Đa dạng sinh học – Wikipedia tiếng Việt

Đa dạng sinh học (tiếng Anh: biodiversity) là bộ môn nghiên cứu sự đa dạng và biến đổi của sự sống trên Trái Đất. Đa dạng sinh học thường là phép đo biến dị mức độ di truyền, cá thể loài và hệ sinh thái.[1] Đa dạng sinh học trên cạn thường diễn ra nhiều hơn ở gần đường xích đạo[2] – đây là hệ quả của khí hậu ấm và sản lượng sơ cấp cao.[3] Đa dạng sinh học không được phân bố đều trên khắp Trái Đất và diễn ra với mật độ lớn hơn ở các vùng nhiệt đới.[4] Những hệ sinh thái rừng nhiệt đới này chiếm ít hơn 10% bề mặt Trái Đất và là nơi 90% các loài sinh sống trên thế giới.[5] Sinh học biển thường có tần suất cao hơn dọc theo các bờ biển ở phía Tây Thái Bình Dương, nơi nhiệt độ mặt biển đạt mức cao nhất và nằm ở dải vĩ độ trung bình trên tất cả các đại dương. Thường có những gradient vĩ độ trong đa dạng loài.[6] Đa dạng sinh nói chung có xu hướng tập hợp tại những điểm nóng[7] và có dấu hiệu gia tăng theo thời gian,[8][9] nhưng có khả năng sẽ diễn ra chậm trong tương lai.[10]

Dấu hiệu đổi khác thiên nhiên và môi trường nhanh thường là nguyên do dẫn đến những sự kiện tuyệt chủng. [ 11 ] [ 12 ] [ 13 ] Ước tính rằng hơn 99 % toàn bộ những loài từng sống trên Trái Đất ( lên tới hơn 5 tỷ loài ) [ 14 ] đã bị tuyệt chủng. [ 15 ] [ 16 ] Những ước tính về số lượng loài đang hiện hữu Trái Đất rơi vào khoảng chừng 10 triệu đến 14 triệu loài, [ 17 ] trong đó 1,2 triệu loài đã được ghi thành tài liệu, còn hơn 86 % loài chưa được diễn đạt. [ 18 ] Gần đây vào năm năm nay, những nhà khoa học đưa ra báo cáo giải trình rằng ước tính 1 nghìn tỷ loài xuất hiện trên Trái Đất lúc bấy giờ, nhưng chỉ 0,001 % loài được diễn đạt. [ 19 ] Tổng số cặp DNA cơ sở tương quan trên Trái Đất ước tính là 5,0 x 1037 và nặng 50 tỷ tấn. [ 20 ] Bên cạnh đó, tổng số sinh khối của sinh quyển được ước tính lên tới 4 x 1012 tấn ( tức tương tự hàng tỷ tấn cacbon ). [ 21 ] Tháng 7 năm năm nay, giới khoa học báo cáo giải trình rằng đã xác lập 355 đoạn gen đến từ tổ tiên chung gần nhất của muôn loài ( LUCA ) của toàn bộ những sinh vật sống trên Trái Đất. [ 22 ]

Tuổi thọ của Trái Đất rơi vào khoảng 4,54 tỷ năm.[23][24][25] Bằng chứng sớm nhất về sự sống trên Trái Đất có niên đại ít nhất từ 3,5 tỷ năm về trước,[26][27][28] diễn ra trong kỷ nguyên Đại Tiền Thái cổ sau khi một lớp vỏ địa chất bắt đầu đông đặc lại bởi thời gian nóng chảy của liên đại Hỏa thành. Những hóa thạch thảm vi sinh đã được phát hiện tại một sa thạch có tuổi thọ 3,48 tỷ năm ở miền Tây Úc.[29][30][31] Những bằng chứng vật lý đầu tiên khác của một chất sinh học là than chì được phát hiện tại những tảng đó có tuổi thọ 4,1 tỷ năm ở Tây Úc.[32][33] Theo lời một trong các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng: “Nếu sự sống sinh sôi tương đối nhanh trên Trái Đất… thì đó có thể là chuyện bình thường trong vũ trụ.”[32]

