Cổ phiếu là gì? Làm sao để chọn cổ phiếu đầu tư? Anfin giải đáp
Đầu tư cổ phiếu là một trong những hình thức phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán.
Qua bài viết sau, bạn sẽ có thể hiểu thêm về cổ phiếu là gì và nắm được các bước cơ bản đầu tiên để bắt đầu đầu tư vào cổ phiếu.
Mục lục bài viết
Cổ phiếu là gì?
Cổ phiếu là giấy chứng nhận số tiền nhà đầu tư đóng góp vào công ty phát hành ra cổ phiếu. Ngày nay, các giao dịch mua bán cổ phiếu đều thực hiện trực tuyến, nên giấy chứng nhận này cũng được số hóa.
Khi bạn mua cổ phiếu, bạn sẽ nhận được thông báo xác nhận quyền sở hữu qua email thay vì nhận một tờ chứng nhận cổ phiếu.
Để bạn dễ hình dung cổ phiếu là gì, Anfin sẽ lấy một ví dụ thực tế. Hãy hình dung bạn và bạn bè của mình cùng góp vốn mở một quán cà phê, tổng số vốn là 100 triệu đồng. Bạn và bạn bè của mình được gọi là cổ đông.
Các bạn chia số vốn này thành các phần bằng nhau. Mỗi phần như vậy gọi là cổ phần. Công ty quán cà phê này cấp một tờ giấy (tờ phiếu), xác nhận nhận rằng bạn sở hữu cổ phần. Tờ giấy này gọi là cổ phiếu.
Xem thêm:
- Chứng khoán là gì? Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam?
- Cổ phần và cổ phiếu là những thuật ngữ trong đầu tư tài chính mà nhiều người dễ nhầm lẫn trong quá trình thực hiện giao dịch.
Các loại cổ phiếu phổ biến
Có 2 loại cổ phiếu (CP) phổ biến là cổ phiếu thường (cổ phiếu phổ thông) và cổ phiếu ưu đãi.
Cổ phiếu phổ thông là gì?
Khi các nhà đầu tư nói về cổ phiếu, đa phần họ đang có ý nói đến cổ phiếu phổ thông. Các công ty giao dịch đại chúng phát hành các loại cổ phiếu khác nhau, nhưng cổ phiếu phổ thông là loại cơ bản nhất.
Trên thực tế, phần lớn CP do các công ty phát hành là cổ phiếu phổ thông.
Khi bạn sở hữu cổ phiếu phổ thông, nó mang lại cho bạn quyền biểu quyết thành viên hội đồng quản trị và các vấn đề khác của công ty tại cuộc họp thường niên của công ty.
Người nắm giữ cổ phiếu phổ thông sẽ có thể hưởng lợi từ việc CP tăng giá và cổ tức.
Một nhược điểm của cổ phiếu phổ thông là các cổ đông nắm giữ là người cuối cùng trong danh sách sẽ được hoàn trả tiền đầu tư nếu công ty phá sản.
Midcap là gì? Tìm hiểu về nhóm cổ phiếu có giá trị vốn hóa trung bình tại thị trường Việt Nam và lưu ý những điểm quan trọng để đầu tư bền vững.
Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Tất cả các công ty đại chúng đều có cổ phiếu phổ thông, nhưng chỉ một số phát hành CP được gọi là cổ phiếu ưu đãi.
Loại CP này cung cấp một số đặc quyền hơn hoặc bị hạn chế một số quyền so với cổ đông phổ thông. Các loại cổ phiếu ưu đãi phổ biến:
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức là gì?
Người nắm giữ được trả cổ tức cao hơn người nắm giữ cổ phiếu phổ thông. Nhưng nhà đầu tư sẽ bị loại trừ quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông hay đề cử người vào Hội đồng quản trị.
Xem ngay bài viết Cách tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức bằng cổ tức 2022 bạn nên biết!
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại là gì?
NĐT sẽ được công ty hoàn lại vốn góp bất cứ khi nào theo yêu cầu của người sở hữu hoặc theo các điều kiện được thoả thuận trước.
NĐT nắm giữ loại cổ phiếu này cũng bị loại trừ các quyền tương tự như cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cổ tức.
Cách nhận cổ tức chứng khoán là vấn đề cần được quan tâm khi tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán. Xem ngay bài viết để biết thêm thông tin.
