bàn tay của Chúa): Điện ảnh làm sao nhãng hiện thực?

Đó là một cảnh trong bộ phim The hand of God (Bàn tay của Chúa) của đạo diễn người Ý Paolo Sorrentino, từng giành được Giải thưởng Lớn của ban giám khảo tại LHP Venice năm 2021 và mới được đề cử Oscar cho Phim quốc tế xuất sắc nhất.

Rời đi là cách để thoát khỏi nỗi đau

Vị đạo diễn từng thắng giải Oscar Phim nói tiếng nước ngoài gần 10 năm trước (The great beauty, 2013) quay trở lại cuộc đua năm nay với The hand of God, một bộ phim mang đậm tính riêng tư và hơi hướng tự truyện về những năm tháng tuổi trẻ của ông ở thành phố Naples (Napoli) miền trung nước Ý vào thập niên 1980.

The Hand of God | Official Trailer | NetflixVà ở cả hai bộ phim này, ta đều thấy được sự ảnh hưởng tác động lớn của lịch sử một thời Fellini so với Sorrentino .

Nếu The great beauty tái hiện một thành Rome với vẻ đẹp tàn lụi theo cả nghĩa bóng lẫn nghĩa đen, mà ở đó ta thấy nhiều thừa hưởng từ kiệt tác La dolce vita (1960) thì The hand of God lại là sự kế thừa của bậc thầy đi trước về chủ đề ký ức, về tình hoài hương đeo bám trong não bộ và trái tim của người nghệ sĩ.

Ta cũng phát hiện ở bộ phim này một chút ít của I Vitelloni ( 1953 ), một chút ít từ Amacord ( 1973 ) – hai bộ phim tiêu biểu vượt trội khác của Fellini, tất yếu theo một cách miêu tả rất độc lạ, bởi bộ phim của Sorrentino suy cho cùng vẫn là một tác phẩm mang tính cá thể đậm nét .

The hand of God dẫn dắt người xem quay lại Napoli – thành phố xô bồ hỗn tạp nhưng cũng đầy sức sống, đậm chất trần tục mà vẫn linh thiêng, quá nhiều nhục cảm đấy mà vẫn thấy thấp thoáng sự thanh cao.

Thực hiện một cảnh quay của The Hand of GodVà ở đó, ta được tận mắt chứng kiến câu truyện của một mái ấm gia đình như bao mái ấm gia đình khác trên cõi đời này. Hạnh phúc và đau đớn, yêu thương và ghen tuông xen kẽ để rồi một thảm kịch xảy ra cuốn trôi toàn bộ, để lại cho cậu trai 17 tuổi Fabietto Schiesi ( Filippo Scotti ) một trái tim tan vỡ và loay hoay tìm kiếm danh tính của mình để sống sót .Phần đầu của bộ phim mang lại cho người xem những hình ảnh ngập tràn sức sống, ở thành phố này và cả ở mái ấm gia đình nhỏ của Fabietto. Gia đình cậu phát cuồng vì bóng đá, thần tượng Maradona và coi lịch sử một thời này là loại sản phẩm từ ” bàn tay của Chúa ” .Nhưng ” bàn tay của Chúa ” qua mắt nhìn của Sorrentino còn mang một nghĩa ẩn dụ khác, về số phận của mái ấm gia đình và bàn tay vô tình của Chúa trời .Hình ảnh Fabietto ” kẹp 3 ” chở ba mẹ của mình trên chiếc xe Vespa để đến xem một trận bóng đá có lẽ rằng là hình ảnh tiêu biểu vượt trội nhất cho cơn cuồng bộ môn túc cầu giáo của những Fan Hâm mộ xứ sở chiếc ủng .Cùng với cơn cuồng say bóng đá là tình yêu điện ảnh, nơi bóng hình của Fellini – nhà làm phim vĩ đại – ngự trị khắp nơi, từ những bộ phim kiệt xuất cho đến những buổi thử vai cuồng nhiệt của những diễn viên vô danh cho những vai diễn không tên .Cảnh trong The Hand of God

Sorrentino cũng xây dựng (hay tái hiện) nhiều nhân vật, đặc biệt là phụ nữ đầy sức sống, như người dì cuồng loạn Patrizia mà phần nào đó là hình mẫu phụ nữ mà chàng thanh niên mới lớn Fabietto ngưỡng mộ và đánh thức dục tính trong cậu.