Kể từ khi sự sống khởi nguồn trên Trái Đất, 5 vụ tuyệt chủng lớn và một số ít vụ tuyệt chủng nhỏ đã gây nên tổn thất lớn và bất thần về mặt đa dạng sinh học. Liên đại Hiển sinh ( tức 540 triệu năm trở lại đây ) ghi lại sự ngày càng tăng nhanh gọn về mặt đa dạng sinh học trải qua bùng nổ kỷ Cambri — thời kỳ mà phần đông ngành sinh vật đa bào lần đầu Open. [ 34 ] 400 triệu năm sau đó tận mắt chứng kiến những tổn thất đa dạng sinh học lặp lại và được định loại là sự kiện tuyệt chủng hàng loạt. Trong Kỷ Than Đá, vụ rừng nhiệt đới gió mùa sụp đổ là nguyên do tước đi sự sống của nhiều loài thực vật và động vật hoang dã. [ 35 ] Sự kiện tuyệt chủng kỷ Permi – kỷ Trias diễn ra 251 triệu năm trước là thảm họa tồi tệ nhất, làm cho những loài động vật hoang dã có xương phải mất tới 30 triệu năm để hồi sinh số lượng thành viên. [ 36 ] Thảm họa gần nhất là Sự kiện tuyệt chủng Phấn Trắng-Cổ Cận xảy ra 65 triệu năm về trước và gây nhiều quan tâm hơn những thảm họa khác vì nó đã làm tuyệt chủng những loài khủng long thời tiền sử không bay. [ 37 ]Khoảng thời hạn kể từ khi Open con người đã cho thấy tín hiệu của sự sụt giảm đa dạng sinh đang diễn ra không ngừng nghỉ, đi kèm với đó là tổn thất đa dạng di truyền. Trong sự kiện tuyệt chủng Holocen, sự suy giảm đa dạng sinh hầu hết gây ra bởi ảnh hưởng tác động của con người, mà đơn cử là hành vi tàn phá sinh cảnh. [ 38 ] trái lại, đa dạng sinh học lại ảnh hưởng tác động tích cực tới sức khỏe thể chất của con người, mặc kệ có 1 số ít ít những tác động ảnh hưởng xấu đi đã được nghiên cứu và điều tra. [ 39 ]

Liên Hợp Quốc (LHQ) đã chỉ định giai đoạn 2011–2020 là Thập kỷ đa dạng sinh học của Liên Hợp Quốc,[40] còn giai đoạn 2021–2030 là Thập kỷ khôi phục hệ sinh thái của Liên Hợp Quốc. Theo bản Báo cáo Đánh giá Toàn cầu về Đa dạng sinh học và Dịch vụ Hệ sinh thái[41] của IPBES đưa ra vào năm 2019, 25% các loài thực vật và động vật trên hành tinh đang đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng do hoạt động của con người.[42][43][44] Tháng 10 năm 2020, một báo cáo khác của IPBES phát hiện những hành vi gây tổn thất đa dạng sinh học cũng là nguyên nhân gây nên các đại dịch.[45]

Năm 2020, ấn bản thứ 5 của báo cáo giải trình Triển vọng Đa dạng sinh học toàn thế giới của Liên Hiệp Quốc được đưa ra. [ 46 ] Đây được xem là ” bản báo cáo giải trình ở đầu cuối ” cho Mục tiêu Đa dạng sinh học Aichi, – loạt 20 tiềm năng đặt ra lúc khởi đầu Thập kỷ Đa dạng sinh học của Liên Hiệp Quốc vào năm 2010 rằng hầu hết trong số chúng được cho là sẽ đạt được vào cuối năm 2020. Ấn bản này cho hay không có bất kì mục tiêu nào tương quan đến bảo vệ hệ sinh thái và thôi thúc tính vững chắc được cung ứng khá đầy đủ. [ 47 ]

Lịch sử của thuật ngữ[sửa|sửa mã nguồn]