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết là gì?
Là cổ phiếu có số phiếu biểu quyết nhiều hơn so với cổ phiếu phổ thông.
Cổ đông giưữ cổ phiếu này có các quyền khác như cổ đông phổ thông gồm quyền biểu quyết, dự họp đại hội cổ đông, đề cử người vào Hội đồng quản trị, nhưng không được chuyển nhượng cổ phiếu đó cho người khác.
Tìm hiểu thêm khái niệm Chứng quyền là gì? Làm sao để mua và cách tính giá chứng quyền hiệu quả.
Công ty niêm yết trên sàn chứng khoán là gì?
Không phải công ty cổ phần nào cũng được chào bán cổ phiếu ra công chúng, và được niêm yết trên sàn chứng khoán.
Chỉ có những công ty có vốn đủ lớn, đảm bảo các yêu cầu về quản trị, lợi nhuận, minh bạch về tài chính… theo quy định của Luật Chứng khoán, và được sự chấp thuận của Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước, Sở Giao dịch Chứng Khoán mới được niêm yết trên sàn chứng khoán.
Xem thêm: Cổ phần ưu đãi biểu quyết là gì? Đây là thuật ngữ được sử dụng cho một loại cổ phần được quy định rõ trong hệ thống của một công ty cổ phần.
Sau đây là danh sách 10 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam năm 2021 theo tạp chí Forbes Việt Nam.
Công ty
Mã chứng khoán
Lĩnh vực
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex)
PLX
Sản xuất dầu khí
CTCP Đầu tư Thế giới di động
MWG
Bán lẻ
CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận
PNJ
Bán lẻ
CTCP Sữa Việt Nam Vinamilk
VNM
Hàng tiêu dùng
CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn SABECO
SAB
Hàng tiêu dùng
CTCP Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh
SBT
Hàng tiêu dùng
Tập đoàn DABACO Việt Nam
DBC
Thức ăn chăn nuôi
CTCP Tập đoàn Kido
KDC
Hàng tiêu dùng
CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội HABECO
BHN
Hàng tiêu dùng
CTCP Dược Hậu Giang
DHG
Dược phẩm
Cần lưu ý, những công ty thua lỗ kéo dài hoặc vi phạm quy định niêm yết, có thể bị liệt vào “Danh sách các cổ phiếu bị hạn chế giao dịch” do Sở Giao dịch chứng khoán công bố từng thời kỳ. Những cổ phiếu này bị hạn chế giao dịch chuyển nhượng, mua bán trên sàn chứng khoán.
Ví dụ: chỉ được giao dịch 1 ngày/1 tuần. Vì vậy, nhà đầu tư cần nghiên cứu kỹ thông tin trước khi đầu tư vào những cổ phiếu này.
Xem thêm: Cổ phiếu ngân hàng là gì? Các nhà đầu tư mua chứng khoán từ ngân hàng phát hành và họ sẽ trở thành cổ đông của ngân hàng đó.
Ưu điểm và nhược điểm của đầu tư cổ phiếu là gì?
Ưu điểm của cổ phiếu là gì?
- Mức lợi nhuận hấp dẫn hơn so với gửi tiết kiệm hoặc mua trái phiếu.
- Không cần vốn lớn. Khác với bất động sản, hay mua vàng, bạn có thể bắt đầu đầu tư vào cổ phiếu với bất kỳ số tiền nào bạn muốn.
- Dễ dàng mua bán, tính thanh khoản cao. Nếu bạn cần tiền, bạn có thể bán cổ phiếu. Sau 2 ngày làm việc (T+2), bạn sẽ nhận được tiền vào tài khoản. Đến ngày T+3, bạn có thể sử dụng nguồn tiền này.
- Hưởng lợi từ sự phát triển của nền kinh tế trong dài hạn. Người sở hữu cổ phiếu có thể hưởng lợi từ 2 kênh: giá cổ phiếu tăng, và cổ tức khi công ty làm ăn có lãi.
- Bạn có thể làm giàu, rất giàu từ đầu tư cổ phiếu nếu có chiến lược hợp lý.
ESOP là gì? Đây là cổ phiếu thưởng nhằm mang lại lợi ích cho nhân viên và doanh nghiệp. Cùng tìm hiểu những lưu ý khi phát hành ESOP nhằm hạn chế rủi ro.