Nhưng khi thảm kịch mái ấm gia đình xảy ra, sự ngập tràn sức sống của nửa đầu bộ phim được sửa chữa thay thế bằng nỗi đau và thế giới nội tâm nhiều trộn lẫn của Fabietto. Làm sao để sống tiếp khi thảm kịch mái ấm gia đình bám riết lấy cậu ?Làm sao để trưởng thành khi phía trước là một con đường sầm uất ? Quyết định trở thành một nhà làm phim trong tương lai có lẽ rằng là sự lao vào lớn nhất so với chàng trai 17 tuổi, nhưng đó có vẻ như cũng là một ước vọng có vẻ như xa vời, là sự ” sao nhãng hiện thực ” như lời anh trai cậu khuyên nhủ .Nhưng sau cuối Fabietto cũng quyết định hành động rời khỏi Napoli. Bởi Napoli lúc đó với cậu chỉ còn lại nỗi đau. Và rời đi là kết cục mà nhiều người làm để thoát khỏi nỗi đau .

Tái hiện ký ức là điều không dễ dàng

Nói như Fellini, điện ảnh là sự sao nhãng hiện thực. Nhưng bản thân ông là một ví dụ tiêu biểu vượt trội nhất cho thấy ký ức là một nỗi ám ảnh, là một ” bóng ma ” luôn đeo bám. Nhà làm phim lịch sử một thời này cũng dành phần đông cuộc sống của mình để tái hiện ký ức và tình hoài hương trong nhiều bộ phim của ông .Cảnh trong The Hand of GodKý ức mang sắc tố thi ca, đậm chất nghệ thuật và thẩm mỹ, có hơi hướng triết học trong điện ảnh của Fellini đã tác động ảnh hưởng tới rất nhiều nhà làm phim nghệ thuật và thẩm mỹ sau này, tiêu biểu vượt trội nhất có lẽ rằng là Vương Gia Vệ, người luôn coi ” ký ức nào cũng là những dòng lệ rơi ” .Là một nhà làm phim tên tuổi và nhiều thành tựu của điện ảnh Ý đương đại, Paolo Sorrentino thừa nhận tái hiện ký ức trong bộ phim mang sắc tố cá thể này là điều không thuận tiện gì so với ông vì ” thật khó để diễn đạt lại cảm hứng của quá khứ “, mặc dầu ông sống tới 37 năm ở Napoli .Nhưng đồng thời, ông nói rằng chỉ cần quay lại thành phố quê nhà này, mọi ký ức đều sống dậy và ông có cảm xúc như chưa khi nào rời đi .” Mỗi khi quay lại Napoli, tôi phải đương đầu với những xúc cảm xích míc. Tôi có niềm vui vô bờ bến nhưng cũng có những nỗi đau khổ tột cùng. Và với tôi, nhiều nơi là hình tượng hoặc của niềm vui, hoặc của nỗi đau ” .Và điện ảnh ( hay thẩm mỹ và nghệ thuật ) là gì nếu không tái hiện những hình tượng của niềm vui và nỗi đau mang sắc tố cá thể đó ?Cảnh trong The Hand of God

Những mỏ quặng ký ức

Các nhà làm phim đương đại không ngừng đào bới những mỏ quặng ký ức và đưa chúng lên màn ảnh với những câu chuyện mang màu sắc tự truyện, hay một hồi ức cá nhân để tái hiện lịch sử của gia đình họ, hay lịch sử của một vùng đất nào đó.

Ta có Roma của Alfonso Cuaron giành tới 10 đề cử Oscar năm 2019 tái hiện những biến động lịch sử và thân phận cá nhân ở một góc phố quê hương ông tại Mexico. Ta cũng vừa được xem Minari (với 5 đề cử Oscar) kể về thân phận nhập cư của một gia đình gốc Hàn trên đất Mỹ những năm 1980 qua hồi ức đậm vị cá nhân của đạo diễn Lee Isaac Chung vào năm ngoái.

Và năm nay, ta được xem hai bộ phim “bán tự truyện” khác được giới phê bình ca tụng là Belfast của nhà làm phim kỳ cựu người Ireland Kenneth Branagh và The hand of God của đạo diễn Ý Paolo Sorrentino.

Voir: Vì sao chúng ta yêu điện ảnh? TTO – Một mùa hè bất tận của tuổi thơ, đứa bé cùng chúng bạn đến rạp chiếu phim xem đi xem lại Hàm cá mập ( Jaws, 1975 ).

Source: https://mix166.vn
Category: Sao Hollywood