• 1916 – Thuật ngữ biological diversity được lần đầu sử dụng bởi J. Arthur Harris trong nghiên cứu “The Variable Desert,” Scientific American, JSTOR 6182: “Tuyên bố trần trụi rằng khu vực có hệ thực vật phong phú về số chi và loài [và] có nguồn gốc và quan hệ đa dạng là hoàn toàn không đủ để miêu tả về tính đa dạng sinh học thật sự của nó.”
• 1975 – Thuật ngữ natural diversity được giới thiệu (bởi Bộ phận khoa học về Bảo tồn Thiên nhiên trong cuốn nghiên cứu “The Preservation of Natural Diversity.” vào năm 1975)
• 1980 – Thomas Lovejoy giới thiệu thuật ngữ biological diversity tới cộng đồng khoa học trong một cuốn sách.[48] Nó nhanh chóng được sử dụng phổ cập.[49]
• 1985 – Theo Edward O. Wilson, cụm từ rút gọn biodiversity được đặt ra bởi W. G. Rosen: “Diễn đàn quốc gia về Đa dạng sinh học (BioDiversity) … do Walter G.Rosen lập ra… Tiến sĩ Rosen là người đại diện cho dự án NRC/NAS trong suốt các giai đoạn lên kế hoạch của dự án. Ngoài ra, ông còn giới thiệu cụm từ biodiversity“.[50]
• 1985 – Thuật ngữ “biodiversity” xuất hiện trong một bài viết có nhan đề “A New Plan to Conserve the Earth’s Biota” của Laura Tangley.[51]
• 1988 – Thuật ngữ biodiversity lần đầu xuất hiện trong một ấn phẩm.[52][53]
• Ngày nay – thuật ngữ vẫn đang được sử dụng đại trà.

Các định nghĩa[sửa|sửa mã nguồn]

Tiền thân và những thuật ngữ sửa chữa thay thế[sửa|sửa mã nguồn]

Từ đa dạng sinh học ( ” Biodiversity ” ) thường được dùng thông dụng nhất để thay thế sửa chữa những thuật ngữ được định nghĩa đơn cử hơn và truyền kiếp hơn như đa dạng loài và mức độ đa dạng của loài. [ 54 ] Các nhà sinh học thường định nghĩa đa dạng sinh học là ” tổng thể và toàn diện những đoạn gen, thành viên loài và hệ sinh thái của một khu vực “. [ 55 ] [ 56 ] Ưu điểm của định nghĩa này là nó có năng lực diễn đạt hầu hết những trường hợp và đưa ra một cái nhìn thống nhất về những dạng sinh học truyền thống cuội nguồn từng được định nghĩa trong quá khứ :

Wilcox 1982, Genetic : Wilcox 1984 và Liên Hiệp Quốc 1992[sửa|sửa mã nguồn]

Một định nghĩa đơn cử và tương thích với cách diễn giải nói trên được đưa ra lần đầu trong một bài báo của tác giả Bruce A. Wilcox do Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế ( IUCN ) ủy thác trong Hội thảo Vườn quốc gia Thế Giới 1992. [ 60 ] Theo định nghĩa của Wilcox : ” Đa dạng sinh học là tính đa dạng của những dạng sống ở tổng thể Lever của mạng lưới hệ thống sinh học ( tức ám chỉ phân tử, quần thể, sinh vật, loài và hệ sinh thái … ). ” [ 60 ] Về mặt di truyền, đa dạng sinh học hoàn toàn có thể được định nghĩa là tính đa dạng của những alen, gen và sinh vật. Chúng điều tra và nghiên cứu xoay quanh những quy trình như đột biến và chuyển gen ngang, thôi thúc sự tiến