Nhược điểm của cổ phiếu là gì?
- Nhà đầu tư hưởng lợi từ việc tăng giá cổ phiếu và nhận cổ tức. Tuy nhiên không có ai đảm bảo cổ phiếu sẽ luôn tăng giá và công ty luôn làm ăn có lãi trong tương lai. Nếu công ty phá sản, công ty sẽ ưu tiên trả nợ cho ngân hàng, người sở hữu trái phiếu, rồi mới đến hoàn lại vốn cho người nắm giữ cổ phiếu.
- Thị trường thường xuyên biến động do chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố về kinh tế và chính trị. Nhà đầu tư cá nhân thường dễ bị chi phối bởi yếu tố tâm lý đám đông khi thị trường biến động từ đó kết quả không đạt được như kỳ vọng.
- Đầu tư chứng khoán dài hạn đòi hỏi nhà đầu tư phải bỏ nhiều thời gian để tìm hiểu và theo dõi thị trường.
- Để đạt được mức lợi nhuận lớn, cần nhiều thời gian. Rất hiếm trường hợp bạn có thể làm giàu qua đêm nhờ mua cổ phiếu, nếu không phải nhờ may mắn.
Xem thêm: Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu theo khẩu vị rủi ro, chiến lược đầu tư và thời hạn nắm giữ giúp bạn ra quyết định nên dành nguồn vốn cho hình thức nào.
Lợi nhuận và rủi ro khi đầu tư vào cổ phiếu là gì?
Đánh đổi giữa rủi ro và lợi nhuận là việc bạn phải chấp nhận khi đầu tư.
Đầu tư vào các công ty cổ phiếu bluechip (cổ phiếu được phát hành bởi những công ty có vốn hóa lớn và có uy tín trên thị trường) được coi là an toàn hơn so với đầu tư vào các công ty quy mô nhỏ.
Các công ty bluechip này thường cung cấp các dịch vụ cần thiết, hoặc có lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường, và thường vượt qua được các cơn bão tài chính.
Giá cổ phiếu có thể dao động trong ngắn hạn, nhưng chúng mang lại lợi nhuận rất tốt cho các nhà đầu tư về dài hạn.
Nhiều nhà đầu tư sử dụng margin (giao dịch ký quỹ) để làm đòn bẩy tài chính để đầu tư. Hiểu đơn giản là việc vay tiền để mua cổ phiếu, thế chấp khoản vay bằng chính cổ phiếu mà nhà đầu tư đã mua.
Nếu giá cổ phiếu không tăng như kỳ vọng, nhà đầu tư có thể mất hết số vốn của mình. Vì vậy, các nhà đầu tư được khuyến cáo nên thận trọng khi sử dụng margin.
Với những người mới, chưa có nhiều kinh nghiệm, bạn nên sử dụng vốn tự có, chưa nên sử dụng margin.
Nói tóm lại, mức độ rủi ro khi đầu tư cổ phiếu sẽ tùy thuộc vào chiến lược, hình thức đầu tư và cách bạn lựa chọn cổ phiếu. Rủi ro thấp chưa hẳn là lợi nhuận thấp. Tương tự rủi ro cao không có nghĩa là lợi nhuận cao.
Xem thêm: Full margin là gì? Thuật ngữ này có gì khác với Margin. Full margin là thuật ngữ đầu tư trong chứng khoán chỉ giới hạn ký quỹ. Hiểu rõ khái niệm này, bạn sẽ có cách xử lý bình tĩnh, hợp lý, hạn chế rủi ro.
Hiểu đúng lãi lỗ khi đầu tư
Nếu giá cổ phiếu hiện tại bạn đang nắm giữ giảm 50%, điều đó không có nghĩa là bạn chỉ cần giá tăng lại 50% để cổ phiếu về lại giá ban đầu. Thực tế, mức tăng phải đạt 100% bạn mới hòa vốn. Hãy xem ví dụ sau:
- Giá cổ phiếu là $100/cp, giảm 50% xuống $50/cp.
- Nếu giá cổ phiếu tăng lại 50%, giá mới là: $50 x (1+50%) = $75. Bạn vẫn chưa hòa vốn.
- Bạn cần cổ phiếu tăng 100%, mới đạt được mức giá $100 ban đầu: $50 * (1+100%) = $100.
Mức lỗ = (Giá hiện tại – Giá mua ban đầu) / Giá mua ban đầu
Mức tăng để hòa vốn = (Giá mua ban đầu – Giá hiện tại) / Giá hiện tại
Khi mức lỗ càng lớn, mức sinh lời cần thiết để hoàn vốn càng cao. Dưới đây là mức lỗ và mức sinh lời cần thiết để hoàn vốn khi đầu tư chứng khoán mà bạn cần biết.
Mức lỗ
Mức tăng để hòa vốn
-10%
+11%
-20%
+25%
-30%
+43%
-40%
+67%
-50%
+100%
-60%
+150%
Lựa chọn cổ phiếu để đầu tư
Các bước lọc cổ phiếu
Trước khi lựa chọn cổ phiếu để đầu tư, bạn cần lọc ra các cổ phiếu để cân nhắc lựa chọn.
Mục tiêu của bước lọc cổ phiếu là tìm ra các ngành tiềm năng, trong các ngành đó, chọn ra các công ty tiềm năng để đầu tư.
Có 3 cách đơn giản nhất để thực hiện bước này, bao gồm:
- Tìm các quỹ ETF và quỹ mở để theo dõi hoạt động của ngành mà bạn quan tâm để theo dõi hoạt động của ngành mà bạn quan tâm và xem qua các cổ phiếu mà họ đang đầu tư. Các trang tin tức thị trường tài chính, chứng khoán sẽ đưa thông tin về các khoản đầu tư chủ chốt của những quỹ mà bạn quan tâm. Ví dụ, các quỹ ETF của thị trường chứng khoán Việt Nam mà bạn có thể tham khảo:
- Sử dụng công cụ sàng lọc cổ phiếu để lọc cổ phiếu dựa trên các tiêu chí cụ thể, như theo lĩnh vực và ngành hàng. Công cụ sàng lọc cung cấp cho người dùng các tính năng bổ sung như khả năng sắp xếp các công ty dựa trên vốn hóa thị trường, lợi tức cổ tức và các chỉ số đầu tư hữu ích khác.
- Tìm kiếm các blog, các bài báo phân tích chứng khoán và các bản tin tài chính để biết tin tức và nhận định về các công ty trong lĩnh vực đầu tư mà bạn đã nhắm mục tiêu. Lưu ý rằng bạn luôn phải xem xét cẩn thận mọi thông tin mà bạn đọc được, và phân tích cả hai mặt của vấn đề.
Ba phương pháp này không phải là những cách duy nhất để chọn công ty, nhưng đây là những cách dễ dàng để bạn bắt đầu.
Trong đó, phương pháp tìm ý kiến nhận định của các chuyên gia qua các nguồn tin tức sẽ mất khá nhiều thời gian, nhưng có thể mang lại cho bạn kết quả tốt nhất.
Nó sẽ giúp bạn hiểu biết sâu sắc hơn về các nguyên tắc cơ bản của ngành, đồng thời bạn có thể biết thêm về các công ty nhỏ nhưng có tiềm năng phát triển tốt không thể tìm được qua công cụ sàng lọc hay trong danh mục của các quỹ ETF.
Định giá một cổ phiếu là một bước quan trọng trong đầu tư. Vậy có bao nhiêu cách định giá cổ phiếu? Anfin sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn qua bài viết!
Tham khảo thông tin đã được công bố của công ty
Sau khi bạn đã lọc ra các cổ phiếu tiềm năng, tiếp theo bạn cần tìm hiểu cụ thể hơn về mỗi cổ phiếu để xem có nên đầu tư hay không.
Nếu khi shopping online, bạn đọc kỹ review, lướt rất nhiều trang web để so sánh giá và chất lượng thì khi đầu tư vào cổ phiếu, bạn càng nên dành đủ thời gian để nghiên cứu sản phẩm mà bạn quyết định mua vào.
Bước đầu tiên cần làm là vào website của công ty, đọc các thông tin ở mục “Công bố thông tin” hoặc “Quan hệ cổ đông” để tìm các thông tin đã được công bố cho nhà đầu tư. Bạn cũng có thể tìm thấy thông tin này ở các trang tổng hợp thông tin như Vietstock hoặc Cafe F.