hóa. [ 60 ]Năm 1992, Hội nghị Thượng đỉnh Trái Đất của Liên Hiệp Quốc ( Liên Hiệp Quốc ) đưa ra định nghĩa về ” đa dạng sinh học ” là ” biến hóa giữa những sinh vật sống từ mọi nguồn, trong đó những hệ sinh thái trên cạn, biển và dưới nước khác là một phần của nó [ đa dạng sinh học ], tức là tính đa dạng trong / giữa những loài và của hệ sinh thái cũng nằm trong nó. ” [ 61 ] Định nghĩa này cũng được dùng trong Công ước về Đa dạng sinh học. [ 61 ]
Sự phân bổ những loài động vật hoang dã có xương sống trên cạn, trong đó mức độ đa dạng tập trung chuyên sâu cao nhất được thể bằng màu đỏ nằm ở những vùng xích đạo, có khuynh hướng giảm dần về phía hai cực ( bộc lộ qua màu xanh lam ở cuối dải quang phổ ) ( Mannion năm trước ) .Đa dạng sinh học không được phân bổ đồng đều, thay vào đó nó đổi khác rất phong phú và đa dạng trên khắp mặt phẳng địa cầu cũng như trong từng khu vực. Tính đa dạng của toàn bộ những loài sinh vật sống ( quần xã sinh vật ) phụ thuộc vào vào những yếu tố như nhiệt độ, giáng thủy, cao độ, đất, địa lý và sự hiện hữu của những loài sinh vật khác. Bộ môn nghiên cứu và điều tra về phân bổ khoảng trống giữa những loài, những sinh vật và hệ sinh thái là ngành khoa học địa lý sinh học. [ 62 ] [ 63 ]Tính đa dạng luôn phân bổ cao hơn ở những vùng nhiệt đới gió mùa và những vùng địa phương khác như khu bảo tồn hoa mũi Hảo Vọng, đồng thời có tỷ lệ thấp hơn ở những vùng cực. Những khu rừng mưa có khí hậu khí ẩm trong một thời hạn dài, ví dụ như Vườn vương quốc Yasuni tại Ecuador có tính đa dạng sinh học đặc biệt quan trọng cao. [ 64 ] [ 65 ]Đa dạng sinh học trên cạn được cho là lớn gấp 25 lần so với đa dạng sinh học đại dương. [ 66 ] Các khu rừng là nơi cư ngụ của hầu hết những loài đa dạng sinh học trên cạn trên Trái Đất. Do đó, việc bảo tồn đa dạng sinh học quốc tế trọn vẹn nhờ vào vào cách con người ảnh hưởng tác động và sử dụng những khu rừng trên hành tinh. [ 67 ] Từng có một giải pháp mới được vận dụng vào năm 2011, qua đó đưa tổng số loài trên Trái Đất lên 8,7 triệu loài, trong đó ước tính 2,1 triệu loài sống dưới đại dương. [ 68 ] Tuy nhiên, số lượng ước tính trên có vẻ như không đại diện thay mặt cho sự đa dạng của những loài vi sinh vật. [ 69 ] Rừng phân phối thiên nhiên và môi trường sống cho 80 % loài lưỡng cư, 75 % loài chim và 68 % loài động vật hoang dã có vú. Khoảng 60 % loài thực vật bậc cao được phát hiện trong những khu rừng nhiệt đời. Rừng ngập mặn cung ứng nơi sinh sản và sinh trưởng cho nhiều loài cá và động vật hoang dã có vỏ, đồng thời là nơi bẫy trầm tích – thứ hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động xấu đến thảm cỏ biển và rạn sinh vật biển, vốn là môi trường tự nhiên sống cho nhiều loài sinh vật biển khác. [ 70 ]