Các thông tin hữu ích bao gồm: báo cáo thường niên, báo cáo tóm tắt hoặc thuyết minh báo cáo tài chính hàng quý hàng tháng, quyết định của Đại hội cổ đông, hồ sơ tiểu sử của những người nắm giữ các vị trí quan trọng, thông tin mua vào và bán ra cổ phiếu của những người này,…
Chẳng hạn, lãnh đạo công ty và các quyết định cách chức, bổ nhiệm của hội đồng cổ đông là những yếu tố cực kỳ quan trọng bạn cần xem xét.
Suy cho cùng, đây là những người quan trọng nhất của công ty và hiểu rõ nhất tình hình hoạt động của công ty.
Những quyết định của họ sẽ ẩn ý cho bạn thấy chiến lược của công ty và khả năng thành bại của công ty về sau này.
Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo các ý kiến ở các nguồn thông tin khác như báo đài, truyền thông, mạng xã hội,… để cho bạn bức tranh đầy đủ trước khi bạn quyết định đầu tư.
Xem thêm: Với những triển vọng của ngành xuất nhập khẩu, các mã cổ phiếu ngành xuất nhập khẩu đang là một sự lựa chọn tiềm năng cho các nhà đầu tư chứng khoán.
Bước tiếp theo
Khi đã thực hiện xong các bước nói trên, bạn đã có trong tay một danh sách các công ty tiềm năng bạn hướng đến.
Thông thường bạn nên có ít nhất 5 công ty và không nhiều hơn 20 công ty. Bước tiếp theo, hãy tập trung theo dõi quan sát các biến động giá và các thông tin liên quan của các công ty này.
Hãy lựa chọn ngành mà bạn quan tâm hoặc công ty mà bạn chắc chắn hiểu rõ về nó và có tiềm năng.
Bổ sung nó vào “danh sách theo dõi” của riêng bạn và quan sát biến động của nó qua thời gian. Dần dần bạn sẽ hiểu tại sao CP tăng và giảm, công ty nào bạn nên đầu tư cổ phiếu, và khi nào bạn nên đầu tư.
Nên đầu tư cổ phiếu nào là câu hỏi chung của rất nhiều nhà đầu tư mới. Hãy cùng Anfin tìm câu trả lời nên mua CP nào qua bài viết dưới đây.
Tóm lại…
Cổ phiếu là hình thức kiếm tiền hiệu quả từ việc thu lợi nhuận. Tuy nhiên, đi kèm với lợi nhuận là những rủi ro bạn phải chấp nhận khi đầu tư.
Mức độ rủi ro khi đầu tư sẽ tùy thuộc vào chiến lược, hình thức đầu tư và cách bạn lựa chọn CP. Rủi ro thấp chưa hẳn là lợi nhuận thấp. Tương tự rủi ro cao không có nghĩa là lợi nhuận cao.
Khi mới bắt đầu, lựa chọn đầu tư vào các công ty cổ phiếu bluechip (CP được phát hành bởi những công ty có vốn hóa lớn và có uy tín trên thị trường) được coi là an toàn hơn so với các công ty quy mô nhỏ.
Các công ty bluechip này thường cung cấp các dịch vụ cần thiết, hoặc có lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường, và thường vượt qua được các cơn bão tài chính.
Giá cổ phiếu có thể dao động trong ngắn hạn, nhưng chúng mang lại lợi nhuận rất tốt cho các nhà đầu tư về dài hạn.
Qua bài viết trên, Anfin hy vọng các bạn đã có thể hiểu cổ phiếu là gì, những lợi ích của đầu tư cổ phiếu, cách thức hạn chế rủi ro. Đồng thời, bạn cũng có thể hiểu được cách tính lãi, lỗ, để có thể đầu tư một cách hiệu quả.
Để có trải nghiệm đầu tư cổ phiếu dễ dàng và thuận tiện nhất, tải ngay app Anfin – Đầu tư chứng khoán trên App Store tại đây hoặc trên Google Play tại đây.
Xem thêm:
- Xem ngay: Các mã đầu tư công tiềm năng không thể bỏ lỡ!
- Top 3 mã cổ phiếu ngành xuất nhập khẩu tốt nhất bạn không nên bỏ lỡ
Nguồn tham khảo: investopedia.com