Gradient vĩ độ[sửa|sửa mã nguồn]

Nhìn chung thì luôn có sự gia tăng đa dạng sinh học từ hai cực đến những vùng nhiệt đới. Vì thế những nơi nằm ở vĩ độ thấp có nhiều loài sinh sống hơn là những nơi nằm ở vĩ độ cao. Đặc tính này thường được gọi là gradient vĩ độ trong đa dạng loài. Một số yếu tố sinh thái có thể góp phần tạo nên gradient, nhưng yếu tố tối quan trọng hơn cả là do nhiệt độ trung bình ở xích đạo lớn hơn so với nhiệt độ ở hai cực.[71][72][73] Mặc dù đa dạng sinh học trên cạn giảm dần từ xích đạo đến hai cực,[74] nhưng một vài nghiên cứu chỉ ra rằng đặc tính này chưa được xác thực trong hệ sinh thái thủy sinh, đặc biệt là hệ sinh thái biển.[75] Sự phân bố theo vĩ độ của các ký sinh trùng dường như không tuân theo quy luật này.[62]

Các điểm trung tâm[sửa|sửa mã nguồn]

Một điểm trung tâm đa dạng sinh học là nơi có nhiều loài đặc hữu bị mất thiên nhiên và môi trường sống ở mức nghiêm trọng. [ 76 ] Thuật ngữ điểm trung tâm ( hotspot ) được trình làng vào năm 1988 bởi Norman Myers. [ 77 ] [ 78 ] [ 79 ] [ 80 ] Các điểm trung tâm trải dài khắp quốc tế, đa phần chúng tập trung chuyên sâu ở những khu rừng và vùng nhiệt đới gió mùa. Rừng Đại Tây Dương của Brasil được xem là một điểm trung tâm như vậy. Đây là nơi sinh sống của khoảng chừng 20.000 loài thực vật, 1.350 loài động vật hoang dã có xương sống và hàng triệu loài côn trùng nhỏ ; khoảng chừng 50% trong số chúng không hề Open ở bất kể nơi nào khác. [ 81 ] Đảo Madagascar và Ấn Độ cũng là những khu vực đáng quan tâm. Colombia thì đặc trưng bởi tính đa dạng sinh học cao, với tỷ suất loài tính theo đơn vị chức năng diện tích quy hoạnh cao nhất quốc tế và là nơi có đông loài đặc hữu hơn bất kỳ vương quốc nào khác. Khoảng 10 % số loài trên Trái Đất chỉ hoàn toàn có thể tìm thấy ở Colombia, đơn cử là hơn 1.900 loài chim, nhiều hơn cả số loài ở Bắc Mỹ và châu Âu gộp lại. Ngoài ra Colombia chiếm hữu tới 10 % loài động vật hoang dã, 14 % loài lưỡng cư và 18 % loài chim trên hành tinh. [ 82 ] Các khu rừng khô rụng lá và rừng mưa đồng bằng ở Madagascar có tỷ suất đặc hữu cao. [ 83 ] [ 84 ] Kể từ khi hòn hòn đảo này tách khỏi lục địa Châu Phi 66 triệu năm về trước, nhiều loài và hệ sinh thái ở nơi đây đã tăng trưởng độc lập. [ 85 ] 17.000 hòn hòn đảo của Indonesia rộng 735.355 dặm vuông Anh ( 1.904.560 km2 ) và chứa 10 % loài thực vật hạt kín, 12 % loài động vật hoang dã có vú và 17 % tổng số loài bò sát, lưỡng cư và chim trên Trái Đất – bên cạnh 240 triệu người sinh sống. [ 86 ] Nhiều vùng có mức độ đa dạng sinh học / đặc hữu cao là do sự phát sinh của những môi trường tự nhiên sống đặc trưng yên cầu tính thích nghi không bình thường, ví dụ điển hình như những ngọn núi có khí hậu vùng cao hay đầm lầy than bùn ở Bắc Âu. [ 84 ]
Đa dạng sinh học là hệ quả của 3,5 tỷ năm tiến hóa. [ 12 ] Nguồn gốc sự sống vẫn chưa được giới khoa học xác định, tuy nhiên một vài bằng chứng chỉ ra rằng sự sống đã được hình thành vững chãi chỉ vài triệu năm sau khi cấu thành Trái Đất. Tính đến 2,5 tỷ năm về trước, mọi sự sống trên đất chỉ gồm có hệ vi sinh vật – vi trùng cổ, vi trùng, sinh vật đơn bào, động vật hoang dã nguyên sinh và sinh vật nguyên sinh. [ 69 ]Lịch sử đa dạng sinh học trong Liên đại Hiển sinh ( 540 triệu năm trước ) khởi đầu với sự tăng trưởng nhanh gọn của Bùng nổ kỷ Cambri – thời kì mà phần nhiều mọi ngành sinh vật đa bào lần đầu Open. [ 88 ] Trong hơn 400 triệu năm tiếp nối tính từ mốc thời hạn đó, tính đa dạng của động vật hoang dã không xương sống biểu lộ ít khuynh hướng tổng thể và toàn diện, còn tính đa dạng của động vật hoang dã có xương sống lại cho ra một khuynh hướng tổng thể và toàn diện tăng theo cấp số mũ. [ 57 ] Sự ngày càng tăng tính đa dạng đáng kể này thường có cột mốc theo chu kỳ luân hồi, tổn thất đa dạng sinh học diện rộng được phân loại là những sự kiện tuyệt chủng. [ 57 ] Từng xảy ra tổn thất đa dạng sinh học đáng kể khi những khu rừng mưa bị gãy đổ hàng loạt trong Kỷ Than Đá. [ 35 ] Tồi tệ nhất là sự kiện tuyệt chủng kỷ Permi – kỷ Trias xảy ra 250 triệu năm về trước, làm loài động vật hoang dã có xương sống phải mất tới 30 năm để phục sinh số lượng thành viên. [ 36 ]

Đa dạng hóa[sửa|sửa mã nguồn]

Hai vấn đề là sự tồn tại sức chứa của hành tinh và “giới hạn số lượng cá thể sống cùng một lúc” đang được đem ra tranh luận; có người còn đặt ra câu hỏi rằng liệu một giới hạn như thế sẽ giới hạn luôn cả số lượng loài không. Trong khi những ghi chép về sự sống trên biển thể hiện một mô hình tăng trưởng dạng hàm lô-gít, thì sự sống trên cạn (côn trùng, thực vật và động vật bốn chân) lại cho thấy sự gia tăng tính đa dạng theo cấp số mũ.[57] Giống như một học giả từng phát ngôn: “Động vật bốn chân vẫn chưa chiếm tới 64% môi trường sống tiềm năng, và [có thể] nếu như không có tác động của con người, tính đa dạng sinh thái và phân loại của động vật bốn chân sẽ tiếp tục tăng theo cấp số nhân cho đến khi hầu hết hoặc mọi không gian sinh thái sẵn có bị lấp kín.”[57] Bên cạnh đó, dường như đa dạng sinh học sẽ tiếp tục tăng theo thời gian, đặc biệt là sau những thảm họa tuyệt chủng hàng loạt.[89]

Thương Mại Dịch Vụ hệ sinh thái[sửa|sửa mã nguồn]

Centaurea cyanus, còn những bông hoa màu đỏ là Papaver rhoeas.Cánh đồng vào mùa hè tại Bỉ ( Hamois ). Những bông hoa màu xanh dương là, còn những bông hoa màu đỏ là

Các dẫn chứng[sửa|sửa mã nguồn]

” Dịch Vụ Thương Mại hệ sinh thái là tập hợp những ích lợi mà hệ sinh thái đem lại cho quả đât. ” [ 90 ] Các loài tự nhiên ( hay quần xã sinh vật ) là những tác nhân chăm nom cho tổng thể những hệ sinh thái. Có thể nói dịch vụ hệ sinh thái giống một ngân hàng nhà nước khổng lồ với bản kê khai gia tài vốn có năng lực chi trả, duy trì lãi CP cho sự sống vô thời hạn, với điều kiện kèm theo là vốn phải được duy trì. [ 91 ] Các dịch vụ này có ba đặc thù :

• Cung cấp những dịch vụ liên quan đến sản xuất nguồn tài nguyên tái tạo (ví dụ như thực phẩm, gỗ, nước ngọt).[90]
• Điều chỉnh những dịch vụ để tiết chế chúng ít làm thay đổi môi trường hơn (ví dự như điều hòa khí hậu, kiểm soát sâu bệnh/dịch bệnh).[90]
• Những dịch vụ văn hóa đại diện cho giá trị và sự hưởng thụ của con người (ví dụ như thẩm mỹ cảnh quan, di sản văn hóa, giải trí ngoài trời và giá trị tinh thần).[92]

Từng có nhiều người cho rằng đa dạng sinh học có ảnh hưởng tác động lên những dịch vụ hệ sinh thái này, đặc biệt quan trọng là những dịch vụ cung ứng hoặc kiểm soát và điều chỉnh. [ 90 ] Trong một cuộc khảo sát tổng lực trải qua những tài liệu bình duyệt nhằm mục đích nhìn nhận 36 quan điểm khác nhau về ảnh hưởng tác động của đa dạng sinh học lên những dịch vụ hệ sinh thái, thì 14 quan điểm trong số đó được cho là hợp lệ, 6 quan điểm ủng hộ lẫn nhau hoặc không được ủng hộ, 3 quan điểm thiếu đúng chuẩn và 13 quan điểm không đủ dẫn chứng để đưa ra Tóm lại đúng chuẩn. [ 90 ]

Đa dạng sinh học nông nghiệp có thể chia làm hai loại. Loại thứ nhất là đa dạng di truyền, tức bao gồm những biến thể di truyền trong một giống loài duy nhất, ví dụ như khoai tây (Solanum tuberosum) có nhiều kiểu dáng và chủng loại khác nhau (chẳng hạn như ở Mỹ người ta có thể so sánh khoai tây nâu đỏ với các loại khoai tây mới hoặc khoai tây tím; dù tất cả chúng đều khác nhau nhưng đều có nguồn gốc từ cùng một loài là S. tuberosum). Loại thứ hai của đa dạng sinh học nông nghiệp là đa dạng loài, tức ám chỉ số lượng và chủng loài của các loài khác nhau. Chẳng hạn như nhiều nông dân ở các khu trồng rau nhỏ thường trồng một lúc nhiều loài cây khác nhau như khoai tây, cà rốt, ớt, rau diếp…

Bên cạnh đó, đa dạng sinh học nông nghiệp còn hoàn toàn có thể chia theo hai loại khác : đa dạng ‘ có kế hoạch ‘ và đa dạng ‘ tương quan ‘. Đây là cách phân loại theo công dụng và không phải thực chất nội tại của sự sống hay tính đa dạng. Đa dạng có kế hoạch tức là nói đến những cánh đồng mà một người nông dân được khuyến khích trồng hoặc chăn nuôi ( ví dụ như cây xanh, cây bao trùm, vật cộng sinh và vật nuôi … ). Đối lập với đa dạng có kế hoạch là đa dạng tương quan, tức nói đến những yếu tố bên ngoài không mời mà đến ( ví dụ như động vật hoang dã ăn cỏ, những cây cỏ dại hoặc mầm bệnh … ). [ 93 ]

Sức khỏe con người[sửa|sửa mã nguồn]

Mối liên hệ giữa đa dạng sinh học và sức khỏe thể chất con người đang dần trở thành một yếu tố chính trị quốc tế, vì những dẫn chứng khoa học được kiến thiết xây dựng dựa trên những tác động ảnh hưởng y sức khỏe thể chất toàn thế giới do tổn thất đa dạng sinh học gây ra. Vấn đề này có mối liên hệ ngặt nghèo với yếu tố biến hóa khí hậu, vì người ta Dự kiến rằng nhiều rủi ro đáng tiếc về mặt sức khỏe thể chất do biến hóa khí hậu có tương quan đến những đổi khác về đa dạng sinh học ( ví dụ như biến hóa quần thể và vật trung gian truyền bệnh, khan hiếm nước ngọt, những tác động ảnh hưởng đến đa dạng sinh học nông nghiệp và nguồn thực phẩm … ) Nguyên nhân của những yếu tố trên là bởi những loài thiên địch với những loài trung gian truyền bệnh có nguy cơ biến mất, trong khi những loài sống sót thường lại là những loài có năng lực làm lây lan dịch bệnh nhanh hơn, ví dụ điển hình như virus Tây sông Nin, bệnh Lyme và virus Hanta – đây là tác dụng của một cuộc điều tra và nghiên cứu được đồng triển khai bởi Felicia Keesing – một nhà sinh thái học tại Đại học Bard – Drew Harvell kiêm phó giám đốc ngành môi trường tự nhiên của Trung tâm Atkinson cho một tương lai vững chắc ( ACSF ) tại Đại học Cornell. [ 94 ]

Nhu cầu ngày càng cao và tình trạng thiếu nước uống trên hành tinh đã đặt ra thêm một thách thức cho tương lai sức khỏe của nhân loại. Một phần của vấn đề nằm ở thành công của các nhà cung cấp nước nhằm đáp ứng nguồn cung, cũng như sự thất bại của những nhóm thúc đẩy bảo tồn tài nguyên nước.[95] Trong khi nhu cầu phân phối nước sạch ngày một tăng thì ở một số nơi trên thê giới nước sạch vẫn chưa được phân chia đều. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết vào năm 2018, chỉ có 71% dân số toàn cầu sử dụng một dịch vụ nước uống được quản lý an toàn.[96]

Một số yếu tố sức khỏe thể chất do chịu ảnh hưởng tác động từ đa dạng sinh học gồm có bảo mật an ninh chính sách ăn và dinh dưỡng, bệnh truyền nhiễm, y khoa và nguồn dược liệu, sức khỏe thể chất tâm ý và xã hội. [ 97 ] Đa dạng sinh học cũng được xem là có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro đáng tiếc thiên tai cũng như những công sức của con người cứu trợ và phục sinh hậu thiên tai. [ 98 ] [ 99 ] Theo Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc, một mầm bệnh như virus có nhiều năng lực gặp kháng thể trong một quần thể đa dạng. trái lại trong một quần thể giống nhau về mặt di truyền thì nó lại thuận tiện lây lan hơn. Ví dụ như đại dịch COVID-19 sẽ có ít thời cơ xảy ra hơn trong một quốc tế có tính đa dạng sinh học cao hơn. [ 100 ]

Số lượng loài[sửa|sửa mã nguồn]

Tổng số loài đã được phát hiện và Dự kiến ở trên cạn và dưới đại dương .Theo Mora và những đồng nghiệp, tổng số loài trên cạn ước tính vào tầm 8,7 triệu loài, còn số loài dưới đại dương thấp hơn nhiều với số lượng ước tính 2,2 triệu loài. Các tác giả của thống kê chú ý quan tâm rằng những số lượng ước tính này có ý nghĩa đúng nhất so với sinh vật nhân thực và giới đại diện thay mặt thấp của sinh vật nhân sơ. [ 101 ] Theo đó ước tính :

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://mix166.vn
Category: Thuật Ngữ